Άννα Φόνσου: Το «Σπίτι του Ηθοποιού» είναι η δική μου Επίδαυρος

Για την Άννα Φόνσου «Το Σπίτι του Ηθοποιού» είναι όλη της η ζωή. «Ήθελα πάρα πολύ να παίξω κάποτε στην Επίδαυρο, δεν με πήρανε ποτέ και έτσι για μένα το Σπίτι του Ηθοποιού είναι η δική μου Επίδαυρος. Είναι ένα έργο ζωής στο οποίο χρωστάω μεγάλη ευγνωμοσύνη γιατί δεν με αφήνει να πλήξω, να πάθω κατάθλιψη, ν' αντιληφθώ ότι μεγάλωσα, δεν έχω χρόνο γι' αυτά. Με κρατάει μονίμως σε εγρήγορση» ομολογεί στο ΑΠΕ η ισόβια πρόεδρος του Ιδρύματος το οποίο το 2016 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την κοινωφελή και αξιέπαινη δράση του σχετικά με τη στέγαση, σίτιση και κοινωνική στήριξη άπορων ηθοποιών αλλά και νέων σπουδαστών θεατρικών σχολών που δεν διαθέτουν τα ανάλογα μέσα.

Πριν από περίπου 30 χρόνια, η Άννα Φόνσου ξεκίνησε να υλοποιεί την ιδέα της δημιουργίας του Σπιτιού του Ηθοποιού, το οποίο το 1997 κατάφερε τελικά να γίνει πραγματικότητα με προσωπικό κόπο και κόστος από την ίδια. Βρήκε στέγη σ' ένα εξαώροφο κτίριο επί της οδού Παναθηναίων στα Κάτω Πατήσια και έκτοτε αποτελεί καταφύγιο για ανθρώπους που έχουν υπηρετήσει τον πολιτισμό και σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες. Μάλιστα, με τη χρηματοδότηση ύψους 644.668 ευρώ, της Περιφέρειας Αττικής, ανοίγει ο δρόμος για την ολοκλήρωση των εργασιών στους κοινόχρηστους χώρους και τους κοιτώνες φιλοξενίας του κτιρίου που βρίσκεται δίπλα σε αυτό που ήδη λειτουργεί, το οποίο παραμένει ημιτελές από το 2008.

«Για εμάς είναι πολύ σημαντική η στήριξη της Περιφέρειας Αττικής. Πριν από δύο χρόνια η Ρένα Δούρου επισκέφτηκε το Σπίτι του Ηθοποιού και κατάλαβε τις ανάγκες μας. Είδε το διπλανό κτίριο και κατάλαβε ότι πρέπει να το τελειώσουμε. Μετά από δύο μέρες με πήρε τηλέφωνο και μου είπε ότι η Περιφέρεια θέλει να μας βοηθήσει για να ολοκληρωθεί το έργο. Μόλις ολοκληρώθηκαν τα γραφειοκρατικά επιλέξαμε την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου για να υπογράψουμε το Συμφωνητικό. Είναι πολύ μεγάλη η χαρά μας γιατί με την αποπεράτωση του έργου θα μας δοθεί η ευκαιρία να φιλοξενήσουμε περισσότερους ανθρώπους, καθώς οι αιτήσεις που δεχόμαστε είναι πολλές και μέχρι τώρα δεν μπορούμε ν' ανταποκριθούμε σε όλες. Επίσης θα μπορέσουμε να λειτουργήσουμε και ένα θεατράκι στο ισόγειο, όπου θα μπορούν να παίζουν νέοι ηθοποιοί χωρίς να πληρώνουν ενοίκιο, αλλά και να διοργανώνουμε πολιτιστικές εκδηλώσεις, γιατί το Σπίτι του Ηθοποιού δεν είναι ούτε γηροκομείο, ούτε νοσοκομείο, πάνω απ' όλα θέλει να προσφέρει πολιτισμό».

Σε ένα μήνα θα ξεκινήσουν οι εργασίες στο διπλανό κτίριο το οποίο θα μπορεί να φιλοξενήσει περίπου 30 άτομα και σε λιγότερο από ένα χρόνο αναμένεται να είναι έτοιμο. «Είπαμε στην Περιφέρεια τι χρειαζόμαστε και μας έδωσε ακριβώς τα χρήματα για να καλυφθούν οι συγκεκριμένες ανάγκες. Ελπίζω να είμαι καλά να προλάβω λίγο να το χαρώ γιατί δεν είμαι και στην πρώτη νεότητα», αναφέρει η Άννα Φόνσου.

Η ιδέα για το Σπίτι του Ηθοποιού γεννήθηκε με αφορμή μία τυχαία συνάντηση της με τον ηθοποιό Κώστα Σαντοριναίο. «Τον είχα πάει στο σπίτι του στο Βοτανικό και του λέω, τι κάνεις εσύ όλη μέρα εδώ πέρα; Μου λέει τότε, "δεν κάνω τίποτα Άννα δεν χτυπάει το τηλέφωνο, δεν υπάρχει τίποτα, δεν έχω ανάγκη από λεφτά γιατί παίρνω μία σύνταξη, αλλά νιώθω φοβερή μοναξιά. Γιατί δεν μας κάνεις εσύ ένα καφενείο να είναι σαν Σπίτι του Ηθοποιού και να συγκεντρωνόμαστε εκεί;". Από εκείνη τη στιγμή μπήκε η ιδέα στο κεφάλι μου. Στην αρχή έβαλα τα πρώτα χρήματα για να κάνω ένα σωματείο με πολλούς ηθοποιούς το οποίο μετά έκανα ίδρυμα και από εκεί αρχίζει η ταλαιπωρία μου. Πήγα τα σχέδια στο υπουργείο Πολιτισμού και τα ενέκριναν. Τα λεφτά άργησαν να μου τα δώσουν και έβαλα ό,τι είχα εγώ για να γίνει . Στη συνέχεια πήραμε και το διπλανό οικόπεδο που θα χτίσουμε τώρα, και αφού ρίξαμε τα 6 πατώματα σταμάτησαν τα χρήματα. Πίστεψα πια ότι δεν θα το κάνουμε ποτέ το δίπλα, γιατί σκέφτηκα ότι αφού δεν δίνει τα χρήματα το υπουργείο Πολιτισμού, ποιος θα τα δώσει; Όλα αυτά τα χρόνια κανένας υπουργός Πολιτισμού δεν έχει επισκεφτεί το Σπίτι του Ηθοποιού εκτός από την Άντζελα Γκερέκου, να δουν έστω τι κάνουμε εδώ, μήπως τους κοροϊδεύουμε κιόλας».

Στο σπίτι φιλοξενούνται, μεσήλικες ηθοποιοί που δεν κατάφεραν να αντεπεξέλθουν στις κακοτυχίες της ζωής τους αλλά και νέα παιδιά που σπουδάζουν σε σχολές θεάτρου. «Έτσι το είχα σκεφτεί από την αρχή γιατί η μοναξιά δεν πιάνει μόνο τους μεγάλους, αγγίζει και τους νέους. Και ο νέος μπορεί να δώσει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις στη μοναξιά από έναν μεγαλύτερο άνθρωπο. Εμείς όμως κάνουμε παραστάσεις, και όσα λεφτά μαζεύουμε έχουμε έναν κουμπαρά και τα δίνουμε σε εκείνους».

Ένα μικρό θεατρικό μουσείο
Μέσα στο Σπίτι λειτουργεί και ένα μικρό μουσείο με έργα τέχνης, κοστούμια από παραστάσεις, πορτραίτα, αλλά και προσωπικά αντικείμενα ανθρώπων του θεάτρου. «Έχουμε κοστούμια, της Κάλλας, της Αλίκης Βουγιουκλάκη από την "Βασίλισσα Αμαλία", της Καρέζη από την παράσταση "Διαμάντια και Μπλουζ", της Μελίνας, του Κατράκη, της Ζαφειρίου, της Συνοδινού, του Φωτόπουλου, του Ηλιόπουλου, του Μαρίνου, της Δανδουλάκη. Επίσης έχουμε το γραφείο του Μινωτή, τις πολυθρόνες της Λαμπέτη, το σαλόνι του Μούτσιου, ενώ πολλά αντικείμενα μας έχει δώσει και η Νόνικα Γαληνέα. Μάλιστα, έρχονται σχολεία και τους κάνουμε ξενάγηση. Στο καινούριο κτίριο σκέφτομαι να βάλω κοστούμια σε όλους τους ορόφους ώστε να θυμίζει σκηνικό θεάτρου».

Εκτός από το Μουσείο, στο Σπίτι του Ηθοποιού λειτουργεί και το Καφενείο «Ηθοποιείον» που συγκεντρώνει κατοίκους της γειτονιάς αλλά και μία βιβλιοθήκη όπου έχουν βρει φωλιά τα παιδιά του σχολείου που βρίσκεται απέναντι από το Σπίτι. «Έχουμε αναβαθμίσει πάρα πολύ τη γειτονιά. Είναι μία όαση. Πριν από τη δημιουργία του Σπιτιού του Ηθοποιού, ο δρόμος έξω από το σχολείο ήταν άντρο ναρκωτικών, ενώ διάφορες ομάδες οργάνωναν κυνομαχίες. Τώρα έχουμε φτιάξει τον πεζόδρομο, με λουλούδια, παγκάκια, φώτα και μία παιδική χαρά, μάλιστα τους ανεβάσαμε και έναν Αριστοφάνη για παιδιά», επισημαίνει η 'Αννα Φόνσου.

Πέρα από τις παραστάσεις που διοργανώνει το Ίδρυμα συνήθως το καλοκαίρι, φιλοξενεί επίσης και σεμινάρια με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. «Ο Βόγλης πριν φύγει από κοντά μας, έκανε σεμινάρια αρχαίας τραγωδίας. Στις 4 Απριλίου ξεκινάει ένας νέος κύκλος σεμιναρίων για συγγραφή θεατρικού έργου με τη Μέλπω Ζαρόκωστα».


«Δεν παραιτούμαι εύκολα!»
Όλα αυτά τα χρόνια έχουν υποστηριχθεί πάνω από 150 άνθρωποι από το Σπίτι του Ηθοποιού. «Και πριν κάνω το Σπίτι, όποιον είχε ανάγκη τον βοηθούσαμε οικονομικά, του πληρώναμε το ενοίκιο. Μόνιμα δεν μπορεί να μείνει κανείς γιατί πρέπει να έρθουν κι άλλοι επειδή υπάρχουν πολλά αιτήματα. Αλλά όταν δεν έχουν πού να πάνε, εμείς δεν μπορούμε να τους διώξουμε και να πάνε να μείνουν στα παγκάκια. Αυτή τη στιγμή στα δωμάτια μένουν δύο και τρεις μαζί γιατί δεν έχουμε πού να τους κοιμίσουμε. Υπάρχουν και ηθοποιοί οι οποίοι μένουν παραπάνω από ένα χρόνο που είναι το όριο. Ας πούμε η Καίτη Φίνου μένει τέσσερα χρόνια, τι να της πούμε, αφού δεν έχει σπίτι, δεν έχει από κάπου να λαμβάνει λεφτά. Όταν έχουν ανάγκη τους αφήνουμε. Αλλά τα νέα παιδιά, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να πάνε να δουλέψουνε, μόλις βρουν δουλειά φεύγουν».

Τα χρήματα που χρειάζονται για τα λειτουργικά έξοδα του Ιδρύματος και το προσωπικό προέρχονται από την ίδια την πρόεδρό του, και κάποιους καλούς φίλους που πιστεύουν στην ιδέα. «Τα δωμάτια έχουν μπάνιο, κλιματισμό, ζεστό νερό, πλυντήρια . Έχουμε ανθρώπους που φροντίζουν την καθαριότητα και τη φύλαξη του κτιρίου. Όσον αφορά τα γεύματα, μάς τα έδινε επί πέντε χρόνια η αρχιεπισκοπή αλλά σταμάτησε γιατί δεν μπορούσε να μας τα δώσει άλλο και τώρα μάς τα δίνει ένας φίλος μου».

Οι δυσκολίες που συνάντησε όλα αυτά τα χρόνια δυνάμωσαν περισσότερο την 'Αννα Φόνσου η οποία δεν σκέφτηκε στιγμή να τα παρατήσει. «Το μόνο προσόν που έχω είναι ότι είμαι πολύ πεισματάρα, δεν υπάρχει για μένα κάτι που δεν γίνεται. Πρέπει να το εξαντλήσω μέχρι το τέλος. Δεν παραιτούμαι εύκολα!».

Με το ξέσπασμα της κρίσης αυξήθηκαν τα αιτήματα για φιλοξενία από ανθρώπους που δεν μπορούσαν να συντηρηθούν. «Στα υπουργεία που απευθυνόμασταν μας έλεγαν, ότι έχετε δίκιο αλλά δεν έχουμε λεφτά. Εμείς οι καλλιτέχνες δεν είμαστε σουπερμάρκετ για να βγάζουμε λεφτά. Δεν αντέχω οι ηθοποιοί να εξευτελίζονται, η αξιοπρέπεια τους πρέπει να ‘ναι πάντοτε ψηλά. Όλοι όσοι μένουν εδώ είναι πολύ καλοί άνθρωποι κι εμένα προσωπικά δεν θέλω να με αισθάνονται σαν κάποιο αφεντικό. Είμαι η δικιά τους η 'Αννα, η φίλη τους, κάνουμε παρέα, τρώμε μαζί. Αυτό που νομίζω ότι έχω καταφέρει, είναι όσοι άνθρωποι μένουν στο Σπίτι του Ηθοποιού να το νιώθουν σπίτι τους, να αισθάνονται άνετα και να μην νιώθουν περιορισμένοι».