Το ελληνικό bail out, οι «κρατικές τράπεζες» και το παράθυρο για να αγοράσουν τρίτοι τις μετοχές

Κρατικοποίηση όσων τραπεζών εκδώσουν προνομιούχες μετοχές με σταθερή απόδοση για το δημόσιο 10% ετησίως, πρόσθετη και υψηλού ρίσκου επιβάρυνση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου από τις εκδόσεις ομολόγων, αλλά και παράθυρο για επαναγορά των προνομιούχων από τρίτο ενδιαφερόμενο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το περίφημο σχέδιο ενίσχυσης των τραπεζών των 28 δις ευρώ. 

Πρέπει να τονίσουμε, όμως, ότι το σχέδιο ενίσχυσης δίδεται από το δημόσιο ώστε να μην ζητήσουν οι τράπεζες τα χρήματα από τους δανειολήπτες, καθώς λήγουν οι ομολογιακές εκδόσεις. Τόσο απλά. Με άλλα λόγια, εάν δεν υπήρχε το σχέδιο θα είχαμε κλαυθμούς και οδυρμούς, ύψους 15 δισ. ευρώ. 

Όμως η κρατικοποίηση δεν προκύπτει από την έκδοση μετοχών, αλλά και από το γεγονός ότι οι μετοχές δίνουν δικαίωμα αρνησικυρίας σε οποιαδήποτε απόφαση σχετική με την διανομή των κερδών και την πολιτική παροχών προς τις διοικήσεις των τραπεζών. 

Το ελληνικό  Bailout 

Το ελληνικό…. Bailout των τραπεζών, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου και την υπουργική απόφαση ορίζει ότι όσες τράπεζες ενταχθούν στο σκέλος της έκδοσης των προνομιούχων μετοχών ( 5 δισ. ευρώ ) παρέχουν ( στο δημόσιο ) δικαίωμα σταθερού μερίσματος 10% επί του εισφερόμενου κεφαλαίου. Συνολικά, από τις τράπεζες Εθνική, Alpha, Eurobank και Πειραιώς το δημόσιο θα εισπράξει περί τα 320 εκατ. ευρώ ως σταθερό μέρισμα. Με τα 5 δισ., δηλαδή θα έχει μια απόδοση 6,4% ετησίως. 

Ας δούμε, όμως, τα σχέδιο ενίσχυσης με παραδείγματα επί των τραπεζών.

1. Εαν λ. χ η Εθνική λάβει 1 δισ. ευρώ τότε το δημόσιο θα εισπράξει μέρισμα 100 εκατ. ευρώ για την πρώτη χρήση.

Οι δε προνομιούχες μετοχές θα έχουν ονομαστική αξία 5 ευρώ και θα αντιστοιχούν στο 40% των κοινών μετοχών, όπου το δημόσιο ελέγχει μέσω των ταμείων το 19%.

2. Η ονομαστική αξία της προνομιούχου μετοχής της Alpha Bank θα είναι 4,70 ευρώ κι αν λάβει 700 εκατ. ευρώ με έκδοση μετοχών, τότε το μέρισμα για το δημόσιο θα ανέλθει σε 70 εκατ. ευρώ.

3. Σε ότι αφορά την έκδοση ομολόγων, ύψους 8 δισ. τα συγκεκριμένα ομόλογα θα είναι μηδενικού επιτοκίου και τριετούς διάρκειας.

Εάν λ. χ η Τράπεζα Πειραιώς πάρει 500 εκατ. ευρώ, τότε θα στραφεί προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα που θα δώσει ρευστότητα σε αξία κατώτερη της ονομαστικής τους τιμής ( καθώς είναι μηδενικού επιτοκίου). 

Πριν λάβει την ρευστότητα θα πραγματοποιείται μια σύμβαση ανταλλαγής υποχρεώσεων ( SWAP) μεταξύ δημοσίου και κάθε Τράπεζας, όπου θα ορίζονται οι προμήθειες, η αξία των ομολόγων, και η αξία των δανείων που θα δεσμευτούν, ως εξασφάλιση. Έτσι η αξία των ομολόγων και η αξία του ενεργητικού ( δάνεια ) πρέπει να είναι η ίδια.

Η αποτίμηση, όπως και οι προμήθειες θα πρέπει να λάβουν υπόψη τις επισφάλειες των δανείων, την πορεία των ομολόγων, την ελληνική ανάπτυξη κ.α. Ως εκ τούτου η αποτίμηση θα είναι παρακινδυνευμένη. 

Η υπουργική απόφαση δεν διευκρινίζει τις προμήθειες, επισφάλειες και ως εκ τούτου υποθετικά μόνο μπορεί να πει κανείς σε τι επιτόκιο θα δανείζουν οι τράπεζες.  

Σε ότι αφορά την Πειραιώς, η ονομαστική αξία θα ανέρχεται σε 4,77 και εφόσον λάβει 700 εκατ. ευρώ, το δημόσιο θα εισπράξει 70 εκατ. ευρώ.

Για την Eurobank, με ονομαστική αξία μετοχής 2,75 εκτιμάται ότι θα λάβει 800 εκατ. ευρώ, έτσι το δημόσιο θα εισπράξει 80 εκατ. ευρώ. 
 
ΓΙΑΤΙ ΔΙΔΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ

4. Για τις εγγυήσεις των 15 δισ. ευρώ – για τις ομολογιακές εκδόσεις που λήγουν- πρέπει να επαναλάβουμε ότι το σχέδιο ενίσχυσης δίδεται από το δημόσιο ώστε να μην ζητήσουν οι τράπεζες τα χρήματα από τους δανειολήπτες.  

Σε ότι αφορά τις τράπεζες αυτές για να επαναγοράσουν τις μετοχές τους πρέπει να φέρουν ίσης αξίας ομόλογα ή ίσης αξίας μετρητά.  

Στην περίπτωση που οι τράπεζες αδυνατούν να επαναγοράσουν τις μετοχές τότε υποβάλλεται σχέδιο αναδιάρθρωσης που πρέπει να εγκριθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος. Επίσης, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι τράπεζες που θα ενταχθούν στο σχέδιο δεν θα διανείμουν μέρισμα, το οποίο πρέπει να εγκρίνουν ο μικρομέτοχοι στις γενικές συνελεύσεις. 

Ένας τρίτος ενδιαφερόμενος, όμως, θα μπορεί να τις αγοράσει εφόσον καταβάλλει στο Δημόσιο την αξία των προνομιούχων μετοχών.