Θανάσης Μαυρίδης

Η δυναμική επέκταση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στον χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ήταν το ισχυρό προγεφύρωμα για την επέκταση και εδραίωση των ελληνικών επιχειρήσεων στην περιοχή. Ολα έγιναν με μεγάλη ταχύτητα, γεγονός που δεν άφησε περιθώρια αντίδρασης σε άλλους παίκτες. Η χώρα μας απέκτησε πολιτική ισχύ στην περιοχή και τον φθόνο των ανταγωνιστών της.

Ολα αυτά συνέβησαν χτες! Σήμερα η κατάσταση εξελίσσεται με τελείως διαφορετικό τρόπο. Το κουβάρι τυλίγεται και πάλι και επιστρέφει στα πάτρια εδάφη, εγκαταλείποντας τις κτήσεις του παρελθόντος. Το προγεφύρωμα, η παρουσία των ελληνικών τραπεζών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καταρρέει και οι φίλιες δυνάμεις, οι ελληνικές επιχειρήσεις, κινδυνεύουν να μείνουν αποκομμένες σε ξένο έδαφος! Βρισκόμαστε σε κατάσταση αποδόμησης της πολιτικής επιρροής της χώρας μας στην περιοχή!

Ενα από τα πρώτα πράγματα που απαίτησε η τρόικα με το που πάτησε το πόδι της στην Αθήνα ήταν η πώληση των θυγατρικών των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό. Ευτυχώς που δεν έγινε! Ολα αυτά τα χρόνια της κρίσης οι ελληνικές τράπεζες βρήκαν σανίδα σωτηρίας στις ξένες αγορές. Αν είχαν περιοριστεί στα ελληνικά σύνορα, θα είχαν αντιμετωπίσει μεγαλύτερα προβλήματα, μεταφέροντάς τα αυτόματα στην ήδη τραυματισμένη εσωτερική αγορά. Ωστόσο, η επιμονή αυτή των δανειστών σε μια λαθεμένη πρακτική υπέκρυπτε δύο πράγματα: το πρώτο ήταν ο έντονος εκνευρισμός από άλλους παίκτες για το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε προλάβει και είχε πιάσει πολλά κρίσιμα πόστα στην περιοχή. Οταν ελέγχει κανείς το 30% ή το 50% της τραπεζικής αγοράς μιας χώρας, έχει αυξημένη επιρροή στην οικονομική ζωή του τόπου και κατά συνέπεια αποκτά και πολιτική ισχύ. Το δεύτερο ήταν ότι υπήρχε μια γραμμή που έλεγε πως η Ελλάδα έπρεπε να «κοντύνει», να επιστρέψει στα μικρά μεγέθη των προηγούμενων δεκαετιών!

Η πώληση των θυγατρικών στο εξωτερικό είναι λάθος από κάθε άποψη! Στην ευρύτερη περιοχή οι οικονομίες βρίσκονται σε σαφώς καλύτερη κατάσταση από την ελληνική. Είναι εντελώς τρελό να πουλάει κανείς εταιρείες από τις οποίες περιμένει να βγάλει κέρδη, τα οποία κέρδη είναι τα μόνα που μπορεί να περιμένει και τα μόνα που μπορεί να τον στηρίξουν και στην εσωτερική αγορά! Την ίδια ώρα οι πωλήσεις γίνονται σε καθεστώς πίεσης, γεγονός που καθιστά αδύνατη τη ρευστοποίηση των επενδύσεων με ικανοποιητικό τίμημα.

Η πώληση των θυγατρικών των ελληνικών τραπεζών σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τη χώρα στα Βαλκάνια και γενικότερα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Θα πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε στον γνώριμο ρόλο του κομπάρσου. Είναι σαφές ότι άλλες δυνάμεις θα καλύψουν το κενό που δημιουργείται αυτόματα στην περιοχή. Κατά πάσα πιθανότητα, τουρκικές και γερμανικές εταιρείες θα βρεθούν σε πλεονεκτικότερη θέση στο μέλλον απ’ αυτή που βρίσκονταν στο παρελθόν.

Δεν ήταν τυχαία η επιμονή της τρόικας σε αυτό ειδικά το θέμα. Ηταν μια στρατηγική επιλογή, σε μια προσπάθεια των μεγάλων της Ευρώπης να επαναπροσδιορίσουν τον πολιτικό χάρτη στην περιοχή. Η απόφαση είναι δεδομένη. Αν υπάρχει τρόπος να ανατραπεί στο μέλλον, αυτός θα πρέπει να αναζητηθεί στην έντονη επιχειρηματική παρουσία των Ελλήνων στην περιοχή. Στο αν οι ίδιοι οι επιχειρηματίες, δηλαδή, θα προσπαθήσουν να στήσουν μια τράπεζα που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους και θα εξασφαλίζει ότι οι ελληνικές επενδύσεις στα Βαλκάνια δεν θα δεχτούν χτυπήματα κάτω από τη ζώνη μόνο και μόνο επειδή είναι ελληνικές. Μια τράπεζα-συνεργάτης δεν είναι θέμα άποψης, είναι μια σημαντική κίνηση επιβίωσης.

Η κυβέρνηση έχει τεράστιες ευθύνες για το γεγονός ότι αποδέχτηκε τις απαιτήσεις των δανειστών, όταν οι προηγούμενες (οι «προδοτικές κυβερνήσεις των μνημονίων») έκαναν ειλικρινείς προσπάθειες για να αποφύγουν μια τέτοια συμφωνία και να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο. Δεν είναι απόφαση με στενά οικονομικά όρια. Κάθε άλλο, είναι μια απόφαση στρατηγικής σημασίας. Στην προκειμένη περίπτωση είναι απόφαση εθνικής αυτοχειρίας. Και αυτή τη φορά θα ρίξουν το φταίξιμο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ξεχνώντας ότι καθένας σε αυτόν τον κόσμο κάνει τη δουλειά του. Οι άλλοι την κάνουν. Εμείς όχι!