Φεύγουν μόνιμα στο εξωτερικό οι Ελληνες μάνατζερ

Πρόκειται για ένα καμπανάκι κινδύνου για την Ελλάδα, η οποία βλέπει το δυναμικότερο και πιο μορφωμένο κομμάτι της να την αποχαιρετά, αναζητώντας νέους επαγγελματικούς δρόμους και προσφέροντας πλούτο σε γειτονικές και ανταγωνιστικές προς αυτή χώρες. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι άνθρωποι με ιδιαίτερη μόρφωση και κατάρτιση επιλέγουν τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Σερβία, την Πολωνία ή και άλλες χώρες για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, προφανώς πιεσμένοι από την εγχώρια ανεργία και τη μηδενική κρατική πρόνοια να αλλάξει κάτι.

Οπωσδήποτε πάντως το πιο ανησυχητικό εύρημα της έρευνας που η ICAP πραγματοποίησε είναι ότι το 41% των ερωτηθέντων αναφέρει ως χρόνο επιστροφής στην πατρίδα ένα διάστημα άνω της πενταετίας, ενώ το 17% δεν θέλει να ξαναγυρίσει.

Πρόκειται αθροιστικά για ένα σύνολο 58%, το οποίο δεν θα συνδράμει στην εθνική προσπάθεια προφανώς για λόγους απογοήτευσης είτε στο άμεσο μέλλον είτε σε βάθος χρόνου, καθώς η παραμονή για πέντε και πλέον χρόνια στο εξωτερικό, σύμφωνα με τους ειδικούς του HR, συνεπάγεται σχεδόν μόνιμη αποχώρηση από την εγχώρια αγορά εργασίας. Στον ίδιο σχετικό δείκτη, το 25% θα παραμείνει εκτός συνόρων για 3-4 χρόνια και μόλις ένα 17% προγραμματίζει επαναπατρισμό εντός διετίας.

Μια ματιά όμως και στα ποιοτικά ευρήματα δείχνει ότι η παλιννόστηση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη. Στην ερώτηση «τι είναι αυτό που θα σας έκανε να επιστρέψετε για εργασία στην Ελλάδα», μόλις το 4% μιλά για εργασία σε καλύτερη εταιρεία, προφανώς λόγω της αίσθησης ότι στη χώρα μας οι σοβαρές επιχειρηματικές προσπάθειες και οι επενδύσεις εκλείπουν.

Ενα 19% θα γύριζε εάν υπήρχαν καλύτερες προοπτικές εξέλιξης και αναγνώρισης της εμπειρίας, το 17% για αμιγώς οικογενειακούς λόγους (παιδιά και σπουδές αυτών), ενώ το 15% προσδοκά να επιστρέψει εάν τα πράγματα καλυτερέψουν στη χώρα μας από οικονομικής άποψης. Το πολυδιαφημισμένο μότο για «το κλίμα και τον τρόπο ζωής της Ελλάδας» κερδίζει μόλις 12% των προτιμήσεων στον σχετικό δείκτη, προφανώς διότι πλέον δεν κρίνεται ως επαρκής παράγοντας επιστροφής.

Ενα 16% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι θα γυρνούσε εάν είχε ένα καλύτερο πακέτο αποδοχών, μια τάση όμως που βρίσκεται χαμηλά, καθώς όλοι γνωρίζουν τις δυσκολίες στην ελληνική αγορά εργασίας. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι το 7% μόνο όσων ρωτήθηκαν απάντησε ότι θέλει να γυρίσει πίσω για να βοηθήσει την πατρίδα του. Αυτή η απάντηση φυσικά δεν έχει να κάνει με καμία αίσθηση απώλειας του πατριωτισμού, αλλά με την πεποίθηση ότι η χώρα μας έχει πλέον αναδειχθεί σε... Κρόνο: τρώει τα παιδιά της χωρίς να τους δίνει στην ουσία καμιά πραγματική ευκαιρία. Τέλος, σε αυτόν τον δείκτη 6% ξεκαθαρίζει ότι δεν θα επιστρέψει στην Ελλάδα και μόλις 4% βλέπει πεδίο άσκησης προσωπικής επιχειρηματικής δραστηριότητας ως τον δρόμο για να γυρίσει.

Γιατί φεύγουν

Για ποιον λόγο όμως μια τόσο μεγάλη μάζα έμπειρων και αξιόλογων ανθρώπων επιλέγει τη φυγή εκτός συνόρων; Εδώ είναι η ερώτηση του 1 εκατ. ευρώ. Το 23% όσων ρωτήθηκαν θεωρεί ότι στο εξωτερικό υπάρχουν καλύτερες εργασιακές συνθήκες και προοπτικές εξέλιξης. Είναι αλήθεια ότι η χώρα μας πλέον στερείται υποδομών και κινήτρων και έχει καταστεί ως μια περιοχή όπου η εργασία δεν αναγνωρίζεται.

Ενα ποσοστό 17% στις ξένες αγορές βρήκε καλύτερες αμοιβές, πράγμα που η Ελλάδα δεν το εγγυάται, ενώ το 15% αναζητούσε εργασιακή εμπειρία και εμπειρία ζωής εκτός συνόρων, κινούμενο με πιο παγκοσμιοποιημένα κριτήρια. Ας μην ξεχνάμε ότι ο πλανήτης μας έχει πλέον μικρύνει πάρα πολύ, με πολλούς ανθρώπους της αγοράς να αναζητούν νέες εμπειρίες.

Το 13% μιλά ανοικτά για την κρίση που μαστίζει τη χώρα μας, αν και συνολικά η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας ως λόγος φυγής από αυτή κρύβεται πίσω και από τις άλλες απαντήσεις. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι και άλλοι σημαντικοί λόγοι έχουν προκύψει και αφορούν όσους φεύγουν εκτός, όπως η υπερβολική φορολόγηση, η μεγάλη προσφορά εργασίας, το επίπεδο των επαγγελματιών της χώρας, η καλύτερη αναγνώριση των προσόντων τους κ.ά.

Ολες οι παραπάνω, όμως, αιτιολογήσεις αφορούν ουσιαστικά ένα και μόνο πρόβλημα. Αυτό της κρίσης και της εργασιακής παρακμής που κρύβει πίσω της.

Σε καμία περίπτωση πάντως η μετανάστευση, έστω και ως μάνατζερ, δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Ως βασικά τους προβλήματα στην εργασία εκτός συνόρων αναφέρουν, λοιπόν, οι ερωτώμενοι τα ακόλουθα:

Προσαρμογή στην κουλτούρα
Προσαρμογή στο νέο εργασιακό περιβάλλον
Προσαρμογή στη γλώσσα
Συχνά ταξίδια
Νοσταλγία
Μακριά από την οικογένεια
Απόσταση - κλίμα και τρόπος ζωής
Κανένα αρνητικό
Διαφορετική νοοτροπία
Δυσκολία με τη γλώσσα
Δυσκολία εύρεσης ικανών στελεχών
Από την άλλη πλευρά υπάρχει και μια σειρά πολύ θετικών παραγόντων που βοηθούν τους Ελληνες μάνατζερ να μένουν στο εξωτερικό, όπως:

Απόκτηση εμπειρίας
Καλύτερες αποδοχές
Αναγνώριση και προοπτικές εξέλιξης
Αξιοκρατία
Σταθερότητα και ασφάλεια
Καλύτερο εργασιακό περιβάλλον
Δ. Κωνσταντέλλος: Στελέχη σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών εργασίας

Ο διευθύνων σύμβουλος της ICAP Νικήτας Κωνσταντέλλος σημείωσε ότι μόλις το 2% των ανώτατων στελεχών που εργάζονται στο εξωτερικό ως ex-pats είναι γυναίκες, ενώ όλοι διαθέτουν πολύ υψηλό επίπεδο σπουδών καθώς και σημαντικές θέσεις ευθύνης. Οι καλύτερες συνθήκες εργασίας και οι προοπτικές εξέλιξης ήταν η κινητήριος δύναμη πίσω από την απόφαση των στελεχών αυτών να μετακινηθούν στο εξωτερικό (ποσοστό 23%), ακολουθούμενο κατά 17% από το κίνητρο για απόκτηση εργασιακής εμπειρίας σε άλλη χώρα και κατά 13% από την οικονομική κρίση και την αβεβαιότητα που επικρατεί στην Ελλάδα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι 2 στους 5 προβλέπουν ότι δεν θα επιστρέψουν ποτέ για να εργαστούν στην Ελλάδα, ενώ για τους υπόλοιπους, μεταξύ των βασικών λόγων που θα τους οδηγούσαν πίσω είναι για να συνδράμουν τη χώρα στην προσπάθεια ανάπτυξης. Η έρευνα διενεργήθηκε ηλεκτρονικά από την ICAP Group για τους σκοπούς αυτής της παρουσίασης σε Ελληνες ανώτατα στελέχη που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό σε δείγμα 200 ανωτάτων στελεχών, από τις 26/10 έως τις 18/11/2016.

Το προφίλ των ex patriots

Το 53% όσων έχουν ερωτηθεί αποφάσισε να φύγει επειδή η ίδια η εταιρεία τού το ζήτησε. Σε ένα πολυεθνικό πλέον περιβάλλον, οι μεγάλες διεθνείς επιχειρήσεις αξιοποιούν το υψηλά καταρτισμένο ελληνικό δυναμικό όπως σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Σε ποσοστό 15% στελέχη έφυγαν μέσω προσωπικής αναζήτησης, ενώ μόλις ένα 11% κινήθηκε μέσω ελληνικών αλλά και ξένων εταιρειών εύρεσης στελεχών. 53% όσων έφυγαν δουλεύουν στην Ανατολική Ευρώπη, 20% στην Κεντρική Ευρώπη, 13% στη βόρεια πλευρά της ηπείρου μας, μόλις 4% στις αραβικές χώρες, 6% στην Αμερική και 4% στην Ασία, παρά τις μεγάλες επενδύσεις που Ελληνες έχουν κάνει εκεί. 37% όσων απασχολούνται στο εξωτερικό κατέχουν θέσεις γενικών διευθυντών, 26% διευθυνόντων συμβούλων, 18% CFO, COO, C-Level Executives, ενώ 19% είναι αντιπρόεδροι ή ιδιοκτήτες εταιρικών σχημάτων. 68% των ex patriots είναι παντρεμένοι με παιδιά, 19% παντρεμένοι και 13% ανύπανδροι. 57% έχουν μεταπτυχιακούς τίτλους, 38% πτυχίο ΑΕΙ και 5% διδακτορικό. Το 47% που δουλεύει στο εξωτερικό είναι ηλικίας 41-50 ετών, το 44% από 50 ετών και άνω και το 9% κάτω των 40 ετών.