Ανακύκλωση: Κάντο όπως οι... Ιάπωνες!

Όταν ο Έλληνας βγαίνει από το σπίτι του για να πάει σε κάποια υποχρέωση, όσο αγχωμένος κι αν είναι, πάντα θα παρατηρήσει τον μπλε κάδο ανακύκλωσης, δίπλα στον πράσινο, σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο, τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα σε κάθε πλευρά του πεζοδρομίου, τα αυτοκίνητα που δεν κινούνται όσο γρήγορα θα έπρεπε, λόγω κίνησης, άνθρωποι κινούνται γρήγορα, βιαστικά, με σχεδόν απαθή τρόπο για ό,τι γίνεται γύρω τους.

Στην ακριβώς αντίθετη πλευρά του πλανήτη, υπάρχει μία μικρή σε έκταση χώρα, επίσης νησιωτική, με πολύ περισσότερο πληθυσμό, που μία από τις παραπάνω εικόνες είναι άγνωστη. Στην Ιαπωνία, κάδοι σκουπιδιών στο δρόμο είναι μία εικόνα, άγνωστη για την πλειονότητα των κατοίκων, κάτι που επίσης προκαλεί μυστήριο στους τουρίστες. Ο τρόπος, η συχνότητα, η συνεχής αφοσίωση στην ανακύκλωση, με την οποία ζουν οι Ιάπωνες, σε καθημερινή βάση, είναι αδιανόητος για τον τρόπο ζωής του Έλληνα, ή ακόμα και πολλών άλλων λαών. Όμως σε αυτές τις περιπτώσεις, η εξέλιξη, οι ταχείς ρυθμοί ζωής, ο ελάχιστος χρόνος, δεν αποτελούν δικαιολογία σε ό,τι αφορά στην Ιαπωνία.

Στην Ιαπωνία, απαγορεύεται να πετάξεις κάποια οικιακή συσκευή. Αυτό αποτελεί κομμάτι της ριζοσπαστική πολιτικής της χώρας, όσο αφορά στην ανακύκλωση, καθώς οι Ιάπωνες, πρέπει να χρησιμοποιούν ξανά τα «άχρηστα» μέταλλά τους, λόγω της μειωμένης πρόσβασης της χώρας σε φυσικούς πόρους.

Ο Έλληνας, θα κρατήσει την τηλεόρασή του, για 20-30-40 χρόνια και μετά θα αγοράσει μία καινούργια, αφήνοντας την παλιά, δίπλα από ένα κάδο, στη μέση του δρόμου, ώστε να πεταχτεί σε κάποιο σκουπιδότοπο. Στην Ιαπωνία, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, οι τηλεοράσεις, τα πλυντήρια και όλες οι συσκευές αυτού του τύπου, ανακυκλώνονται για να χρησιμοποιηθούν ξανά, ώστε η χώρα να μπορεί να βασίζεται περισσότερο στον εαυτό της.

Φυσικά, αυτό δεν μένει μόνο εκεί. Τα αυτοκίνητα, καθότι τα περισσότερα, ιαπωνικής παραγωγής, λειτουργούν... μέχρι να χαλάσουν. Ακόμα και 40 χρόνια να έχει κάποιος ένα αυτοκίνητο, αυτό κινείται κανονικά στο δρόμο, μέχρι να μην μπορεί πια. Κι όταν αυτή η στιγμή έρθει, τότε το αυτοκίνητο δεν θα παρατηθεί στην άκρη ενός δρόμου για 8 μήνες, μέχρι να φιλοτιμηθεί κάποιος, να το μεταφέρει σε μία μάντρα αυτοκινήτων. Οι Ιάπωνες ανακυκλώνουν το 98% των μετάλλων τους!

Με την αύξηση της βιομηχανοποίησης του Τόκιο, μετά τον πόλεμο, το πρόβλημα των σκουπιδιών έγινε μεγάλο αγκάθι, καθώς δεν υπήρχε αρκετός χώρος. Η κοινή λογική είπε ότι πρέπει να φύγουν τα σκουπίδια από τους δρόμους. Κι έτσι, ο κάθε Ιάπωνας, έμαθε από μικρός, να μην τρώει στο δρόμο. Αν τύχει να φάει, ή να έχει κάτι που πρέπει να πετάξει στα σκουπίδια, θα το πάρει μαζί του στο σπίτι. Και καθώς οι αυτόματοι πωλητές, είναι πλέον μία καθημερινότητα για τους Ιάπωνες, δίπλα από κάθε τέτοιο μηχάνημα, όπου κάποιος μπορεί να φάει ή να πιει, υπάρχει κάδος για ανακύκλωση, ή ακόμα, κάποιος μπορεί να δώσει τα σκουπίδια του στον πλανόδιο πωλητή, ώστε να τα κατανείμει αυτός όπως πρέπει, χωρίς να είναι ντροπή.

Βέβαια, αυτό έγκειται σε νόμους που θεσπίστηκαν τη δεκαετία του '90, αλλά έκτοτε ενισχύονται ώστε η κατάσταση να βαίνει βελτιούμενη. Πελάτες, όταν αγοράσουν μία οικιακή συσκευή, θα πρέπει να πληρώσουν ένα έξτρα κόστος ανακύκλωσης, το οποίο κατευθείαν μεταφέρεται στο ταμείο των εργοστασίων ανακύκλωσης, τα οποία φυσικά, λαμβάνουν και κυβερνητικές επιχορηγήσεις. Είναι υποχρεωτικό σε κάθε επιχείρηση, αφού φυσικά χωριστούν τα σκουπίδια σε κατηγορίες (Στη Γιοκοχάμα υπάρχει για κάθε κάτοικο φυλλάδιο 27 σελίδων με οδηγίες για σωστή ανακύκλωση), τότε να πληρώσουν, ώστε να συλλεχθούν τα ανακυκλώσιμα σκουπίδια και να μεταφερθούν εκεί που πρέπει.

Η ανακύκλωση αποτελεί πλέον τρόπο ζωής για τους Ιάπωνες. Δεν είναι κάτι δύσκολο, ούτε έγκειται σε νόμους πυρηνικής φυσικής. Είναι απλά καθημερινά πράγματα που εξελίσσονται σε ρουτίνα. Στην Ιαπωνία, ανακυκλώνεται πάνω από το 70% των φιαλών ΡΕΤ, 77% άλλων πλαστικών και πάνω από το 90% των κονσερβών αλουμινίου. Σε αντιδιαστολή, το ποσοστό των ΗΠΑ για την ανακύκλωση PET και άλλων ειδών πλαστικών είναι μόλις πάνω από 30% και μόνο 67% για το αλουμίνιο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Ακινόρι Ίτο, ο οποίος, κατάφερε να δημιουργήσει μία συσκευή, οικιακή μάλιστα, η οποία μπορεί να μετατρέψει το πλαστικό σε καύσιμο έλαιο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ενέργειας ή θερμότητας, σε αυτοκίνητο, βάρκα, ακόμα και μέσα στο σπίτι.

Και τώρα, ακόμη και οι Ολυμπιακοί Αγώνες πρόκειται να πάρουν μια πινελιά ανακύκλωσης, σε ιαπωνικό στιλ. Το Τόκιο θα φιλοξενήσει τους Αγώνες του 2020 και θα μεταφερθούν κιβώτια συλλογής σε όλη την πόλη για τους κατοίκους να δωρίσουν παλιά κινητά τηλέφωνα, ηλεκτρονικούς υπολογιστές και μικρές οικιακές συσκευές. Η ιδέα είναι να συγκεντρωθεί αρκετό μέταλλο για να μετατραπούν τα 5.000 Ολυμπιακά και Παραολυμπιακά μετάλλια με ανακυκλωμένα υλικά. Οι απορριπτόμενες ηλεκτρονικές συσκευές ευρείας κατανάλωσης όπως τα smartphones και τα cd περιέχουν μικρές ποσότητες πολύτιμων και σπάνιων μετάλλων, όπως πλατίνα, παλλάδιο, χρυσό, ασήμι, λίθιο, κοβάλτιο και νικέλιο. Η οργανωτική επιτροπή για τα παιχνίδια του Τόκιο αναφέρει ότι ελπίζει να συσσωρεύσει μέχρι και οκτώ τόνους μετάλλου, συμπεριλαμβανομένων 40 κιλών χρυσού, 2.920 κιλά αργύρου και 2.994 κιλών χαλκού.



Ένα άλλο παράδειγμα απλής λειτουργίας ανακύκλωσης, βρίσκεται στην πόλη Καμικάτσου, η οποία στοχεύει να γίνει η πρώτη πόλη στον πλανήτη χωρίς σκουπίδια, μέχρι το 2020. Οι δρόμοι δεν έχουν ούτε αποτσίγαρο, καθώς οι κάτοικοι διαχωρίζουν τα σκουπίδια τους σε πάνω από 40 επιμέρους κατηγορίες, σώζοντας πάνω από το 80% μη-οργανικών απορριμάτων της πόλης, από το να χαθούν σε κάποια χωματερή. Κι αν αυτό φαίνεται υπερβολικό, τότε αξίζει να τονιστεί ότι βάσει μελετών, οι Ιάπωνες σε γενική βάση, πετούν σε χωματερές (επειδή δεν μπορούν να ανακυκλώσουν), λιγότερο από το 5% των σκουπιδιών τους!

Δεν έχουν κάνει σεμινάρια, δεν έχουν πάει σε κάποια σχολή. Απλώς έχουν αντιληφθεί, ότι κάθε τους κίνηση, θα γυρίσει πίσω σε αυτούς. Το εθνικό συμφέρον για εξεύρεση άλλων πόρων, από τη στιγμή που οι φυσικοί είναι περιορισμένοι, με την παράλληλη βελτίωση της καθημερινότητας των ανθρώπων, μπορεί να θεσπίστηκε με νόμους πριν από περίπου 30 χρόνια, όμως, το γεγονός, ότι ο κάθε Ιάπωνας, έχει αντιληφθεί πως αυτή η απλή ρουτίνα θα είναι για δικό του καλό, βάζουν την Ιαπωνία σε περίοπτη θέση έναντι άλλων λαών, απλώς και μόνο επειδή κάνουν τα... απλά.