Στέφανος Τζανάκης

Μνημονεύοντας το άρθρο 21 του συντάγματος, ο υπουργός σημείωσε την αναφορά ότι «η οικογένεια, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους» - υποστηρίζοντας ότι εξ αυτού και μόνον τίθεται ζήτημα συνταγματικότητας για τη ρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση.

Είναι προφανές ότι το άρθρο δεν αναφέρεται σε ομόφυλα ζευγάρια – ωστόσο δεν τα καταδικάζει, δεν τα απαγορεύει, δεν τα εξαιρεί. Αν ήθελε ο συνταγματικός νομοθέτης – και αν είχε τον συσχετισμό στην αναθεώρηση – θα μπορούσε να απαγορεύσει ρητά τέτοιου είδους σχέσεις, ως αντιβαίνουσες στο πρότυπο της οικογένειας στο οποίο αναφέρεται ο υπουργός. Και γιατί άραγε θα κινδυνέψει η προστασία της μητρότητας και της παιδικής ηλικίας εφόσον θεσμοθετηθεί η ισότητα στον γάμο; Κινδυνεύει άραγε η μητρότητα ή το παιδί στις περιπτώσεις υιοθεσίας από μονογονεϊκή οικογένεια, που είναι απολύτως νόμιμες στη χώρα μας; Ποια η διαφορά στην προστασία του υιοθετημένου παιδιού από έναν μοναχικό ομοφυλόφιλο πατέρα σε σχέση με ένα παιδί που υιοθετείται από ένα ομόφυλο ζευγάρι; Προφανώς, καμία, είτε υποστηρίζει κανείς τον γάμο των ομοφύλων, είτε όχι. Άρα, οι αναφορές στην οικογένεια και στην μητρότητα έρχονται – αν μη τι άλλο – με καθυστέρηση.

Ο υπουργός θα μπορούσε να θέσει ζήτημα προστασίας της μητρότητας αν το νομοσχέδιο προέβλεπε την παρένθετη μητέρα και τα «κατα παραγγελία» παιδιά – αλλά και πάλι δεν θα είχε δίκιο, σύμφωνα με το σύνταγμα. Γιατί δεν τέθηκε θέμα προστασίας της μητρότητας στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή; Η μητρότητας της παρένθετης προστατεύεται όταν το ζευγάρι είναι ετερόφυλο ενώ παραβιάζεται όταν πρόκειται για ομοφύλους; Άλλωστε, εκτός από το άρθρο 21 – το οποίο δεν νομιμοποιεί μεν, αλλά και δεν απαγορεύει τις ομόφυλες οικογένειες, υπάρχει και το άρθρο 5 του συντάγματος, το οποίο λέει ξεκάθαρα ότι «καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη».

Στην περίπτωση των ομόφυλων ζευγαριών, είναι προφανές ότι δικαιώματα άλλων δεν θίγονται και το σύνταγμα δεν παραβιάζεται, αφού δεν τα αποκλείει ρητά από την κοινωνική ζωή. Εκτός αν υποστηρίξει κάποιος γείτονας ότι παραβιάζονται τα χρηστά ήθη όταν είναι υποχρεωμένος να βλέπει από το μπαλκόνι του τα παιδιά μίας οικογένειας ομοφύλων να παίζουν ή να τρώνε. Όμως, «τα χρηστά ήθη» δεν είναι κάποιοι νόμοι γραμμένοι στην πέτρα – για την ακρίβεια, είναι άγραφοι νόμοι, που προφανώς μεταβάλλονται με τα χρόνια. Αν προσπαθήσει να θυμηθεί κανείς παλιότερα τηλεοπτικά σήριαλ – που όλα μαζί και το καθένα ξεχωριστά λειτουργούν ως ηθογραφία στην εποχή μας – θα διαπιστώσει ότι τα ομόφυλα ζευγάρια απλώς δεν υπήρχαν επί της οθόνης, ενώ σήμερα συνυπάρχουν με τα στρέιτ και ενίοτε κυριαρχούν. Δεν δείχνει αυτό κάτι για το ποια είναι σήμερα τα «χρηστά ήθη» στα οποία αναφέρεται ο συνταγματικός νομοθέτης;

Είναι σαφές πως ό,τι δεν περιλαμβάνεται στο σύνταγμα, δεν είναι απαραιτήτως αντισυνταγματικό. Άλλωστε, στο άρθρο 1 αναφέρεται ρητά ότι θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία, η οποία εκφράζεται διά της Βουλής. Και αυτό το νόημα είχε και η απόφαση του δικαστηρίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που άφησε στην διακριτική ευχέρεια κάθε χώρας, δηλαδή στις κυβερνήσεις και τους συσχετισμούς που διαμορφώνονται στα κοινοβούλια, να ρυθμίσει το ζήτημα των ομόφυλων ζευγαριών.