Κωστής Πλάντζος

Τα μέτρα που  ανακοίνωσε η κυβέρνηση εξανεμίζουν  το 50%-70% των εισοδημάτων για εκατομμύρια  ελληνικά νοικοκυριά. Οι τιμές όμως και το κόστος διαβίωσης παραμένουν στα ύψη. Πρέπει να πέσουν το συντομότερο, για να ισορροπήσει το πράγμα και να αντέξουμε ως χώρα και ως κοινωνία, αλλιώς θα διαλυθούν οικογένειες και ολόκληρη η αγορά, ανοίγοντας το δρόμο σε λαμόγια και νέου τύπου «κατεστημένα» ή … μαφίες, να κάνουν κουμάντο στον τόπο.  

Πριν ενάμισι  χρόνο έγραφα, όσα βλέπουμε και  θα δούμε από τώρα και μετά. Ήταν Απρίλιος του 2010, πριν καν μπούμε στο  Μνημόνιο, που ο Ντομινίκ Στρος  Καν έλεγε μια κουβέντα ως επικεφαλής του ΔΝΤ - άγνωστος ακόμα τότε στους περισσότερους έλληνες: «η μόνη λύση για την Ελλάδα είναι ο αποπληθωρισμός» είπε.

Τι μας είπε δηλαδή; Πρέπει να πέσουν μισθοί και τιμές, για να σωθεί η χώρα.  

Τι δεν μας  είπε; Πώς θα γίνει αυτό….  

Εξηγούσα τότε πως, αν είχαμε τη δραχμή, θα τρώγαμε σε μια νύχτα μια μεγάλη υποτίμηση και θα ξυπνούσαμε όλοι φτωχότεροι όπως πχ με Σημίτη υπουργό Οικονομικών που έκανε υποτίμηση  15% -και έχασαν όλοι οι έλληνες γύρω στο 25% με 30% αλλά γλιτώσαμε το ΔΝΤ.  

Τόνιζα πως  αν ρίξουμε όλοι μαζί ταυτόχρονα μισθούς και τιμές πχ 30%, «πιασμένοι χέρι-χέρι», ίσως και να αντέξουμε κάπως στην δίνη της κρίσεως που βυθίζεται η χώρα, ώστε πιο σύντομα να σηκώσουμε πάλι κεφάλι. Εννοείται πως τα εισαγόμενα θα ήταν πανάκριβα αλλά η αγοραστική δύναμη και το κόστος παραγωγής θα «θύμιζαν» εποχές δραχμής –και αυτό δεν θα ήταν και προς θάνατον.

Αν αντιθέτως  ο καθένας ξεχωριστά προσπαθήσει  να αποφύγει το μοιραίο, για να μη χάσει  αλλά και για να επωφεληθεί από  την αδυναμία των γύρω του, τότε οι τιμές θα μειώνονταν πολύ αργά σε σχέση με τους μισθούς. Θα είχαμε «οικογενειακά κραχ» και θα έπαιρνε τουλάχιστον μια δεκαετία για να σπάσουν χιλιάδες «αδύναμοι κρίκοι» της αλυσίδας, ώστε τελικά η χώρα να προσγειωθεί στα κατάλληλα επίπεδα τιμών και μισθών, ώστε να κινηθεί ξανά η οικονομία.

Αυτό το έργο είδαμε και βλέπουμε ως τώρα. Δυστυχώς επί 2 χρόνια οι ηγέτες μας επιλέξανε τη δεύτερη λύση, που μας καταδικάζει και σε πολλά χρόνια ύφεσης. Το κόστος βαρύ: κόβονται μισθοί, μπας και πέσουν οι τιμές, αλλά έτσι γίνεται μια ληστρική αναδιανομή εισοδήματος που τελικά οδηγεί σε θάνατο την χώρα.

Μακάρι η κυβέρνηση  να έβαζε σε διατίμηση τα βασικά αγαθά και υπηρεσίες. Μακάρι να εφάρμοζε «συμφωνίες κυρίων», για να πέσουν μισθοί και τιμές, όπως έκανε το 2000 ο Ευ. Βενιζέλος ως υπουργός Ανάπτυξης για να πέσει ο πληθωρισμός από 15% σε 2,9% και να μπει η χώρα στην ΟΝΕ. Και αν η ΟΝΕ ήταν τότε το «όραμα», τώρα θα το επέβαλλε η ανάγκη οικονομικής και βιολογικής επιβίωσης ενός έθνους.

Δυστυχώς αυτά δεν έγιναν. Ήμουν και είμαι κατά των «διοικητικών λύσεων» γιατί, αν πιέσεις τεχνητά τιμές και μισθούς σαν ελατήριο, μετά "πετάγονται" ανεξέλεγκτα προς τα πάνω –όπως συνέβη μπαίνοντας στο ευρώ.  

Δεν βλέπω όμως άλλη λύση. Για αυτό ζητούσα το 2001 από τον τότε υπουργό Οικονομικών Ν.Χριστοδουλάκη να παρέμβει στις τιμές, πριν πάνε «στο Θεό» λόγω ευρώ.  

Ο υπουργός τότε μου απάντησε πως «αυτά θα τα ρυθμίσει ο νόμος προσφοράς και ζήτησης». Του τόνιζα ότι ο «νόμος» δεν  λειτουργεί, γιατί ο κόσμος δεν  είχε αίσθηση του ευρώ. Πίστευαν όλοι πως, αφού μπήκαμε στα σαλόνια της ΟΝΕ «όλα θα πηγαίνουν πάντα καλά», πλήρωναν ό,τι να’ναι και όσο-όσο και, άρα, η ζήτηση δεν ρύθμιζε σωστά την προσφορά. Έτσι οι τιμές πήγαν στα ύψη και εκεί εγκλωβιστήκαμε. Μέχρι σήμερα.

Και σήμερα όμως, έχουμε το ίδιο πρόβλημα –από την ανάποδη: ο κόσμος έχασε πάλι την αίσθηση του χρήματος. Ό,τι βγάζει το δίνει σε φόρους, δεν του μένει πια τίποτα, ενώ φοβάται πως «όλα θα πηγαίνουν πια χειρότερα» ή θα χάσει για πάντα και αυτά που θεωρούσε δεδομένα.  

Δεν βρίσκει  πια κανένα αντίκρισμα του κόπου του. Δεν μπορεί να υπολογίσει πόσα «πιάνει» το σπίτι ή το αυτοκίνητό του. Δεν ξέρει για πόσα εκτιμάται πια η δουλειά του. Τι συμφωνία να κάνει; Για 1000 ευρώ το μήνα; Για 500 όπως στην Πορτογαλία; Για 300 όσο στη Βουλγαρία; Για 50-60 ευρώ όπως στην Κίνα και την Ινδία; Καμία αίσθηση του για πόσα λεφτά αξίζει να δουλεύει πχ 8 ή 10 ώρες την ημέρα. Είναι λίγα ή πολλά τα 700 ευρώ για 12ωρο ως πωλήτρια σε κατάστημα; Θα βρει αλλού καλύτερα; Ή θα μείνει άνεργη και άφραγκη, οπότε δεν θα έχει γάλα το παιδί της;

Κάποιος λοιπόν πρέπει να δώσει τώρα το στίγμα για  το ποιο είναι το «κατάλληλο» ύψος τιμών και μισθών. Έστω και δια  νόμου. Και εγώ θέλω ελεύθερες  διαπραγματεύσεις με τον εργοδότη, ναι, να εξαργυρώνει ο υπάλληλός  του την «υπεραξία» του, αλλά ποια είναι τώρα πια η «αξία»; Να μπορεί πχ να βγάλει λεφτά για ένα πιάτο φαΐ , να αγοράσει καινούργια ρούχα ή φίρμες όπως συνήθιζε ως τώρα;  

Αν πρέπει να το καθορίσει  η αγορά και η «προσφορά και ζήτηση», τότε σίγουρα θα περάσουν δεκαετίες για να μπουν ξανά σε σειρά τα πράγματα. Ως τότε, προβλέπω διάλυση. Και αυτό δεν συμφέρει ούτε κάποιους που τώρα ορέγονται «ευκαιρίες» για εύκολα κέρδη. Ας το σκεφτούν και αυτοί, αφού δεν το σκέφτεται η κυβέρνηση.