Δανάη Δασοπούλου

Ο αιγυπτιακός λαός τα κατάφερε, η οργή του γιγαντώθηκε και μεταμορφώθηκε σε ένα σώμα μυώδες και νευρώδες, που τραντάζεται ζωηρά αφού κατάφερε να αποδείξει τη δύναμή του…

Δεν βρισκόμαστε στο 2013, αλλά δύο χρόνια πριν, όταν οι Αιγύπτιοι συγκεντρωμένοι στην πλατεία-σύμβολο της λαϊκής επανάστασης, «έριχναν» τον Χόσνι Μουμπάρακ για να τον διαδεχθεί μία μεταβατική κυβέρνηση υπό τις προσταγές του αιγυπτιακού στρατού.
Όσοι, όμως, παρακολούθησαν τις μαζικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας της προηγούμενης εβδομάδας στην πλατεία Ταχρίρ ένιωσαν ότι βιώνουν μία προμνησία, ένα déjà vu κοινώς.
Ο ίδιος λαός που πριν δύο χρόνια είχε κατορθώσει με τη μαζική οργή του να ανατρέψει τον Μουμπάρακ, οι ίδιοι άνθρωποι που υποδέχθηκαν τον στρατό και στη συνέχεια προχώρησαν στις πρώτες ελεύθερες προεδρικές εκλογές πανηγυρίζοντας για την εκλογή του Μοχάμεντ Μόρσι, τώρα, δύο χρόνια μετά την αραβική άνοιξη, ζουν έναν δεύτερο γύρο «επανάστασης».

Το ετερόκλητο πλήθος που συγκεντρώθηκε για μία ακόμα φορά στην πλατεία Ταχρίρ, κατηγορεί τον Μόρσι ότι επιδίωξε να βάλει την Αίγυπτο στον δρόμο του ισλαμικού φονταμενταλισμού, ότι δεν πραγματοποίησε καμία ουσιαστική κοινωνική και οικονομική μεταρρύθμιση και πως ευνόησε τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, από τους κόλπους της οποίας προέρχεται, εξαιρώντας από τις θέσεις ισχύος εκπροσώπους των Κοπτών Χριστιανών αλλά και πολιτικούς από άλλα κόμματα, όπως προεκλογικά είχε υποσχεθεί.

Παρόλα αυτά η διακυβέρνηση Μόρσι δεν είχε τον απολυταρχικό χαρακτήρα της ηγεσίας του Μουμπάρακ, ωστόσο ο στρατός αντιλαμβανόμενος ότι οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι απολαμβάνουν τέτοιας ειδικής μεταχείρισης με αποτέλεσμα να ισχυροποιούνται ολοένα περισσότερο, άρχισε να θορυβείται.

Προσέγγισε, λοιπόν, την παραγκωνισμένη αντιπολίτευση και υπό τις οδηγίες του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων, Αμντούλ Φατάχ αλ-Σίσι, ο οποίος τοποθετήθηκε στη θέση από τον ίδιο τον Μόρσι, ο στρατός πραγματοποίησε ένα «βελούδινο» πραξικόπημα εκτοπίζοντας τον Μόρσι.
Για πρώτη φορά στην ιστορία, ωστόσο, ο κόσμος γίνεται θεατής «ενός πραξικοπήματος που στην ουσία δεν είναι πραξικόπημα», όπως παρατηρεί ο Ρόμπερτ Φίσκ στον Independent. Μπορεί οι ένοπλες δυνάμεις να ηγούνται μιας προσωρινής κυβέρνησης με τύποις επικεφαλής τον πρόεδρο του Συνταγματικού Δικαστηρίου Αντλί Μανσούρ, αλλά κυρίαρχο του παιχνιδιού τον χαρισματικό επικοινωνιακά αλ-Σίσι, μπορεί να εισέβαλλαν στο κτίριο του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού, μπορεί να ανέστειλαν το σύνταγμα και να διέλυσαν τη Βουλή, όμως, όλα τα παραπάνω έγιναν με έναν τρόπο σχεδόν ομαλό. Τουλάχιστον, κάπως έτσι δείχνει να φαντάζει στα μάτια του Αμερικανού προέδρου, Μπαράκ Ομάμα, του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Μπαν Κι Μουν και της ύπατης εκπροσώπου της ΕΕ, Κάθριν Αστον, που δεν άρθρωσαν τη λέξη «πραξικόπημα».

Αυτό βέβαια δε συμβαίνει γιατί ο Αμερικανός πρόεδρος δεν αντιλαμβάνεται την κατάσταση στην Αίγυπτο, αλλά γιατί «μόλις οι ΗΠΑ αναγνωρίσουν ότι η αιγυπτιακή κυβέρνηση ανετράπη από πραξικόπημα, τότε δεσμεύονται νομικά να διακόψουν την αποστολή βοήθειας στη χώρα (η οποία αγγίζει το ποσό του 1.5 δις. δολαρίων με κύριο αποδέκτη τον στρατό)», επισημαίνει ο Γκίντεον Ράχμαν στους Financial Times.

Όσο για την ΕΕ περιορίστηκε στο να ζητήσει την «άμεση επιστροφή στη δημοκρατική διαδικασία με εκλογές».

Την ίδια ώρα, ο Σύρος πρόεδρος, Μπασάρ Αλ Ασαντ, δε θα άφηνε ανεκμετάλλευτη  την πτώση του Μόρσι, με τον οποίο είχαν διακοπεί οι διπλωματικές σχέσεις. Αμέσως μετά τις εξελίξεις, μιλώντας στη φιλοκυβερνητική εφημερίδα Al Thawra, ανέφερε πως όποιος χρησιμοποιεί τη θρησκεία για πολιτικά συμφέροντα θα πέσει όπου και να βρίσκεται. Βέβαια, η δήλωση Ασαντ είναι τουλάχιστον παράδοξη, την ώρα που οι κύριοι εταίροι του είναι η θεοκρατική κυβέρνηση του Ιράν και οι μουσουλμάνοι της Χεζμπολάχ στο Λίβανο.

Παράλληλα, το Ισραήλ παρατηρεί με διακριτική ανησυχία την πολιτική κρίση στην Αίγυπτο, έχοντας ως κύριο μέλημα τη συνέχιση της τήρησης της συνθήκης ειρήνης που υπεγράφη το 1979.

Τι θα συμβεί, ωστόσο, από εδώ και στο εξής; Η επικρατούσα κατάσταση θα στείλει ωστικά κύματα στις υπόλοιπες χώρες του αραβικού κόσμου; Αυτό φαίνεται να ανησυχεί τους περισσότερους, την ώρα που η Αίγυπτος διχάζεται ανάμεσα σε εκείνους που επιθυμούν τον στρατό στην εξουσία και εκείνους που επιζητούν έναν πρόεδρο. Όλα αυτά με τον φόβο του εμφυλίου να κυριαρχεί, κυρίως μετά την αιματηρή «Παρασκευή της άρνησης του πραξικοπήματος» με δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες από το στρατόπεδο των υποστηρικτών του Μόρσι.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ο λαός αναμένεται να κληθεί να επιλέξει μέσω της εκλογικής διαδικασίας τον ιδανικότερο εκπρόσωπό του, με πολλούς να βλέπουν στο πρόσωπο της ηγετικής μορφής της αντιπολίτευσης και νομπελίστα, Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι, τον βασικό ρυθμιστή των πολιτικών εξελίξεων στη χώρα.

Βέβαια, όπως παρατηρεί ο καθηγητής Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα, Σάμερ Σεχάτα, στους New York Times: «Σήμερα, η Αίγυπτος αντιμετωπίζει ένα ενοχλητικό παράδοξο: ένα φαινομενικά δημοκρατικό κίνημα καλεί τον στρατό, που επί έξι δεκαετίες γεννούσε απολυταρχικά καθεστώτα, να εκδιώξει έναν δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο και όλα αυτά στο όνομα της τοποθέτησης της χώρας σε ένα μονοπάτι προς τη δημοκρατία».
Μήπως πίσω από το πολύμορφο μωσαϊκό που επικρατεί στη χώρα, βρίσκεται η αδυναμία ενός λαού να ζήσει δημοκρατικά, όπως μερίδα αναλυτών ισχυρίζεται;

Η Αιγύπτια μπλόγκερ και δημοσιογράφος Νταλία Ζιάντα, πάντως, που κατά την λαϊκή εξέγερση του 2011 έπαιξε ενεργό ρόλο στον αγώνα για την ενημέρωση, σε σεμινάριο που διοργανώθηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με θέμα την Αραβική Άνοιξη, δήλωσε πως παρότι κατέβηκε στις εκλογές, ούσα συνιδρύτρια κόμματος, δεν κατάφερε να κερδίσει καθώς «δεν είχα εμπειρία. Εξάλλου, η χώρα μου δεν έχει καμία εμπειρία στη δημοκρατία»…