Παντελής Καψής

Αν κάτι ωστόσο μου έχει κάνει εντύπωση είναι η ταχύτητα και η προθυμία με την οποία ο υπουργός των εξωτερικών έσπευσε να ικανοποιήσει το δεξιό-εθνικιστικό ακροατήριο της ΝΔ. Μαζί με τα δικολαβίστικα επιχειρήματα τα οποία επικαλέστηκε, δείχνει πολλά για την προσωπικότητα του επικεφαλής του υπουργείου των εξωτερικών.

Για να ομολογήσω την αμαρτία μου, κάτι ανάλογο είχα νιώσει και όταν είχα δει το βίντεο με την περίφημη κλίση της κεφαλής στο προεδρικό μέγαρο. Όχι, δεν το είχα θεωρήσει ως υποχωρητικότητα ή ότι άλλο χειρότερο, προς τον Τούρκο πρόεδρο. Απλώς μου έδωσε την εντύπωση ενός υπουργού με την ψυχολογία μαθητή Λυκείου. Σαν να ένιωθε ευγνωμοσύνη μόνο και μόνο για τη θέση στην οποία βρισκόταν κι ήθελε να το δείξει.

Υπό κανονικές συνθήκες ένας υπουργός με τέτοια αισθήματα δεν είναι μεγάλο πρόβλημα. Στο υπουργείο των εξωτερικών ωστόσο και μάλιστα στη σημερινή συγκυρία, χρειάζεται ένας υπουργός ο οποίος δεν είναι εκεί μόνο και μόνο για να εκτελεί τις εντολές του πρωθυπουργού. Θα πρέπει να είναι έτοιμος να σηκώσει μεγάλο πολιτικό βάρος, ενδεχομένως και πολιτικό κόστος, να πάρει πρωτοβουλίες, να συγκρουστεί, να πιέσει.

Με δυο λόγια να εξαντλήσει κάθε πιθανότητα ώστε η σημερινή ύφεση στις σχέσεις με την Τουρκία να οδηγήσει σε μονιμότερες λύσεις. Μπορεί και μακάρι να το έχει. Μέχρι σήμερα όμως δεν το έχει δείξει. Με μια έννοια ο υπουργός άμυνας, ο κ. Δένδιας, δείχνει περισσότερο δραστήριος στα ελληνοτουρκικά, αν και μάλλον λειτουργεί προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Στην εξωτερική πολιτική, σε πολλές περιπτώσεις, οι συμφωνίες έχουν βραχυπρόθεσμα πολιτικό κόστος, σε βάθος χρόνου ωστόσο έχουν πολύ μεγαλύτερο πολιτικό όφελος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συμφωνία με τη Βόρεια Μακεδονία. Ξεσηκώθηκαν όλοι οι αδιάλλακτοι, έγιναν συλλαλητήρια με παθιασμένες ομιλίες, διατυπώθηκαν οργισμένες κατηγορίες για προδοσία και τι έχει απομείνει από όλα αυτά; Τίποτα, στην κυριολεξία. Μηδέν.

Η συμφωνία εφαρμόζεται χωρίς το παραμικρό πρόβλημα, οι σχέσεις με τη γειτονική μας χώρα είναι μια χαρά και το μόνο που απομένει είναι να τους υποδεχθούμε κάποια στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν μη τι άλλο η αποκατάσταση των σχέσεων ενίσχυσε τη διπλωματική θέση της Ελλάδας στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη, ως δύναμη σταθερότητας.

Προφανώς τα ζητήματα με την Τουρκία είναι και πιο σύνθετα και πολιτικά πιο επικίνδυνα. Δεν είναι μόνο το άγχος του Μητσοτάκη για τη δεξιά αντιπολίτευση. Σε ανάλογο κλίμα έχουν δείξει ότι θα κινηθούν όλα τα κόμματα. Και βέβαια μπορούμε από τώρα να γνωρίζουμε ποια στάση θα κρατήσουν οι δύο πρώην στη ΝΔ, οι οποίοι αναζητούν διακαώς λόγο ύπαρξης. Θα έχουν σύμμαχο και τα πρωινάδικα τα οποία σχεδόν μονοπωλούνται από κήρυκες της εθνικοφροσύνης.

Αλλά γι αυτόν ακριβώς το λόγο χρειαζόμαστε έναν υπουργό εξωτερικών με την προσωπικότητα, το κύρος, τη γνώση, το σχέδιο αλλά και το όραμα για μια ουσιαστική αλλαγή στα ελληνοτουρκικά. Ο τελευταίος που τα είχε, ανεξάρτητα από τις αδυναμίες του ως πρωθυπουργός, ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου. Ο κ. Γεραπετρίτης μένει να μας δείξει αν έχει τα απαιτούμενα προσόντα. Εκτός και αν στην κυβέρνηση οι φιλοδοξίες εξαντλούνται στην παροδική ύφεση, όσο αντέξει. Δεν θα το απέκλεια.