Αλέξανδρος Κασιμάτης

Έχοντας η χώρα τα τελευταία χρόνια μια διακυβέρνηση που κατανοεί την οικονομική λειτουργία και δίνει έμφαση στην προώθηση των μεταρρυθμίσεων και τη γενικότερη ανάταξη της οικονομίας, η εντύπωση που δημιουργήθηκε ευρύτερα είναι ότι η Ελλάδα είναι περίπου «στον αυτόματο» όσον αφορά την οικονομική της πρόοδο. Η λεγόμενη συμπίεση του ελατηρίου κατά τα χρόνια της κρίσης δημιούργησε μια εσφαλμένη βεβαιότητα πως η ανοδική πορεία της οικονομίας και η βελτίωση της ανάπτυξης είναι σχεδόν νομοτελειακά προδιαγεγραμμένη.

Από την πλάνη αυτή μας έβγαλε απότομα η Μoody’s με την απόφαση της περασμένης Παρασκευής να μην αναβαθμίσει την ελληνική οικονομία και να συνεχίσει να μας διατηρεί στην κατηγορία Junk. Μια ψυχρολουσία καθώς δεν αναθεώρησε ούτε καν τις προοπτικές της οικονομίας σε θετικές, διατηρώντας τον χαρακτηρισμό σταθερές. Από πρακτικής πλευράς η απόφαση της Μoody’s δεν φαίνεται προς το παρόν να έχει κάποια ιδιαίτερη επίπτωση καθώς τα spreads στην αγορά ομολόγων δεν έδειξαν να επηρεάζονται, ενώ οι υπόλοιποι αναγνωρισμένοι οίκοι αξιολόγησης μας έχουν αναβαθμίσει σε επενδυτική βαθμίδα. Από πρακτικής πάλι πλευράς έχει κάποιο ενδιαφέρον τι έχουν πει, πώς σχολίασαν τον «πάγο» που μας έβαλε η Μoody’s οι διεθνείς σύμβουλοι της Κυβέρνησης. Έχουν κάποια δικαιολογία για την αποτυχία τους;

Η τελευταία απόφαση της Moody’s δείχνει πόσο εύθραυστες είναι οι ισορροπίες και πόσο σοβαρές είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα. Στην έκθεσή της η Moody’s αναφέρει πως η πιστοληπτική βαθμολογία της χώρας θα μπορούσε να πιεστεί αν σημειωθεί αντιστροφή της ακολουθούμενης πολιτικής ή και αν οι προηγούμενες μεταρρυθμίσεις δεν αποδώσουν την προσδοκώμενη ανάπτυξη και δημοσιονομικούς λογαριασμούς, επιβαρύνοντας το επιχειρηματικό κλίμα και τις επενδύσεις. Δηλαδή μας λένε, «έχετε έναν οικονομικό δρόμο μπροστά σας κι αν παρεκκλίνετε από αυτόν (π.χ. λόγω εκλογών) ή δεν εφαρμόσετε σωστά την οικονομική πολιτική ώστε να έχει το αποτέλεσμα που πιστεύουμε και αναμένουμε, τότε θα υποβαθμιστείτε». Μπορεί όπως είπαμε η απόφαση της Moody’s να μας διατηρήσει στάσιμους να είναι ουσιαστικά ανώδυνη σε αυτή τη φάση, αλλά αν συνδυαστεί με μια υποβάθμιση από οποιονδήποτε άλλον οίκο αξιολόγησης, ένας υποβιβασμός δηλαδή και πάλι στην κατηγορία junk καθώς είμαστε μόλις μια βαθμίδα πάνω από το όριο, θα πυροδοτούσε την έναρξη μιας νέας οικονομικής περιπέτειας για τη χώρα.

Προφανώς οι αναλυτές της Moody’s, για να οδηγηθούν στην απόφαση τους, έλαβαν υπόψη τα τελευταία στοιχεία που δείχνουν ότι ανάπτυξη και επενδύσεις «φρέναραν» το τελευταίο τρίμηνο του 2023. Προφανώς και προσμέτρησαν ότι η Ευρώπη που είναι μεγάλος εμπορικός μας εταίρος φλερτάρει με την ύφεση, όπως και το ύψος του χρέους και τις αδυναμίες που άφησε στο ενεργητικό των τραπεζών η κρίση. Ωστόσο, εκτός από τους αμιγώς οικονομικούς κινδύνους, η Moody’s υπενθυμίζει ότι μια καθοδική πίεση στην αξιολόγηση της Ελλάδας θα μπορούσε να προέλθει και από εξωγενείς παράγοντες που δεν ορίζουμε και αναφέρεται στο ενδεχόμενο μιας κλιμάκωσης της γεωπολιτικής κατάστασης στην Ευρώπη με την εμπλοκή του ΝΑΤΟ.