Βασίλης Στεφανακίδης

Το είπε εμμέσως πλην σαφώς ο επίτροπος Οικονομικών κ. Τζεντιλόνι και προειδοποιεί με τον γνώριμο και οξύ τρόπο του ο γνωστός και μη εξαιρετέος κ. Σόιμπλε, που κρούει από τώρα το καμπανάκι των κρίσεων χρέους για αρκετές χώρες, μηδέ εξαιρουμένης της δικής του.

Θα πει κανείς ότι το 2023 είναι μακριά και μέχρι τότε ουδείς μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια τι θα γίνει, δεδομένου ότι ακόμα και σήμερα η πανδημία δεν έχει ελεγχθεί και δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι κάποια μετάλλαξη δεν θα μας γυρίσει πάλι πίσω και δεν θα αναγκαστούμε να κλείσουμε ξανά τις οικονομικές δραστηριότητες.

Αυτό είναι αλήθεια και όντως μέχρι να απαλλαγούμε οριστικά από αυτή τη μάστιγα θα τρέξει πολύ νερό στ’ αυλάκι και είναι να γίνουν πολλά ακόμη.

Αλλωστε, ούτως ή άλλως, δεν πρόκειται αυτή η δημοσιονομική χαλάρωση να ισχύει για πάντα, αλλά τουλάχιστον μέχρι τότε θα έχει λήξει και η δική μας περίοδος αυστηρής εποπτείας που μας κληροδότησαν τα μνημόνια και πλέον ό,τι είναι να γίνει θα αφορά όλες τις χώρες και όχι μόνο εμάς. Σαφώς, είναι γεγονός ότι το χρέος της χώρας έχει εξακοντιστεί στα ύψη (το δεύτερο μεγαλύτερο στις χώρες του ΟΟΣΑ) και δεν μας επιτρέπει να εφησυχάζουμε.

Πλην όμως η αναμενόμενη σημαντική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, την οποία προβλέπουν όλοι οι θεσμοί και οι οίκοι αξιολόγησης, μέσω των επενδύσεων και των έργων που θα γίνουν, με καύσιμο τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, αν επιβεβαιωθεί, τότε η αποκλιμάκωση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ μπορεί να είναι σημαντική.

Το αν μπορούμε έστω από το 2023 να παράγουμε πρωτογενή πλεονάσματα είναι το μεγάλο ζητούμενο. Και τούτο γιατί όλες αυτές οι ρυθμίσεις ιδιωτικού χρέους, όλα αυτά τα δανεικά και αγύριστα, όλες οι αναβολές υποχρεώσεων και το σπρώξιμο στο μέλλον ενέχουν τον κίνδυνο να δημιουργήσουν μια νέα αρνητική κουλτούρα πληρωμών.

Σαφώς και τούτες τις ώρες προτεραιότητα πρέπει να είναι και είναι η στήριξη της κοινωνίας με κάθε τρόπο και κάθε κόστος.

Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη είναι τι μας περιμένει σε ενάμιση χρόνο από σήμερα, και αυτό δεν πρέπει να το αγνοούμε γιατί έτσι κάναμε όλα τα προηγούμενα χρόνια που, ενώ βλέπαμε το χρέος κάθε χρόνο να διογκώνεται, συνεχίζαμε να δανειζόμαστε χωρίς αύριο και για το μόνο που νοιάζονταν οι κυβερνήσεις ήταν να μη σκάσει η στραβή στη θητεία τους.
Παροχές, αυξήσεις μισθών, προσλήψεις στο Δημόσιο, επιδόματα, δάνεια, σπατάλες και δημόσιες δαπάνες πολύ πάνω από το μπόι μας και μια δανεική ευμάρεια από το μέλλον ήταν αυτά που μας χρεοκόπησαν και μας τιμώρησαν με μια υπερδεκαετή κρίση κατά την οποία δεν έμεινε πέτρα στην πέτρα.

Ηδη από τώρα ακούω μετ’ επιτάσεως από διάφορους στηριχθέντες με Επιστρεπτέες, δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου και τα άλλα προγράμματα στήριξης (τα οποία έλαβαν και πολλοί που δεν τα δικαιούνταν και δεν τα είχαν ανάγκη) το «σιγά μην τα επιστρέψω!».

Αν αυτή η τάση επικρατήσει, πολύ φοβούμαι πως οι ασκήσεις επί χάρτου που κάνει το οικονομικό επιτελείο θα πέσουν έξω και στο τέλος αυτοί που θα την πληρώσουν ξανά και ξανά είναι οι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους πολίτες. Αυτοί που παρότι ζορίζονται κάνουν το παν δυνατόν να είναι ενήμεροι στα δάνειά τους, στους φόρους τους, στις εισφορές τους και οι οποίοι ουδέποτε επιβραβεύτηκαν είτε από το Δημόσιο είτε από τις τράπεζες για τη συνέπεια και την ευσυνειδησία τους, ενώ και στα δύσκολα πάλι είναι οι πρώτοι που υποχρεώνονται να ξαναβάλουν πλάτη.