Lions, Bones & Bullets: Ή πώς τα λιοντάρια έγιναν αγελάδες
Ένα βραβευμένο ντοκιμαντέρ αποκαλύπτει παράνομη διακίνηση ειδών άγριας ζωής
Βασιλική Χρυσοστομίδου
Το ερευνητικό ντοκιμαντέρ άγριας ζωής ‘Lions, Bones & Bullets’ έχει αναδειχθεί ‘Best Educational Film’ στα βραβεία ‘Jackson Wild Media Awards’ (2021), τα αντίστοιχα των βραβείων Όσκαρ για τη Φύση. Μέχρι τις 14 Αυγούστου θα προβάλλεται διαδικτυακά στο Garden Route International Film Festival – GRIFF.
Το Π.Θ. επικοινώνησε με τους συντελεστές της ταινίας, αποτυπώνοντας τι συμβαίνει με την παράνομη διεθνή διακίνηση ειδών άγριας ζωής.
Ο Βρετανός συγγραφέας Richard Pierce αναζητά την αλήθεια στο διαχρονικό ντοκιμαντέρ ‘Lions, Bones & Bullets’. Ξεδιπλώνει μία πολύπλοκη, διεθνή απάτη, η οποία απειλεί το ‘βασιλιά των ζώων’, το λιοντάρι. Στην αποστολή του, ο συγγραφέας αποκαλύπτει πως τα ‘λιοντάρια έγιναν αγελάδες’ σε φάρμες, μέσα από μία ανατριχιαστική βιομηχανία επεξεργασίας των σκελετών – και όχι μόνο – των λιονταριών, η οποία αποφέρει σχεδόν 100 εκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Με μεγάλη προσοχή, ο υπάλληλος στο κατάστημα σουβενίρ στην καρδιά του Anoi, τοποθετεί στο επάνω μέρος της προθήκης, είδη από δόντια και νύχια ‘τίγρης’: κοσμήματα, φυλακτά, ακόμη και ‘απωθητικά’ φαντασμάτων! Συνεχίζει με μπουκαλάκια ‘κρασιού τίγρης’ καθώς και tiger cakes - θεραπευτικές αλοιφές. Ο Richard Peirce τον παρακολουθεί, παριστάνοντας τον ενδιαφερόμενο τουρίστα. Στην πραγματικότητα, είναι ο ερευνητής/δημοσιογράφος freelance, συγγραφέας, broadcaster και επί 30 χρόνια παρουσιαστής περισσότερων από 50 ντοκιμαντέρ. Η κάμερα καταγράφει διακριτικά. Ο ίδιος, δεν πρόκειται να προχωρήσει σε αγορά προϊόντων. Τον ενδιαφέρει να αναδείξει το θέμα του lion farming, της εκτροφής λιονταριών ως ζώα φάρμας. Όλα τα είδη μπροστά του δεν προέρχονται από τίγρεις - όπως παρουσιάζονται - αλλά από σκελετούς λιονταριών, οι οποίοι εισάγονται από τη Νότια Αφρική. «Ήταν η στιγμή που μας προξένησε περισσότερο τρόμο. Πρόκειται για παράνομη διαδικασία, η οποία τιμωρείται αυστηρά με φυλάκιση - το ρίσκο ήταν μεγάλο», εκμυστηρεύεται η Jasmine Duthie. Μαζί με τον Anton Leach, είναι επαγγελματίες ντοκιμαντερίστες: «Συνεργαζόμαστε για περισσότερα από πέντε χρόνια τώρα – από το καταφύγιο δελφινιών στην Ελλάδα έως τις τίγρεις που διασώθηκαν στη Γάζα, έχουμε την τύχη να ταξιδεύουμε μαζί στον κόσμο και να προωθούμε τη διατήρηση της άγριας ζωής και τη σημασία της», εξηγεί η Jasmine ενώ ο Anton αναφέρεται στην έμπνευση για το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ: «Διαβάσαμε το βιβλίο του Richard, ‘Cuddle me, Kill Me’ (‘Αγκάλιασέ με, Σκότωσέ με’), το οποίο δημοσιεύθηκε το 2018 κι έγινε μπεστ σέλλερ στη Νότια Αφρική. Τον συναντήσαμε και ξεκινήσαμε αμέσως τα γυρίσματα, που ολοκληρώθηκαν τον Ιανουάριο του 2021».
Κλείσιμο
Πριν μερικές δεκαετίες, περίπου 450.000 λιοντάρια δέσποζαν στην αφρικανική σαβάνα. Σήμερα, ο πληθυσμός τους δεν υπερβαίνει τις 20.000. Όταν καταργήθηκε το κυνήγι λιονταριού, η Νοτιοαφρικανική κυβέρνηση εισήγαγε νέο αγροτικό νόμο το 2019. Τα λιοντάρια, τα τσιτάχ, οι ρινόκεροι και οι ζέβρες ήταν μεταξύ 33 άγριων ζώων, τα οποία μετατράπηκαν σε ζώα φάρμας, αφού μπορούν πλέον να εκτραφούν ως οικόσιτα. Μέσω του lion farming, ο νόμος εξισώνει, στην ουσία, την άγρια ζωή με τις κότες ή τις αγελάδες.
Οι λέαινες μετατρέπονται σε ‘εργοστάσια σκύμνων’. Αμέσως μόλις γεννήσουν, τα μικρά απομακρύνονται, έτσι ώστε εκείνες να έρθουν ξανά σύντομα σε οίστρο. Ελεύθερα στη φύση, τα θηλυκά λιοντάρια τεκνοποιούν κάθε δύο χρόνια. Στις φάρμες, 2 με 3 φορές το χρόνο! Τα ‘χαριτωμένα’ λιονταράκια θα οδηγηθούν σε ‘καταφύγια’ άγριας ζωής , όπου εθελοντές απ’όλο τον κόσμο, πληρώνουν 1000$-3000$ την εβδομάδα για να τα ταΐζουν με μπιμπερό πιστεύοντας πως είναι ορφανά. Η εξοικείωση με τον άνθρωπο, αναπόφευκτη. Διοργανώνονται και ‘περίπατοι’ με τα λιοντάρια, με κόστος περίπου 50$/45’. Τέλος, έρχεται η ‘σφαίρα’ – είτε από κυνηγό λιονταριών, ο οποίος θα έχει επιλέξει το ‘λιοντάρι του’ από φωτογραφίες σε κυνηγετικά sites πληρώνοντας έως 30.000$ για ένα μεγαλοπρεπές ενήλικο αρσενικό - είτε από τον ιδιοκτήτη της φάρμας, που ‘εξαργυρώνει’ τα λιοντάρια του μέσα από το εμπόριο οστών. Περίπου 1.300 σκελετοί λιονταριών εξάγονται ετησίως στην Ασία: Κίνα, Βιετνάμ και Λάος, οι αγορές. Αυτή η λύση προκρίνεται ως συμφέρουσα αντί να εκτρέφονται τίγρεις. Ο τζίρος, τεράστιος. Κάθε σκελετός πωλείται συνήθως για 1650$ ενώ στο τέλος της αλυσίδας κατανάλωσης – συμπεριλαμβανομένων των παραγόμενων προϊόντων - φτάνει να κοστίζει 60.000$.
Η εκτροφή λιονταριών είναι μία χαμηλού κόστους επιχείρηση. Η διατροφή τους βασίζεται συνήθως σε νεκρά ζώα, όπως κοτόπουλα ή αγελάδες, με τον κίνδυνο εξαιρετικά επικίνδυνων μεταδιδόμενων νοσημάτων να ελλοχεύει. Επιπλέον, η εντατική εκτροφή λιονταριών, συχνά μέσω αιμομιξιών, προξενεί γενετικές ανωμαλίες στους σκύμνους. Στο τέλος του ντοκιμαντέρ, μπαίνουμε στο καταφύγιο άγριας ζωής ‘Panthera Africa’, όπου οι Cathrine και Sydney έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στη διάσωση λιονταριών. Αναλαμβάνουν ανάπηρα λιονταράκια και τα βοηθούν να σταθούν ξανά στα πόδια τους, στέλνοντας ένα μήνυμα ελπίδας.
Όσο για τα προϊόντα που παράγονται από τα οστά των λιονταριών, ο Richard θα πει: «‘Trinkets’, δηλαδή σουβενίρ από δόντια και νύχια. Δέρματα, τα οποία χρησιμοποιούνται είτε σαν χαλιά, είτε σαν διακοσμητικά τοίχου. Οίνος και αλοιφή/βάλσαμο (tiger cake). Ως γκουρμέ είδη διατροφής κυκλοφορούν εντόσθια και κρέας λιονταριού. Τα οστά αλλά και το λίπος του λιονταριού χρησιμοποιούνται, τέλος, από τους Sangoma (παραδοσιακοί θεραπευτές) στην πρακτική Αφρικανική ιατρική».
Στην Αφρική, τα λιοντάρια αποτελούν ‘τοτέμ’ πολιτισμού. «Το θέμα της εκτροφής λιονταριών σε φάρμες εγείρει ηθικά ζητήματα. Μία από τις βασικές προκλήσεις, ήταν να παραμείνουμε δίκαιοι και αντικειμενικοί στην προσέγγισή μας, ακόμη κι όταν ερχόμασταν αντιμέτωποι με βαναυσότητα και εκμετάλλευση», τοποθετείται ο συγγραφέας. Όπως τονίζει η Jasmine: «Η Νοτιοαφρικανική κυβέρνηση δείχνει πλέον να στρέφεται στην κατάργηση αυτού του νόμου. Πρέπει να αναγνωριστεί η τεράστια αξία των λιονταριών. Όχι να αντιμετωπίζονται σαν ένα ‘αγροτικό προϊόν’ μαζικής παραγωγής». Με ποιο τρόπο μπορεί η Ευρώπη να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος; «Ασκώντας, τόσο η Ευρώπη, όσο και οι κυβερνήσεις στον υπόλοιπο κόσμο, πίεση στη Νότια Αφρική. Πίεση που θα καθιστά σαφές πως η μετατροπή εμβληματικών ειδών άγριας ζωής σε ζώα φάρμας, είναι απαράδεκτη», καταλήγει ο συγγραφέας.
Το επενδυτικό πλάνο το Ομίλου Fourlis για τα τρία μεγάλα brands που εκπροσωπεί, στοχεύει στην επέκταση των δικτύων καταστημάτων σε Ελλάδα, Κύπρο, Βουλγαρία και Ρουμανία.
