Νίκος Φελέκης

Η συγκεκριμένη φράση προέρχεται από την ραψωδία α' της Οδύσσειας του Ομήρου (στ. 183), όταν η θεά Αθηνά κατεβαίνει στην Ιθάκη με την μορφή του Μέντη για να παρακινήσει τον Τηλέμαχο να αναζητήσει τον πατέρα του, Οδυσσέα. Ο λόγος που επιλέχθηκε ο συγκεκριμένος στίχος είναι επειδή η Φρανκφούρτη είναι πολυπολιτισμική πόλη και οι περισσότεροι, από τους κατοίκους της δεν έχουν την γερμανική ως μητρική της γλώσσα.

Ευλόγως, θα αναρωτηθείτε: Τι σχέση μπορεί να έχουν τα ανωτέρω με το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ και τον Τσίπρα; Μα είναι ακριβώς αυτό που δεν κατάλαβε ο Αλέξης. Ό,τι δηλαδή η Κουμουνδούρου δεν είναι αυτή που άφησε όταν παραιτήθηκε. Ο Στέφανος Κασσελάκης σε πέντε μήνες έχει αλλάξει και την κομματική και την εκλογική βάση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ του Κασσελάκη δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα. Στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ η πλειοψηφία ήταν «αλλόγλωσσοι άνθρωποι». Οι περισσότεροι από τους μισούς ήταν κλακαδόροι και όχι εκλεγμένοι εκπρόσωποι της βάσης. Αυτός ήταν και ο πρώτος λόγος που, όπως θα έλεγε και η Θοδώρα Τσάκρη, «τον ήπιε» ο Αλέξη με την παρέμβασή του. Το σώμα του συνεδρίου ήταν εντελώς άλλο από αυτό που τον Μάϊο του 2022 αποθέωνε τον Τσίπρα και ενέκρινε τις προτάσεις του με σταλινικά ποσοστά. Οι kaselistas είναι πλέον υπολογίσιμη δύναμη στην Κουμουνδούρου και συνεχώς αυξάνονται. Βασικό τους χαρακτηριστικό είναι ο λαϊκισμός και όχι η αριστερή τους ιδεολογία, η προσωπολατρεία για τον Stefanos που τους υπόσχεται ότι θα κερδίσει τον Μητσοτάκη και θα ξαναπάρουν το γκουβέρνο. Οι παλιοί θεοί πέθαναν και ήλθε νέος Μεσσίας. Στο συνεχώς συρρικνούμενο εκλογικό και κομματικό κοινό του ΣΥΡΙΖΑ ο Τσίπρας καθίσταται μειοψηφία. Ο πρώην πρωθυπουργός αυτό δεν κατάλαβε. Νόμιζε ότι ο τίτλος «ιστορικός ηγέτης», που πήρε το κόμμα από το 3% και το έκανε κυβέρνηση, συνεχίζει να κόβει τα περισσότερα εισιτήρια. Δυστυχώς γι’ αυτόν ήλθε νέος πρωταγωνιστής στην κομματική σαπουνόπερα που παρακολουθούμε αδιαλείπτως από τον Σεπτέμβριο του 2023.

Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι ο Αλέξης την έπαθε όπως ο Ιούλιος Καίσαρας. Μαχαιρώθηκε από δικούς του ανθρώπους. Βρούτος ήταν ο Νίκος Παππάς, ο «αδελφός» του από τη …δρακογενιά της νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ, ο εξ απορρήτων συνεργάτης του, ο έμπιστος φίλος του. Ο Νίκος μαζί με τον Παύλο Πολλάκη, για τον οποίον ο Αλέξης υπέμενε τόσα πολλά, τον εξάδελφό του Γιώργο (Τσίπρα) και τον Σωκράτη Φάμελο που προορίζονταν για αντικαταστάτης του Κασσελάκη σε περίπτωση οδυνηρής ήττας στις ευρωεκλογές, ήταν οι άνθρωποι που αποκαθήλωσαν τον Τσίπρα. Οι δικοί του άνθρωποι ακύρωσαν την παρέμβασή του. Αυτοί απέτρεψαν την απόφαση για εκλογή νέου αρχηγού που ζήτησε ο Αλέξης. Και μάλιστα το έκαναν με τρόπο που θύμιζε Τσίπρα. Ενώ την Πέμπτη το βράδυ σε δικηγορικό γραφείο στην πλατεία Κάνιγγος τάχθηκαν με το μέρος του Αλέξη και συμφώνησαν να σηκώσουν το γάντι που πέταξε ο Stefanos και να στηρίξουν την Όλγα Γεροβασίλη για αντίπαλό του, την μεθεπομένη άλλαξαν γνώμη. Για την ιστορία θυμίζουμε πως στη συνάντηση της Κάνιγγος συμμετείχαν 15 άτομα: ο Αλέκος Φλαμπουράρης, η Όλγα Γεροβασίλη, ο Νίκος Παππάς, ο Χρήστος Σπίρτζης, ο Γιώργος Τσίπρας, η Ράνια Σβίγγου, ο Γιώργος Βασιλειάδης, ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος, ο Κώστας Ζαχαριάδης, η Κατερίνα Νοτοπούλου, ο Νίκος Μαδεμλής, η Ζωή Καρκούλια, ο Παναγιώτης Κορμάς, η Ελένη Συμεωνίδου, η Παναγιώτα Μπελώνη. Ο Τσίπρας ηττήθηκε από τον Παππά και όχι από τον Κασσελάκη.

Ο τρίτος λόγος που την «πάτησε» ο Τσίπρας ήταν ότι παρενέβη την τελευταία στιγμή και μάλιστα με τρόπο που δεν αρμόζει σε έναν πρώην πρωθυπουργό και τέως πρόεδρο του κόμματος. Αντί για αυτοπρόσωπη παρουσία προτίμησε να πει τη γνώμη του μέσω φέϊσμπουκ. Μέχρι και την παρέμβασή του σχεδόν όλοι είχαν την εντύπωση ότι ο Αλέξης στηρίζει τον Στέφανο. Ο ίδιος ο Κασσελάκης έλεγε ότι τον «φύτεψε» ο Αλέξης ενάντια στους «υπονομευτές» του, την Αχτσιόγλου και τον Τσακαλώτο. Το λάθος του Τσίπρα ήταν ότι δεν είχε φροντίσει να λάβει έγκαιρα αποστάσεις από τον Κασσελάκη. Για να ευδοκιμούσε η παρέμβασή του θα έπρεπε να είχε αμφισβητήσει νωρίτερα τα «έργα και τις ημέρες» Κασσελάκη. Ο Θεοχαρόπουλος, ο Ζαχαριάδης, ο Ραγγούσης, ο Σπίρτζης, ο Τεμπονέρας όλο το προηγούμενο διάστημα λάμβαναν συνεχώς αποστάσεις από τα λεγόμενα και τη συμπεριφορά Κασσελάκη. Ήταν συνεπείς στην κριτική τους. Ο Τσίπρας απείχε, ενδεχομένως και ορθώς αφού δεν ήθελε να φανεί ότι υπονομεύει τον διάδοχό του. Η διαφωνία του εκδηλώθηκε λίγες ημέρες πριν ξεκινήσει το συνέδριο. Και όχι από τον ίδιον, αλλά από τις δύο …φωνές του, τη Γεροβασίλη και τον Φλαμπουράρη. Η πρώτη με την επιστολή διαφωνία της για το ερωτηματολόγιο Κασσελάκη και ο δεύτερος με τη δήλωση «είσαι αυταρχικός» και την αποχώρησή του από την Πολιτική Γραμματεία. Η παρέμβαση Τσίπρα, λίγη ώρα πριν αρχίσει το συνέδριο, δημιούργησε μάλλον σύγχιση στους συνέδρους αφού μέχρι τότε είχαν την εντύπωση ότι ο Τσίπρας στηρίζει τον Κασσελάκη. Με απλά λόγια η διαφωνία Τσίπρα δεν είχε ζυμωθεί στα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, εκδηλώθηκε πολύ αργά και με τρόπο που δεν άρμοζε στον θεσμικό του ρόλο.

Ο τέταρτος λόγος ήταν ότι ο Τσίπρας δεν είχε συνειδητοποιήσει πως έπαψε να είναι ο capo, το αφεντικό του κόμματος. Αυτός που θα μπορεί να κινεί, ακόμη και από το παρασκήνιο, τα νήματα της Κουμουνδούρου. Ενδεχομένως δεν ήθελε να παραδεχθεί ότι ο Stefanos -και με δική του ευθύνη- ήταν ο νέος σερίφης που είχε έλθει στην πόλη. Και προφανέστατα τον υποτίμησε. Ο Κασσελάκης μεθοδικά και σταδιακά έπαιρνε αποστάσεις από τη ριζοσπαστική αριστερά και την διακυβέρνηση Τσίπρα και μέσω ενός προσωπικού αφηγήματος δημιουργούσε τον δικό του κομματικό στρατό. Στη θέση του Τσίπρα έβαζε τον εαυτό του, τον αυτοδημιούργητο ομογενή που «δεν τον κρατάει κανείς» και «δεν έχει λερωμένα τα χέρια του από κυβερνητικές επιλογές». Στη θέση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς το Προοδευτικό Κέντρο. Στη θέση του οργανωμένου κόμματος την πολιτική πλατφόρμα, της οποίας ο ίδιος είναι ιδιοκτήτης. Και, το κυριότερο, ότι αυτός μπορεί να κερδίσει τον Μητσοτάκη σε αντίθεση με τον Τσίπρα που ηττήθηκε σε τρεις βουλευτικές αναμετρήσεις από τον αρχηγό της ΝΔ. «Ο Τσίπρας είναι παρελθόν και καμμένο χαρτί, εγώ είμαι το μέλλον» είναι το μότο του Κασσελάκη και των στενών του συνεργατών. Η δίψα των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ για επιστροφή στην εξουσία είναι αυτή που τους στρέφει στον Κασσελάκη. Μπορεί να είναι ψευδαίσθηση όμως είναι καλύτερη από την πραγματικότητα, η οποία (τη σήμερον ημέρα) αποτυπώνεται στη φράση: «Ο Τσίπρας δεν μπορεί να κερδίσει τον Μητσοτάκη» αφού στις εκλογές εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ ο λαός αποδοκίμασε και τον Τσίπρα.

Ο πέμπτος λόγος ήταν η αλλαγή του εκλογικού σώματος και κατά συνέπεια και του κομματικού φαινομένου. Ο Κασσελάκης φαίνεται να έχει κατανοήσει περισσότερο από τους άλλους, και σίγουρα από τον Τσίπρα, ότι ο κόσμος έχει αλλάξει δραματικά. Δεν είναι η αριστερά, τα κόμματα, τα κινήματα, οι ιδεολογίες αυτά που κυριαρχούν στην κοινωνία. Είναι τα πρόσωπα, η διαφορετικότητα και ο λαϊκισμός που έρχονται στο προσκήνιο. Δίπλα στα δικαιώματα τοποθετείται η ασφάλεια. Και όχι μόνον στην πραγματική ζωή, αλλά και στον ψηφιακό κόσμο, της εθνικής κυριαρχίας και της (κρυπτο)οικονομίας περιλαμβανομένων. Δεν είναι τόσο η ελπίδα της αλλαγής όσο ο φόβος για τα επερχόμενα αυτό που κατευθύνει το χέρι των ψηφοφόρων. Η αξιοπιστία ως προς τη διατήρηση των (έστω λίγων) κεκτημένων είναι ο λόγος που η ΝΔ κυριαρχεί εκλογικά. Και φυσικά επειδή δεν πιστεύει ότι ένα χαλασμένο αυτοκίνητο, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να ξαναγίνει καινούργιο αν του αλλάξεις τις ζάντες.

Ο έκτος λόγος ήταν οπωσδήποτε η έξυπνη τακτική του Κασσελάκη. Ενώ δημοσίως κολάκευε τον Τσίπρα στο παρασκήνιο τον αποδομούσε συστηματικά. Ο Stefanos αποδεικνύεται ότι δεν είναι το αμερικανάκι που ζεσταίνει τη θέση του Τσίπρα μέχρι τις ευρωεκλογές ώστε με βάση τα πολιτικά και εκλογικά δεδομένα της κάλπης να αποφανθεί ο Αλέξης αν θα τον αλλάξουν και τι πρέπει να γίνει στον ΣΥΡΙΖΑ και ευρύτερα στην Προοδευτική Παράταξη της Κεντρο-Αριστεράς. Ο Κασσελάκη γνώριζε ότι ο προκάτοχός του ζητούσε από τους «αντιφρονούντες» -και αυτούς που έφυγαν με τη Νέα Αριστερά και αυτούς που παραμένουν στον ΣΥΡΙΖΑ- να δώσουν πίστωση χρόνου στον Κασσελάκη, τουλάχιστον μέχρι τις ευρωεκλογές. Αντί λοιπόν να περιμένει τη …σφαγή του στις ευρωεκλογές ο Κασσελάκης έφερε νωρίτερα την κρίση. Αφενός για να αφοπλίσει τους επίδοξους …δολοφόνους του. Και αφετέρου για να ετοιμάσει τους Kaselistas. Τον δικό του προσωπικό στρατό. Το δικό του κόμμα που θα μπορέσει να σταθεί με αξιώσεις απέναντι στο κόμμα του Τσίπρα και της παλιάς φρουράς.

Το κόμμα του Κασσελάκη, αν δεχθούμε τις δημοσκοπήσεις, θα ηττηθεί κατά κράτος στις ευρωεκλογές. Μπορεί να βγει από τρίτο έως και πέμπτο κόμμα εάν δεν έχει διψήφιο ποσοστό και μάλιστα άνω του 11-12%. Στην περίπτωση αυτή ο Stefanos είτε θα εκδιωχθεί είτε θα φτιάξει το δικό του κόμμα. Αυτή τη στιγμή έχει ένα πυρήνα 10 βουλευτών και μετά τα συνεδριακά επηρεάζει άλλους τόσους. Όμως δεν είναι σίγουρο ότι αυτοί θα τον ακολουθήσουν αν τα ποσοστά είναι τόσον καταστροφικά όσο προφητεύουν οι δημοσκόποι. Το πιθανότερο είναι να έχουμε ανεξαρτοποιήσεις, μετακομίσεις προς άλλους φορείς και νέα διάσπαση στον ΣΥΡΙΖΑ. Ήδη ξεκίνησαν οι αποχωρήσεις κεντρικών και περιφερειακών στελεχών κάτι που εικάζεται βασίμως ότι θα ευνοήσει πρωτίστως τη Νέα Αριστερά, η οποία, μετά και τα όσα τραγελαφικά συμβαίνουν στην Κουμουνδούρου, βλέπει τα δημοσκοπικά της ποσοστά να βελτιώνονται και πλέον λογίζεται μεταξύ των κομμάτων που θα διεκδικήσουν έδρα στο ευρωκοινοβούλιο. Οι αντιφρονούντες μέχρι τις ευρωεκλογές θα σωπάσουν. Δεν θέλουν να δώσουν το πρόσχημα στον Stefanos να τους καταγγείλει ως υπονομευτές. Μέχρι στις 9 Ιουνίου δεν θα υπάρξει άλλη φουρτούνα στον ΣΥΡΙΖΑ. Εκτός κι αν την επιδιώξει ο Κασσελάκης επειδή θέλει να βρει εξιλαστήρια θύματα για να τους φορτώσει την πιθανολογούμενη ήττα. Και πιθανώς να το πράξει αφού το συνέδριο δεν του έδωσε την «λευκή επιταγή» μέχρι τις βουλευτικές εκλογές που ζητούσε. Υπήρξε ανακωχή και η επόμενη μέρα στην Κουμουνδούρου θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Ο Κασσελάκης, θα βρεθεί στην ίδια και πριν την παρέμβαση Τσίπρα κατάσταση. Τότε θα φανεί αν έβαλε, όπως πιστεύει, τον Τσίπρα στη γωνία ή ο Αλέξης μπορεί να τον βάλει από κάτω.

Εξάλλου ο πρώην πρωθυπουργός θεωρεί πως «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Το κακό είναι ότι ηττήθηκε. Το συνέδριο δεν τον άκουσε. Δεν έκανε αυτό που ζήτησε. Το καλό για τον Τσίπρα, σύμφωνα με όσα μεταφέρουν αξιόπιστοι συνομιλητές του δεν είναι ένα, αλλά τέσσερα. Πρώτον, σταματά η φιλολογία ότι αυτός βρίσκεται πίσω από τον Κασσελάκη. Δεύτερον, βγαίνει από το κάδρο των ευθυνών της ήττας. Κανείς δεν θα μπορεί να τον κατηγορήσει ότι αυτός ευθύνεται αφού ούτε ο Κασσελάκης ούτε οι σύνεδροι, τον άκουσαν. Τρίτον, από τη στιγμή που δεν έγιναν εκλογές απεμπλέκεται από τα εσωκομματικά δρώμενα, στα οποία θα συνέχιζε να μετέχει στην (έστω ήκιστα πιθανή) περίπτωση που κέρδιζε η Γεροβασίλη. Και τέταρτον, εάν τα αποτελέσματα της ευρωκάλπης για την ευρύτερη Κεντροαριστερά δεν είναι καλά θα μετέχει -και μάλιστα με πρωταγωνιστικό ρόλο- των διεργασιών αναδιοργάνωσής της. Ο Τσίπρας γνωρίζει πως με την παρέμβασή του έχασε. Αποδέχεται το σοκ της ήττας που υπέστη. Όμως το ίδιο δίλλημα που υπήρχε και πριν την παρέμβασή του θα υπάρχει και μετά τις ευρωεκλογές εάν τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ μειωθούν κι άλλο και χάσει τη δεύτερη θέση: «Συνεχίζουμε ή όχι με τον Κασσελάκη».

Το δίλλημα που έθεσε λίγη ώρα πριν ξεκινήσει το συνέδριο και δεν απαντήθηκε θα αναβιώσει την επομένη των ευρωεκλογών. Και τότε ο Τσίπρας θα πρέπει να διαλέξει ανάμεσα σε τέσσερα πράγματα. Πρώτον, να παραιτηθεί από βουλευτής για να διαφυλάξει την πολιτική του αξιοπρέπεια. Να ασχοληθεί με το Ίδρυμα που ετοιμάζει, ελπίζοντας σε μελλοντική επανάκαμψη. Δεύτερον, να ανεξαρτοποιηθεί για να έχει λυμένα τα χέρια του στις εξελίξεις που θα δρομολογηθούν. Τρίτον, να συμμαχήσει με τους σκληρούς, όχι του Μαϊάμι, αλλά της Κουμουνδούρου, τον Παππά και τον Πολλάκη, για να εκπαραθυρώσουν (μαζί με τους πιστούς στον ίδιο) τον Κασσελάκη μετά τις ευρωεκλογές. Και τέταρτον, να λουφάξει και να παραμείνει ένας απλός βουλευτής στο κόμμα του Κασσελάκη. Το τι ακριβώς θα πράξει δεν θέλει να το σκέφτεται από τώρα. Θα περιμένει το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και ανάλογα θα πράξει. Ίσως τότε απέναντι στον Κασσελάκη δεν θα είναι η Όλγα, αλλά ο Διονύσης Τεμπονέρας ή ο Σωκράτης Φάμελος, δύο πρόσωπα που ο Τσίπρας μάλλον με ευχαρίστηση θα έβλεπε να θέτουν υποψηφιότητα, μαζί με την Όλγα, απέναντι στον Κασσελάκη, εφόσον το συνέδριο αποδέχονταν την πρότασή του. Ο Τσίπρας, θεωρούν οι συνομιλητές του, καθάρισε, έστω και με κόπο και κόστος, την αυλή του και εφεξής θα μπορεί να συμπεριφέρεται με κυρίαρχη τη θεσμική ιδιότητα του πρώην πρωθυπουργού και όχι του τέως αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ. Ο χρόνος αμβλύνει τα πάθη και η υπομονή είναι προτέρημα στην πολιτική.

Ήδη ξεκίνησε το rebranding από το συνέδριο της Καθημερινής για τα 50 χρόνια Δημοκρατίας στη χώρα μας. Την αυτοκριτική που δεν έκανε το 2019 ή στο κομματικό συνέδριο του 2022 την έκανε τώρα. Αναγνώρισε τα λάθη με τη Novartis και τις τηλεοπτικές άδειες, ενώ πήρε αποστάσεις από τους Νίκο Παππά, Παύλο Πολλάκη και Δημήτρη Παπαγγελόπουλο. Εφεξής, ο Αλέξης θα προσπαθήσει, σε χρόνο και με τρόπο που ο ίδιος θα επιλέξει, να καθαρίσει το όνομά του από όσα θεωρούνται «κηλίδες» στη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Για να ευδοκιμήσει το rebranding χρειάζεται να δημιουργήσει ξανά ενδιαφέρον για το πρόσωπό του και τη λεγόμενη πολιτική του παρακαταθήκη μέσα από συζητήσεις και πρωτοβουλίες. Το Ίδρυμα που ετοιμάζει θα είναι, προφανώς, το όχημα για να προσελκύσει -μέσα από εκδηλώσεις, ομιλίες και εκδόσεις- τα νέα ακροατήρια που είναι απαραίτητα στο επαναλανσάρισμα της μπράντας «Τσίπρας».

Μέχρι να ξαναπαιχτεί η κυβερνητική παρτίδα ο Αλέξης πρέπει να κατασταλάξει τι είναι αυτό που τον ωθεί μπροστά και τι τον καθυστερεί. Όχι μόνο στο κόμμα του, αλλά ευρύτερα στην Προοδευτική Παράταξη. Στους παράξενους καιρούς που ζούμε -στους πενιχρούς και ανεπαρκείς, τους durftiger, που έλεγε και ο Ελύτης- δεν είναι το πάθος αλλά η λογική που οδηγεί στην εξουσία. Αν μάλιστα ο Τσίπρας έχει την υπομονή να διαβάσει τις 1440 σελίδες του «Πόλεμος και Ειρήνη» θα μάθαινε ότι, σύμφωνα με τον Τολστόϊ, η υπομονή είναι η επιτομή της δύναμης. Και επειδή μάλλον δεν την έχει ως μιμηθεί τους αποσταγματοποιούς στο Τενεσί της Αμερικής, που πετάνε τάπες στα βαρέλια, περιμένοντας να ωριμάσει το ουίσκι. Είναι μια διασταλτική ερμηνεία του χρόνου που ίσως πρέπει να ενστερνιστεί…