Γρ. Νικολόπουλος

Εστιάζεται στην αδυναμία των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν την οικονομία και να διευκολύνουν την ανάπτυξή της, καθώς δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τα κόκκινα δάνεια.

 Υπεύθυνος γι’ αυτό είναι κυρίως ο νεοσύστατος SSM, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος ο οποίος δεν έχει ούτε επαρκή στελέχωση, ούτε εμπειρία. Ο SSM απέρριψε όλες τις προτάσεις που έγιναν κατά καιρούς από έμπειρους Ελληνες τραπεζίτες για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Και φτάσαμε έτσι σε αδιέξοδο. 

Τώρα η Ευρώπη μελετά διάφορες προτάσεις, αλλά πάλι το κάνει ασυντόνιστα. Τους τελευταίους μήνες έχουν υποβληθεί πέντε διαφορετικές προτάσεις από διάφορους θεσμούς. Κάτι που αποδεικνύει το χάος.

Οι ελληνικές τράπεζες χρειάζονται διαρκώς νέα κεφάλαια διότι όσο καθαρίζουν τα κόκκινα δάνεια τόσο περισσότερα κεφάλαια απαιτούν οι ευρωπαϊκοί κανόνες. Λεφτά όμως ούτε οι αγορές βάζουν πλέον, ούτε οι πολίτες μέσω των φόρων τους μπορούν να συνεισφέρουν. Το έχουν κάνει μέχρι εξαντλήσεως.

 Αυτό που πρέπει να αποφασίσει η Ευρώπη είναι να μειώσει τις απαιτήσεις κεφαλαίων για τις προβληματικές ελληνικές και ιταλικές τράπεζες και να τις διευκολύνει να καθαρίσουν τα χαρτοφυλάκιά τους χωρίς να τις πνίγει για κεφάλαια που δεν βρίσκονται. Και αυτό, επιτέλους, εξετάζει  σήμερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ειδικό καθεστώς για ιταλικές και ελληνικές τράπεζες.

Η Τράπεζα της Ελλάδος παρουσίασε μια πρόταση που διευκολύνει όλες τις τράπεζες, αλλά δεν αρκεί. Χρειάζεται άνωθεν παρέμβαση.

Αν τελικά κινηθεί η ΕΚΤ σε αυτή την κατεύθυνση, οι ίδιες οι τράπεζες θα βρουν λύσεις που τους ταιριάζουν. 

 Στη συνέχεια, οι λύσεις που θα αναζητήσουν οι τράπεζες απαιτούν έναν συνδυασμό λογιστικής και επιχειρηματικότητας.

 Για παράδειγμα, μέσα σε αυτό το χάος η διοίκηση της Eurobank βρήκε έναν τρόπο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι διέθετε έναν μεγάλο μέτοχο, τον Καναδό Πρεμ Γουάτσα, ο οποίος ταυτόχρονα ήταν και μεγάλος μέτοχος της εταιρείας ακινήτων Grivalia. Συμφώνησε, λοιπόν, ο Γουάτσα με το σχέδιο της διοίκησης να συγχωνευτεί η τράπεζα με την εταιρεία ακινήτων. Ετσι η τράπεζα ενισχύθηκε κεφαλαιακά και απέφυγε την ανάγκη νέας αύξησης κεφαλαίου. Το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία μιας «κακής τράπεζας» (bad bank) που θα απελευθερώσει το υγιές κομμάτι της τράπεζας το οποίο μπορεί να αρχίσει να χρηματοδοτεί την οικονομία και να αναπτύσσεται. 
 
Τη δυνατότητα αυτή, δυστυχώς, δεν την έχουν όλες οι ελληνικές τράπεζες. Καθεμία από αυτές πρέπει να ακολουθήσει διαφορετική πρακτική για να λύσει το πρόβλημά της. 

 Η διοίκηση της Τράπεζας Αττικής τα έχει καταφέρει μέχρι στιγμής καλύτερα από τις άλλες, έχοντας τιτλοποιήσει και πουλήσει το κόκκινο χαρτοφυλάκιό της. Η Πειραιώς προσπάθησε ανεπιτυχώς να εξασφαλίσει ομολογιακά δάνεια, η Εθνική ακολουθεί μια συστηματική αλλά αργή διαδικασία εκκαθάρισης του χαρτοφυλακίου της, η Alpha έχει πιο επιθετική συμπεριφορά, αλλά κανένας από αυτούς τους τρόπους δεν λύνει το πρόβλημα γρήγορα και ριζικά. 

 Η επιθετική συμπεριφορά με κατασχέσεις περιουσιών των οφειλετών και των εγγυητών δεν αποτελεί λύση. Αντίθετα φορτώνει τις τράπεζες με άχρηστη περιουσία, ενδέχεται να μη στέκει στα δικαστήρια διότι οι τραπεζικές συμβάσεις είναι γεμάτες καταχρηστικούς όρους που απορρίπτονται και ο χρόνος που απαιτείται γι’ αυτές τις διαδικασίες είναι μακρύς.

Και εδώ οι διοικήσεις των τραπεζών πρέπει να αντιληφθούν ένα κρίσιμο γεγονός. Οτι οι τράπεζες δεν είναι μια ιερή αγελάδα που οφείλουμε διαρκώς να ταΐζουμε για να υπάρχει. Είναι επιχειρήσεις που σκοπό έχουν πρωτίστως τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Σήμερα όμως δεν εκπληρώνουν τον βασικό τους σκοπό. Ή θα πρέπει, λοιπόν, σύντομα να μπορέσουν να τον εκπληρώσουν ή δεν έχουν λόγο ύπαρξης και οι πολίτες κανέναν λόγο να τις πληρώνουν και να τις ξαναπληρώνουν.

Πρέπει, λοιπόν, μόνες τους και γρήγορα να βρουν λύσεις στο πρόβλημά τους. 
 
Καλούνται -με τη σύμφωνη γνώμη των εποπτικών αρχών και της κυβέρνησης- να ξεχωρίσουν το προβληματικό κομμάτι τους από το υγιές, το υγιές να συνεχίσει να λειτουργεί και να αναπτυχθεί και το προβληματικό, αφού παλέψει όσο μπορεί να περισώσει ό,τι καταφέρει, μετά θα σβήσει.

Αυτή η μέθοδος είναι η δημιουργία μιας «κακής τράπεζας», οι τραπεζικοί την ονομάζουν «bad bank» και δεν είναι καινούρια ιδέα. Είχε προταθεί εξάλλου από την αρχή της κρίσης και απερρίφθη από τους εταίρους.
 Με τη μέθοδο αυτή, τα καθαρά κομμάτια των σημερινών τραπεζών θα μπορέσουν να αναπτυχθούν ξανά χρηματοδοτώντας την οικονομία.

Αυτά τα καθαρά κομμάτια των τραπεζών θα χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, θα έχουν υγιή χαρτοφυλάκια, θα βρίσκουν νέους πρόθυμους μετόχους και θα μπορούν να δανείζονται με πολύ καλούς όρους από τις αγορές. Οταν αρχίσει η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, θα αποκατασταθεί και η ισορροπία στην αγορά, θα αυξηθεί το ΑΕΠ και θα υπάρξει ανάπτυξη. Διότι, χωρίς τραπεζική χρηματοδότηση, ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει.

 Ομως δεν υπάρχει και άλλη διέξοδος. Μόνο μέσω αυτής της διαδικασίας θα καταφέρουν οι τράπεζες να εξυγιανθούν και να χρηματοδοτήσουν την οικονομία. Και όσο αργούν οι αποφάσεις για τη διευκόλυνσή τους τόσο μεγαλώνει το πρόβλημα.