Εταιρείες startup; Κάν’ το όπως το Ισραήλ

Uber: μια υπηρεσία ταξί διαθέσιμη σε 38 χώρες πρόσφατα έλαβε επιπλέον χρηματοδότηση 1,2 δισ. δολάρια, αυξάνοντας την κεφαλαιοποίησή της σε 17 δισ. δολάρια, ίση με εκείνη της Hertz και της Avis, που μαζί προσφέρουν κοντά στο 1 εκατομμύριο αυτοκίνητα σε 150 χώρες και απασχολούν πάνω από 50.000 άτομα έναντι 600 της Uber. Taxibeat: ένα ελληνικό startup που προσφέρει επίσης υπηρεσίες ταξί ξεκίνησε τη λειτουργία του περίπου έναν χρόνο μετά την Uber και είναι διαθέσιμο σε πέντε χώρες. Εχει λάβει γύρω στα 20 εκατ. ευρώ χρηματοδότηση και η κεφαλαιοποίησή του δεν πρέπει να ξεπερνά τα 50 εκατ. ευρώ. Ευτυχώς για την Uber άρχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες της στο Σαν Φρανσίσκο, ενώ δυστυχώς για την Taxibeat ιδρύθηκε στην Αθήνα. Θα έπρεπε η Taxibeat να είναι σε θέση να ανταγωνίζεται με ίσους όρους τους όμοιούς της όπως η Uber, διαφορετικά η Ελλάδα και η Ευρώπη γενικότερα θα μείνουν πολύ πίσω από τις ΗΠΑ στην ψηφιακή εποχή.

Εταιρείες όπως η Uber και η Taxibeat προκαλούν «δημιουργική καταστροφή», αλλά η Uber πολύ περισσότερο από την Taxibeat λόγω της τεράστιας χρηματοδότησής της που της επιτρέπει και να αναπτυχθεί με γοργούς ρυθμούς και να βελτιώσει - αυξήσει τις προσφερόμενες υπηρεσίες της. Πρόσφατα οδηγοί ταξί στο Παρίσι και το Λονδίνο διαμαρτυρήθηκαν μποτιλιάροντας τους δρόμους επειδή η Uber, με τη χρήση ιδιωτικών αυτοκινήτων, έπαιρνε τους πελάτες τους.

Ψηφιακές επιχειρήσεις προκαλούν «δημιουργική καταστροφή» επειδή προσφέρουν υψηλότερης ποιότητας υπηρεσίες με συχνά τις ίδιες ή και χαμηλότερες τιμές. Η WhatsApp αποσπά πελάτες μηνυμάτων από τις παραδοσιακές εταιρείες τηλεπικοινωνιών με τις δωρεάν υπηρεσίες της. Ετσι κάνει και το Skype που προσφέρει όχι μόνο δωρεάν κλήσεις από υπολογιστή σε υπολογιστή, αλλά και τηλεδιάσκεψη και ακόμα πολύ φθηνότερες κλήσεις από τηλέφωνο σε τηλέφωνο. Τελικά, οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών θα πτωχεύσουν αν δεν αλλάξουν ριζικά, όπως αναγκάστηκαν να κάνουν τα βιβλιοπωλεία προκειμένου να επιβιώσουν απέναντι στην προέλαση της Amazon. Το ίδιο θα γίνει και σε πολλούς άλλους τομείς της οικονομίας αφού στόχος των startups είναι να πετύχουν όσο ταχύτερα γίνεται τη «δημιουργική καταστροφή» κερδίζοντας πελάτες παραδοσιακών επιχειρήσεων.

Αν οι καθιερωμένες τάσεις συνεχιστούν, η Google, το Facebook, το Twitter και το LinkedIn θα ελέγχουν το 70% του παγκόσμιου εισοδήματος διαφήμισης, η Amazon την πλειοψηφία του ηλεκτρονικού εμπορίου και η Google, η Apple και η Microsoft τη μερίδα του λέοντος των λειτουργικών συστημάτων για ηλεκτρονικούς υπολογιστές και άλλες έξυπνες συσκευές. Το ίδιο θα συμβεί και σε άλλους τομείς στους οποίους εταιρείες των ΗΠΑ έχουν αποκτήσει ηγετικό ρόλο παγκοσμίως. Αν αυτές οι τάσεις δεν αντιστραφούν, οι επιχειρήσεις εκτός των ΗΠΑ θα γίνουν παίκτες δεύτερης κατηγορίας. Για τη χώρα μας η μεγάλη πρόκληση είναι η δημιουργία και υλοποίηση μιας στρατηγικής που θα της δώσει την ευκαιρία να μετατρέψει τα ανταγωνιστικά της μειονεκτήματα σε πλεονεκτήματα πρωτοπορώντας στην ψηφιακή επανάσταση. Προς αυτή την κατεύθυνση το παράδειγμα του Ισραήλ έχει πολλά να προσφέρει.

Το Ισραήλ είναι πρωτοπόρο σε εταιρείες startup. Η Silicon Wadi θεωρείται παγκοσμίως δεύτερη σε σπουδαιότητα μετά τη Μέκκα των startups, τη Silicon Valley της Καλιφόρνιας. Επιπλέον, εκτός από τη Silicon Wadi, το Ισραήλ στεγάζει πολλά κέντρα για την ανάπτυξη startups, πάνω από 1.000 επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας και ερευνητικών κέντρων, καθώς και περίπου 5.000 νεοσύστατες επιχειρήσεις. Ο χαρακτηρισμός του Ισραήλ ως «startup έθνους» τού αξίζει. Ο Nasdaq, το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης που φιλοξενεί κυρίως εταιρείες τεχνολογίας, απαριθμεί περισσότερες ισραηλινές από οποιαδήποτε άλλη χώρα με εξαίρεση τις ΗΠΑ.

Η επιτυχία του Ισραήλ πηγαίνει πίσω στο 1991, όταν δημιούργησε 24 εκκολαπτήρια τεχνολογίας για να βοηθηθούν επιχειρηματίες να αναπτύξουν και να διαθέσουν τα προϊόντα/υπηρεσίες τους στις παγκόσμιες αγορές. Μετά επένδυσε 120 εκατ. δολάρια σε δέκα ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων και πρόσφερε φορολογικά και άλλα κίνητρα για επιχειρήσεις από τη Silicon Valley να εγκατασταθούν και να επενδύσουν από κοινού με ισραηλινά επιχειρηματικά κεφάλαια. Εξίσου σημαντική είναι η πάταξη της γραφειοκρατίας για τη σύσταση των startups και τα κίνητρα επιχειρηματικών κεφαλαίων που δίνονται για να μπορούν να αγοράσουν φθηνά την κυβερνητική συμμετοχή σε περίπτωση επιτυχίας, αυξάνοντας έτσι τις αποδόσεις τους. Η χώρα μας θα μπορούσε να εφαρμόσει πολλά από την πείρα του Ισραήλ προσαρμόζοντάς τα στην ελληνική πραγματικότητα.