Ηρακλής Ρούπας

Η εκμετάλλευση αυτή του εργατικού δυναμικού των χωρών αυτών διαμόρφωσε ένα διαφορετικό πεδίο στρεβλότητας στο διεθνές εμπόριο. Συνολικά οι δύο παράμετροι αυτοί ανέτρεψαν την «ηθική» διάσταση των δεδομένων κανόνων του παγκόσμιου εμπορίου.

Εντός αυτού του πλαισίου, αναδεικνύονται τις τελευταίες δεκαετίες οι οικονομικοί κύκλοι των επι μέρους οικονομιων, αλλά και του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.
Ενός πλαισίου που βασιζόταν στον προγραμματισμένο έλεγχο της παγκόσμιας ρευστότητας, καθώς μέσω του FED και της ΕΚΤ διατηρείται μία ισορροπία ως αναφορά την αντιμετώπιση των νομισματικών κινήσεων και κατ' επέκταση των εμπορικών ροών.

Η σημερινή διεθνής πραγματικότητα όμως, εμφανίζεται για πρώτη φορά με ουσιαστικές και πολύ περισσότερο με δομικές διαφοροποιήσεις.
Η οριακή ισορροπία του παγκόσμιου εμπορίου – ειδικά των ισχυρών χωρών- σε συνδυασμό με την αντιστροφή της υποστηρικτικής νομισματικής πολιτικής παροχής ρευστότητας από τις βασικές κεντρικές τράπεζες, ίσως συνθέτουν συνθήκες αναγκαστικής «χειραγώγησης» των οικονομικών κύκλων .

Ο εμπορικός πόλεμος μέσω της πολιτικής δασμών, είναι ένας τρόπος ελεγχόμενης αναδιάταξης των εμπορικών ισοζυγίων των χωρών, με προεκτάσεις και στην κατεύθυνση των ροών του χρήματος των συναλλαγών.
Αυτό ακριβώς το πεδίο φαινομενικού ελέγχου αναδεικνύει ένα βασικό ερώτημα. Μήπως μέσω αυτής της «συντονισμένης» κρίσης γίνεται τελικά μια προσπάθεια ανάδειξης, ενός πλαισίου συμφωνίας και μιας επανεκκίνησης προκειμένου να αποτραπεί τελικα η πρόωρη κατάρρευση ενός παγκόσμιου συστήματος που λειτουργεί περισσότερο στρεβλά παρά παραγωγικά;

Αν η απάντηση είναι θετική, τότε ως υπόθεση εργασίας ίσως να μπορέσουμε να εξάγουμε το ακραίο συμπέρασμα πως οι ενέργειες αυτές σε πεδίο υβριδικών κρίσεων, κατευθύνονται για να αναδειχθούν σε βάθος χρόνου «χειραγωγούμενοι» οικονομικοί κύκλοι, με στόχο την εκ νέου ισορροπημένη αναδιάταξη των δεδομένων του παγκόσμιου εμπορίου.

Κάθε χώρα, κάθε εμπορική ομάδα – ανάλογα με την δυναμική της- προχωράει σε υβριδικές κινήσεις, προκειμένου να διεκδικήσει έναν νέο ρόλο, στην υπό διαμόρφωση νέα ισορροπία του παγκόσμιου εμπορίου και των νέων πολιτικών συνασπισμών και όχι μόνο.

Ως υπόθεση εργασίας ας προσπαθήσουμε να αναλύσουμε το υποθετικό σενάριο πως στην υπό «χειραγώγηση», νέα διεθνή πολιτική πλατφόρμα συμφωνούν κράτη με προβλήματα άλλα και παραγωγική και γεωστρατηγική οντότητα όπως η Τουρκία, η Αργεντινή, το Ιράν κλπ προκειμένου να ακολουθήσουν μία συντεταγμένη “αντιδραστική” πολιτική.
Αυτό ειναι ένα σενάριο που σε κάποιες περιπτώσεις θα μπορούσε να εκμηδενίσει την επιρροή των κεφαλαιαγορών. Όμως οι ετερόκλητες πολιτικές με γεωστρατηγική διασπορά και διαφοροποιημένη βαρύτητα δύσκολα μπορεί να συντονιστούν τελικά . Σε αυτό άλλωστε, βασίζονται και οι αγορές και επιβάλλουν την δική τους ισορροπία.

Στον νέο ελεγχόμενο ή καθοδηγούμενο διεθνή οικονομικό κύκλο δυστυχώς, η Ελλάδα για πολλά χρόνια δεν ειχε την δυνατότητα να διαμορφώσει ουσιαστική οικονομική πολιτική διεθνούς παρουσίας, καθώς οι συντελούμενες αναδιαρθρώσεις διεθνώς μας αγγίζουν μόνο κατά αρνητικό τρόπο.
Υπό το καθεστώς του μνημονίου είναι όμως αδύνατη η αναζήτηση συμμαχιών και η επίτευξη συμφωνιών εντός του περιβάλλοντος της συντελούμενης παγκόσμιας αναδιάταξης.

Δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας όμως, πως στο πρόσφατο παρελθόν σε μία άλλη περίοδο αναδιατάξεων, με ισχυρή οικονομία, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα καθώς και το επιχειρείν είχε διεκδικήσει πρωτεύοντα ρόλο στα Βαλκάνια και την Τουρκία.
Σήμερα απλά ο ρόλος αυτός έχει εξαΰλωθει εν μέσω του αφελληνισμού της εγχώριας επιχειρηματικότητας, ενώ οι εν γένει αναπτυξιακές πολιτικές στοχεύουν σε βραχυπρόθεσμες λύσεις προχειρότητας και πρόσκαιρου
, πιθανώς πολιτικού εντυπωσιασμού.

Ενώ παγκοσμίως οι αναδιατάξεις διαμορφώνονται προκειμένου οι χώρες να επανατοποθετηθούν με ισχυρότερα διαπραγματευτικά εχέγγυα στο χάρτη του διεθνούς εμπορίου, οι εξελίξεις που προκαλούνται μπορούν να προκαλέσουν για διάφορους λόγους βίαια σοκ στις διεθνείς συναλλαγές και στα χρηματιστήρια.
Σοκ που είναι δυνατόν να προκύψουν και από την χειραγώγηση των καταστάσεων προκειμένου να επιτευχθεί η ολοκλήρωση της ανατροπής περιφερειακών statusquo, προς όφελος φυσικά των συμφερόντων όσων έχουν την δυνατότητα επικράτησης.

Όσον αφορά την χώρα μας, έχουμε καταστεί απλοί παρατηρητές και ανίκανοι πλέον να διαδραματίσουμε οποιοδήποτε ρόλο.
Εκτός δε των γεωστρατηγικών θεμάτων που εγκυμονούν κινδύνους, συντελείται ταυτόχρονα και η μεγαλύτερη αναδιάρθρωση της επιχειρηματικότητας της μεταπολεμικής περιόδου.

Οι χειρισμοί των επιχειρηματικών δανείων από τις αδύναμες σήμερα τράπεζες, διαμορφώνουν συνέπειες πολλαπλασιαστικά αρνητικές για την διατήρηση της ελληνικότητας του επιχειρείν ή την ανάπτυξη στρατηγικής προς το συμφέρον της μακροπρόθεσμης προοπτικής της οικονομίας. Χωρίς πολιτική. Χωρίς όραμα και χωρίς τον έλεγχο των παραγωγικών μηχανισμών η δημιουργία ειδικού βάρους και αξιόπιστης ισχύος παραμένουν στο πλαίσιο της αναζήτησης εν μέσω ενός ομιχλώδους τοπίου.

Όπως έχει δηλώσει άλλωστε και ο Paul Craig του Roberts Insitute “ η ελληνική κρίση έχει τελειώσει είναι απλώς μία δήλωση ότι δεν έχει μείνει τίποτα για να πάρει κανείς πια από τον ελληνικό λαό».
Η φράση αυτή θα πρέπει να αποτελεί τροφή για προβληματισμό και εγρήγορση συνεργασιών για το καλό και το μέλλον της χώρας.

* Ο Ηρακλής Ρούπας είναι οικονομολόγος, Γραμματέας Ανάπτυξης και Οικονομίας του ΠΑΣΟΚ και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής.