«Υποκλίνομαι στην Κική Δημουλά...»

«Υποκλίνομαι στην εθνική ποιήτρια της Ελλάδας Κική Δημουλά που είναι πια παγκόσμια». Με τη φράση αυτή έκλεισε το βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ο διευθυντής του Yale University Press, Τζον Ντόνατιτς, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής με αφορμή την έκδοση της ανθολογίας ποιημάτων της Κικής Δημουλά με τίτλο «The Brazen Plagiarist» (Η θρασεία λογοκλόπος), από την Margellos World Republic of Letters (MWRL) του Yale University Press, σε αγγλική μετάφραση της Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου και της Αμερικανίδας ποιήτριας Ρίκα Λέσερ.

Το βιβλίο, που στάθηκε αφορμή για την πρόσφατη φιλοξενία της μεγάλης μας ποιήτριας στο πρωτοσέλιδο της International Herald Tribune με ένα εγκωμιαστικό άρθρο με τίτλο «Το σκοτεινό όραμα της Ελληνίδας ποιήτριας» και αναδημοσιεύθηκε στους New York Times, έχει επιλεγμένα ποιήματα και από τα 13 βιβλία της, προλογίζεται από την ίδια και συνοδεύεται από μεταφραστικό σημείωμα της Ρίκα Λέσερ, καθώς και από εκτενή εισαγωγή, χρονολόγιο και βιβλιογραφία της Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου.

«Συχνά αναρωτιέμαι αν υπήρχε η ποίηση πριν τη δημιουργία του κόσμου και του φόβου ή τη δημιούργησε η ανάγκη μας να κρυφτούμε κάπου, μόλις υποπτευθήκαμε ότι μία σκιά μας ακολουθεί παντού, σε απόσταση αναπνοής. Μία σκιά που την ονομάσαμε κίνδυνο» είπε η Κική Δημουλά, η οποία αφού αναφέρθηκε στην περιπετειώδη «μετανάστευση» της ποίησής της στην αγγλική γλώσσα, για τις αγωνίες και τις απολαβές της, τόνισε: «Το αποτέλεσμα ήταν μία μετάφραση τόσο διάφανη που να μπορεί να αναπνέει ευχερώς από κάτω ο προβληματισμός της γεννέτηρας γλώσσας.

Πιστεύω ότι η ποίηση έχει μέσα της όλες τις γλώσσες του κόσμου γιατί από όλο τον κόσμο ζητάει ακρόαση και απάντηση».

Η μεταφράστρια και κριτικός Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου μίλησε για τον σημαντικό ρόλο της μετάφρασης στη διακίνηση της λογοτεχνίας και γενικά των πνευματικών αγαθών. «Αν αυτό που μας ξεχωρίζει από τα άλλα έμβια όντα είναι ο λόγος, χωρίς τη μετάφραση θα ήμασταν εν πολλοίς χωρίς λόγο, άλογοι άρα ανύπαρκτοι. Το ξεχνάμε συνήθως εξαιτίας αυτού του παράδοξου, ενώ η κακή μετάφραση εξαφανίζει το έργο, η καλή μετάφραση εξαφανίζει τη μετάφραση, τη διαδικασία, την πράξη της. Γιατί η επιτυχής μετάφραση έχει στη συνείδηση του αναγνώστη θέση πρωτογενούς έργου, γιατί εκλαμβάνεται ως εάν να είχε γραφτεί στη γλώσσα αυτού που το διαβάζει» είπε η κ. Μαργέλλου.

Για τη μετάφραση της ποίησης της Κικής Δημουλά τόνισε ότι ήταν «συναρπαστική, πολύ δύσκολη και μακρόχρονη, χρειάστηκε σχεδόν τρία χρόνια για να ολοκληρωθεί» και συμπλήρωσε: «θέλαμε να εκδοθεί η ποίηση της Κικής από εμάς ώστε να αναγνωριστεί, να εκτιμηθεί και να τιμηθεί διεθνώς, αυτή η μεγάλη δημιουργός, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα πνευματικά κεφάλαια της σύγχρονης Ελλάδας».

Στην εκδήλωση- αφιέρωμα στη μεγάλη εΕληνίδα ποιήτρια προβλήθηκαν αποσπάσματα από το «Μονόγραμμα» του Γιώργου Σγουράκη, που θα παρουσιάσει η ΝΕΤ, για τα παιδικά και νεανικά χρόνια της Κικής Δημουλά, ενώ οι ηθοποιοί Κατερίνα Διδασκάλου και Μαρίνα Ψάλτη απήγγειλαν ποιήματά της. Μελοποιημένο από τον Νίκο Ξυδάκη ακούστηκε το ποίημα «Μελαγχολία» από τη συλλογή «Έρεβος» και από τον Τάσο Ρωσόπουλο το πρώτο μέρος από το «Δύο μικρά ποιήματα για ένα αίνιγμα και έναν δρόμο» από τη συλλογή «Επί τα ίχνη». Επίσης, προβλήθηκαν πιανιστικοί αυτοσχεδιασμοί και σχόλια του Χρήστου Παπαγεωργίου, πάνω σε στίχους της ποιήτριας.

Ο λογοτέχνης Γιάννης Ευσταθιάδης καταθέτοντας την άποψή του για το αν η ποίηση της Κικής Δημουλά μπορεί να μελοποιηθεί τόνισε: «Καταρχήν η ποίησή της δεν έχει μουσικές αντιστοιχίες, δεν επιζητά την αρμονική σύνδεση των στίχων, δεν επιζητά καμία αρμονική σύνδεση των λέξεων και αυτές συχνά αυτοαναιρούνται. Έχει την ικανότητα να αλλάζει τη σημασία των λέξεων, τη διάρκειά τους ακόμη και την ίδια τη βαρύτητά τους μέσα στο ποίημα. Η μουσική της Δημουλά είναι μια μουσική άηχη γιατί είναι πρωτίστως μία μουσική της μνήμης».

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την Κική Δημουλά να διαβάζει ποιήματά της και η κατάμεστη από κόσμο αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής να την χειροκροτεί και να την καλεί να συνεχίσει. Φωτεινή Γιαννούλη 

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ