Στέφανος Τζανάκης

Τα στελέχη της Moody’s που βγήκαν στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης είπαν ότι και η κυβέρνηση – ότι αφού είχαν αναβαθμίσει - και μάλιστα κατά δύο βαθμίδες – την οικονομία μας μερικούς μήνες πριν, δεν θα έπρεπε να περιμένει κανείς ότι θα έκαναν τόσο γρήγορα το τελευταίο βήμα. Είπαν όμως και κάποια άλλα πράγματα – ότι μπορεί η Ελλάδα να έχει κάνει πολλά βήματα από την εποχή της μεγάλης κρίσης, αλλά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα.

Ποια είναι αυτά; Τίποτε που να μην γνωρίζουμε – το δημογραφικό, το ρυθμισμένο αλλά πολύ υψηλό δημόσιο χρέος, το εμπορικό έλλειμμα που διογκώνεται ξανά, οι πολύ αργοί ρυθμοί στην απονομή της δικαιοσύνης και το προσανατολισμένο στον τουρισμό παραγωγικό μας πρότυπο, που μοιραία αυξάνει τις αβεβαιότητες.

Εκπληξη; Καμία – τα προβλήματα αυτά είναι δομικά στην χώρα μας. Δεν είναι τωρινά, δεν τα δημιούργησαν τα μνημόνια. Είναι χρόνια προβλήματα, για τα οποία κάνουμε ελάχιστα ή τίποτα. Αν εξαιρέσει κανείς κάποιες προσπάθειες του Γιώργου Φλωρίδη – που όμως δεν έχουν προς το παρόν να κάνουν με την πηγή του προβλήματος, που είναι οι 11.000 εκκρεμείς υποθέσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας, δεν διαφαίνεται να υπάρχει συνολική κάποια κυβερνητική πολιτική για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου.

Αλλά όλα αυτά δεν είναι πρόβλημα της κυβέρνησης και μόνον. Όπως και στα χρόνια πριν από την κρίση, είναι πρόβλημα ολόκληρου του πολιτικού συστήματος, δηλαδή και της αντιπολίτευσης, που όχι μόνον δεν πιέζει προς την κατεύθυνση των αλλαγών που απαιτούνται, αλλά ποντάρει σχεδόν πάντοτε στο «όχι σε όλα».

Για παράδειγμα, το ζήτημα της ίδρυσης παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στη χώρα μας – που θα μπορούσε να είναι η αρχή για την μετατροπή της Ελλάδας σε ένα περιφερειακό κέντρο ανώτατης εκπαίδευσης μετά και την αλλαγή του άρθρου 16 συμβάλλοντας στην διαφοροποίηση της δομής του ΑΕΠ – αντιμετωπίστηκε στη Βουλή με καθαρά ψηφοθηρικά κριτήρια: έγινε λόγος για υποβάθμιση των δημόσιων πανεπιστημίων, για εξυπηρέτηση συμφερόντων και όλα τα σχετικά που ακούγονται σε τέτοιες περιπτώσεις. Μάλιστα, κάποιοι έφτασαν αν πουν ότι αν είναι να έλθει το Χάρβαρντ, χαλάλι – λες και τα πανεπιστήμια ξεκινούν και τελειώνουν στο Χάρβαρντ ή στα 10 – 15 διάσημα ΑΕΙ του πλανήτη.

Προφανώς, είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε ποια πανεπιστήμια θα ενδιαφερθούν – και πόσο – να φτιάξουν ένα παράρτημά τους στην Ελλάδα. Σίγουρα πάντως το ενδιαφέρον θα ήταν μεγαλύτερο αν υπήρχε μία ευρύτερη συναίνεση γύρω από το ζήτημα αυτό στη χώρα μας, αν δηλαδή οι όποιοι ενδιαφερόμενοι γνώριζαν ότι το μεγαλύτερο κομμάτι του ελληνικού πολιτικού συστήματος δεν τους θεωρεί εν δυνάμει απατεώνες.

Σε λιγότερες από 80 ημέρες έχουμε ευρωεκλογές – και η δημόσια συζήτηση περιορίζεται στη συγκυρία. Κανένα κόμμα – από το κυβερνών ως τα καινούργια κόμματα που ζητούν την ψήφο – δεν έχει επιχειρήσει να δώσει την δική του απάντηση στα ερωτηματικά του Οίκου Moody’s. Πιθανότατα επειδή το δημογραφικό ή το εμπορικό έλλειμμα δεν συγκινούν το εκλογικό σώμα – άλλωστε τα κόμματα ξέρουν καλύτερα το κοινό τους από τον καθέναν. Αλλά να είμαστε έτοιμοι ψυχολογικά – να μην πέσουμε από τα σύννεφα αν μεσοπρόθεσμα τα πράγματα δεν πάνε και πολύ καλά…