Η διάσημη performer Μαρίνα Αμπράμοβιτς στην Αθήνα

«Η αποστολή μου είναι η performance να μπει σε όλες τις χώρες του κόσμου. Πιστεύω ότι η ύψιστη μορφή τέχνης είναι η μουσική, μετά η performance και μετά ακολουθούν όλα τα άλλα. Εφόσον είχαμε 370 αιτήσεις ανθρώπων που ήθελαν να κάνουν performance στην Ελλάδα, είχαμε το καλύτερο μήνυμα που θέλαμε να περάσουμε». 

Αυτά και πολλά ακόμα μοιράστηκε η "γιαγιά" της performance, Μαρίνα Αμπράμοβιτς με τους Έλληνες δημοσιογράφους, νωρίτερα σήμερα, στη συνέντευξη Τύπου, στο Μουσείο Μπενάκη, όπου για επτά εβδομάδες, από τις 10 Μαρτίου έως τις 24 Απριλίου, το Ινστιτούτο Αμπράμοβιτς (MAI) σε συνεργασία με τον πολιτιστικό οργανισμό ΝΕΟΝ πρόκειται να παρουσιάσουν το project As One.

Το project περιλαμβάνει τη Μέθοδο Abramović και ένα εκτεταμένο πρόγραμμα από performances, διαλέξεις, films και εργαστήρια, με τη συμμετοχή 29 καλλιτεχνών, Ελλήνων και ξένων. Οι Έλληνες καλλιτέχνες, που επιλέχθηκαν, μετά από ανοιχτή πρόσκληση, από τη δημιουργό και τους συνεργάτες της Serge Le Borgne και Paula Garcia, θα παρουσιάσουν νέες αναθέσεις έργων.

«Η performance είναι πολύ σοβαρή δουλειά. Για να κάνεις κάτι τέτοιο πρέπει να είσαι σε απόλυτα τέλεια κατάσταση, σωματική και πνευματική. Είναι το πλέον δύσκολο, γιατί πρέπει να είσαι σε ενεστώτα χρόνο, στο εδώ και τώρα και σωματικά και φυσικά και πνευματικά. Μόνον στο εδώ και τώρα μπορείς να δώσεις πλήρη προσοχή στο κοινό, διαφορετικά η ενέργεια δεν ρέει και δεν υπάρχει κανένα καθρέφτισμα», υπογράμμισε η καλλιτέχνης Μαρίνα Αμπράμοβιτς, χωρίς να παραλείψει να μνημονεύσει τη ρήση του ιστορικού τέχνης Αλεξάντερ Ντόρνερ: 

«Ο νέος τύπος τέχνης δεν μπορεί να είναι ένα καλλιτεχνικό μουσείο όπως ήταν μέχρι τώρα. Η νέα μορφή θα είναι ένας σταθμός ενέργειας, ένας παραγωγός ενέργειας». Και υπογράμμισε ότι με το project As One στο μουσείο Μπενάκη «προσπαθούμε να δημιουργήσουμε αυτή την ενέργεια».

Απαντώντας στην ερώτηση αν η performance είναι τέχνη, φανερά ενοχλημένη η κ. Αμπράμοβιτς πέρασε στην αντεπίθεση:

«Τρελός είστε; δεν υπάρχει καμία διαφορά. Τώρα με θίξατε, μου χτυπήσατε χορδή. Αφιέρωσα όλη μου τη ζωή για να περάσω αυτή τη μορφή τέχνης στο "κύριο μενού" της καλλιτεχνίας. Κάποτε η φωτογραφία και το βίντεο δεν ήταν τέχνη, σήμερα είναι. Η performance χρειάστηκε περισσότερο χρόνο, αλλά σήμερα είναι. Όσο δε περισσότερο θα αποξενωνόμαστε και όσο πιο πολύ κυριαρχεί η τεχνολογία, η performance θα έχει να κάνει με την άμεση ενέργεια, θα έχει άμεση σχέση με τους ανθρώπους. Σε κάθε οικονομική κρίση προκύπτει performance, γιατί δεν είναι εμπόρευμα, δεν μπορείς να την πουλήσεις στην αγορά όπως ένα ζωγραφικό έργο».

Αναφερόμενη στην επιλογή της να οργανώσει στην Ελλάδα στο συγκεκριμένο πρόγραμμα δήλωσε: «Προέρχομαι από την τέως Γιουγκοσλαβία, είμαστε γείτονες. Δεν έχω πάει στη χώρα μου, αλλά ερχόμενη στην Ελλάδα αισθάνθηκα σαν να πήγαινα στον τόπο μου χωρίς τον επιπρόσθετο πόνο».



Στις επίμονες ερωτήσεις για την κατάσταση στην Ελλάδα, το προσφυγικό και κατά πόσο την επηρεάζουν η Μαρίνα Αμπράμοβιτς ξεκαθάρισε:

«Η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο δυστυχώς. Αυτό είναι θέμα των πολιτικών και των κυβερνήσεων. Ο καλλιτέχνης λειτουργεί ως υπηρέτης της κοινωνίας, δουλειά του είναι να φέρνει οξυγόνο, να οδηγεί σε... συνειδητοποίηση. Αυτή είναι μια τεράστια συνεισφορά. Είναι τόσο εύκολο να επικρίνουμε τους πάντες και τα πάντα. Το θέμα είναι να αναρωτηθούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να αλλάξουν τα πράγματα. Αυτό που μπορώ να κάνω εγώ με τον δικό μου τρόπο είναι ότι δημιούργησα αυτή τη μέθοδο και η μέθοδος θα υπάρχει για να αλλάζει συνειδήσεις. Αν μπορεί να αλλάξει κάποιος τον εαυτό του μπορεί να αλλάξει όλον τον κόσμο. Η μέθοδος απαιτεί να κάνει ο καθένας το ταξίδι, άλλωστε κανείς δεν μπορεί να διαβάσει ένα βιβλίο για εμάς».

Και συμπλήρωσε: «Δεν επισκέφτηκα τίποτα στην Ελλάδα, η δουλειά μου είναι εδώ. Ο καλλιτέχνης δεν είναι πολιτικός, δεν μπορώ να κάνω κάτι γι' αυτό, αλλά ούτε και μπορείτε να με επικρίνετε για κάτι τέτοιο».


«Σε μια εποχή αποξένωσης και βαθιάς κρίσης, έχω αποφασίσει έμπρακτα να στηρίζω τη σύγχρονη δημιουργία, και είναι μια πράξη ενάντια στο τέλμα και την πολιτιστική και οικονομική κρίση», είπε από πλευράς του ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος του ΝΕΟΝ και προσέθεσε: 

«Δεν είναι μια τυπική έκθεση σύγχρονη τέχνης, είναι μια εμπειρία, ένα έργο που δεν υπάρχει αν δεν συμμετέχει ο επισκέπτης που έρχεται να την δει. Είναι μια ευκαιρία για τον καθένα να νιώσει έντονα συναισθήματα για τον εαυτό του, τον διπλανό του και τα έργα που παρουσιάζουν οι καλλιτέχνες. Ελπίζω να δω ουρές γύρω από το κτίριο με πολίτες που θέλουν να το δουν».

Μιλώντας για το πρόγραμμα, ο συνεργάτης της δημιουργού, Serge Le Borgne, τόνισε ότι «είναι καλλιτεχνικό και εξαιρετικά ανθρώπινο. Η αίσθησή μου είναι ότι οι πραγματικοί πολιτικοί της εποχής μας είναι οι καλλιτέχνες που προσπαθούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τι δεν πάει καλά, τι πάει καλά, τι συμβαίνει στον κόσμο».

Η διεθνής Μέθοδος Abramović έγκειται σε μια σειρά ασκήσεων σχεδιασμένες από τη καλλιτέχνη, μια βιωματική εμπειρία για τον θεατή-συμμετέχοντα. Η μέθοδος αντλεί υλικό από μια τεράστια δεξαμενή εμπειριών και performances της δημιουργού τα τελευταία 40 χρόνια, και διυλίζεται σταδιακά σε ένα πρόγραμμα ασκήσεων που σκοπό έχει την επαφή́ "με τον εαυτό́" μας και τη σύνδεση με τους άλλους. Βασίζεται στην ατομική και τη συλλογική συμμετοχή και αποτελεί μια βιωματική προσέγγιση στην άυλη τέχνη. 

Καθώς αποτελεί μια διαδικασία σε διαρκή διερεύνηση και διαμόρφωση από τη δημιουργό του, η συγκεκριμένη μορφή της Μεθόδου παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Αθήνα, ως εξέλιξη ανάλογων έργων που έχουν παρουσιαστεί από την καλλιτέχνιδα σε βάθος χρόνου ανά τον κόσμο. Είναι μια δημόσια συμμετοχική εμπειρία για μεγάλες ομάδες ανθρώπων, σε έναν κοινόχρηστο χώρο, όπου το κοινό καλείται να κάνει μια σειρά ασκήσεων και να παρακολουθήσει και άλλους να κάνουν ακριβώς το ίδιο.

Ολοκληρώνοντας την παρουσία του προγράμματος, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς κατέληξε: 

«Δεν με ενδιαφέρουν ποτέ οι ιδέες που είναι απλώς ωραίες, είναι εύκολες. Με ενδιαφέρουν οι ιδέες οι οποίες με φοβίζουν, με τις οποίες τρομοκρατούμε, που λέω "Θεέ μου πώς θα το κάνω;". Εάν δεν καταπιανόμαστε με αυτό που φοβόμαστε, που μας τρομοκρατεί, τότε επαναλαμβανόμαστε. Αν μπορεί κάποιος να ζωγραφίσει με το δεξί χέρι και είναι τόσο καλός που μπορεί να το κάνει με κλειστά μάτια, πρέπει αμέσως να αλλάξει, διαφορετικά επαναλαμβάνεται, γίνεται βιρτουόζος. Το να κάνεις πράγματα που δεν ξέρεις, να ξεκινήσεις ένα ταξίδι το οποίο δεν γνωρίζεις, μπαίνεις στην περιπέτεια που μόνο μέσα από αυτή θα αλλάξεις».

Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται αναλυτικότερα:

6 μακράς διάρκειας performances από 6 Έλληνες καλλιτέχνες, οι οποίες θα πραγματοποιούνται καθ' όλη τη διάρκεια της έκθεσης, για 7 εβδομάδες, καθημερινά, επί 8 ώρες την ημέρα. Επιπλέον, 21 performances από 23 καλλιτέχνες (18 έλληνες και 5 ξένους) θα παρουσιαστούν ως performance interventions με διάρκεια από μία έως 6 μέρες.

Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν είναι οι εξής:
Μακράς διάρκειας performances: Γιώτα Αργυροπούλου, Δέσποινα Ζαχαροπούλου, Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Λάμπρος Πηγούνης, Νάνσυ Σταματοπούλου, Θοδωρής Τράμπας.

Performance interventions: Θανάσης Ακοκκαλίδης, Rafael Abdala και Jessica Goes, Γιάννης Αντωνίου και Σταύρος Αποστολάτος, Έλενα Αντωνίου, Χριστίνα Βασιλείου, Σεραφίτα Γρηγοριάδου, Θωμάς Διάφας, Μαριάννα Καβαλλιεράτου, Γιάννης Καρούνης, Amanda Coogan, Αλέξανδρος Μιχαήλ, Kira O'Reilly, Κατερίνα Οικονόμου, Nikolaos, Αναστασία Παπαθεοδώρου, Γιάννης Παππάς, PASHIAS, Ευγενία Τσανανά, Σπύρος Χαραλαμπόπουλος, Δημήτρης Χειμώνας, Maria Herranz.

Το πρόγραμμα συμπληρώνεται από 2 re-performances της Marina Abramović, των έργων "Cleaning the Mirror" (1995) και "Art Must be Beautiful - Artist Must Be Beautiful (1975)", που θα παρουσιάσουν οι καλλιτέχνες Μάρθα Πασακοπούλου, Δημήτρης Μπαμπίλης, Δήμητρα Μπίλλια, Γίτσα Κωνσταντουδάκη, Ελιάν Ρουμιέ, Βασιλική Σπάχου και Καλλιόπη Ζερβουλάκου.

Η Μέθοδος Abramović απευθύνεται σε ηλικίες 15 ετών και πάνω. Η είσοδος στη Μέθοδο επιτρέπεται έως και 45 λεπτά πριν την ώρα λήξης του ωραρίου λειτουργίας του Μουσείου.