Σπύρος Γκουτζάνης

Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ο πρωθυπουργός της είναι επιρρεπείς στον λαϊκισμό και την δημαγωγία, νοούμενα και τα δύο με την αρνητική τους σημασία, ως τακτικές που κολακεύουν τα συναισθήματα του λαού και τον εξαπατούν με ψεύτικες υποσχέσεις και εσκεμένη ανειλικρίνεια. 

Πράγματι οι υποσχέσεις που έδωσε και συνεχίζει να δίνει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εμπίπτουν στον προσδιορισμό του λαϊκισμού. Από το “εμείς θα παίζουμε τον ζουρνά και οι αγορές θα χορεύουν”, μέχρι το να παρουσιάζουν το τρίτο και επαίσχυντο μνημόνιο σαν μία νίκη της κυβέρνησης στην διαπραγμάτευση με τους δανειστές, στην συνέχεια ενώ υλοποιούν την πιο σκληρή συμφωνία να υπόσχονται “παράλληλο πρόγραμμα”, να επιμένουν ότι κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη όταν έχουν δώσει στα funds μερικές εκατοντάδες χιλιάδες κόκκινα δάνεια και εν γένει όταν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες παίρνουν μειωμένες συντάξεις και κομμένους μισθούς να εφευρίσκουν την “δίκαιη ανάπτυξη”. 

Αυτή όμως είναι η μία πλευρά του λαϊκισμού. Γιατί τι κάνει η αντιπολίτευση με την δύναμη που της δίνει το σύστημα των Μέσων Ενημέρωσης όταν επαναλαμβάνει συνεχώς ότι “για όλα τα δεινά φταίει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ” που κυβερνά έναν χρόνο; Τα 35 χρόνια μεταπολίτευσης, πελατειακού κράτους, ο δανεισμός με 65 δις μόνο το 2009 για να κερδηθούν τότε οι εκλογές, οι λάθος χειρισμοί που οδήγησαν στο ΔΝΤ, ξεχάστηκαν; Δεν είναι λαϊκισμός ακόμη και το ότι έξι μήνες στασιμότητα και διαπραγμάτευση στοίχισαν 100 δις. Το είπε ο Γερμανός Ρέγκλινγκ διορισμένος από τον Σόιμπλε στον ESM και το αναπαράγουν εν χορώ τα ελληνικά Μέσα Ενημέρωσης. Δεν είναι λαϊκισμός ότι “όταν κερδίσουμε τις εκλογές θα φέρουμε μία νέα συμφωνία που θα μειώνει τους φόρους, θα βασίζεται σε περικοπές αλλά δίχως να αγγίζει τους δημοσίους υπαλλήλους”; Και γιατί ζητά από τον ΣΥΡΙΖΑ τις περικοπές που δεν έκανε στην περίοδο 2012-2014, δεν είναι αυτό λαϊκισμός; Δεν είναι λαϊκισμός ότι οι εταίροι θα δεχθούν την συμφωνία που θα τους προτείνουμε για μείωση των πλεονασμάτων όταν Μοσκοβισί και Ντάισενμπλουμ διαμηνύουν “ξεχάστε αλλαγές, το πρόγραμμα θα εφαρμοστεί απαρέγκλιτα”; Το ότι η ελάσσον αντιπολίτευση μέμφεται τον ΣΥΡΙΖΑ που δεν κάνει τις απαραίτητες περικοπές, ενώ ήταν συγκαταβατική με την προηγούμενη κυβέρνηση τι είναι; 

Αυτά είναι τα επιμέρους. Στην γενική εικόνα, η υπόσχεση σε έναν πραγματικά ταλαιπωρημένο και ζαλισμένο λαό ότι η πλήρης εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου θα τον βγάλει από την κρίση, όταν παντού οπού εφαρμόστηκε ακόμη κι αν βελτίωσε τα δημόσια οικονομικά οδήγησε σε διεύρυνση των ανισοτήτων και αύξηση της φτώχειας για τα κατώτερα στρώματα, δεν είναι λαϊκισμός για να υφαρπάξει την ψήφο του; Η αθέτηση των υποσχέσεων από την επόμενη κυβέρνηση και οι συνέπειες, θα δικαιολογηθούν με την διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που κατέστρεψη την χώρα. Τόσο προβλεπτό είναι. 

Υπάρχει όμως και η ουδέτερη έννοια του λαϊκισμού -όπως αναφέρει η Wikipedia αντιγράφοντας το λεξικό του Cambridge- και τον ορίζει ως «πολιτική ιδέα και δράση που στοχεύει στην αντιπροσώπευση των επιθυμιών και των αναγκών του απλού λαού». Οι όψιμοι επικριτές του λαϊκισμού στην χώρα μας βέβαια, θεωρούν αρνητική ακόμη και την δεύτερη αυτή εκδοχή του. Γι αυτούς ορθό είναι μόνο ότι εκπορεύεται από την οικονομική και πολιτική ελίτ, την ίδια που κατέστρεψε την χώρα. Ο αντισυριζαϊκός παροξυσμός των ημερών βασίζεται υπόρρητα στο ότι “η πολλή δημοκρατία βλάπτει”. Γι αυτό άλλωστε είναι πολλοί οι πολιτικοί και αρθογράφοι που γράφουν για το λάθος του αγγλικού λαού, που παρασύρθηκε από τις σειρήνες του λαϊκισμού. Προφανώς θεωρούν λαϊκίστρια ακόμη και την βασίλισσα της Αγγλίας, η οποία πριν το δημοψήφισμα είχε πει “δώστε μου τρεις καλούς λόγους για να μείνουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση”, και αμέσως μετά δήλωσε με αγγλικό χιούμορ “σε κάθε περίπτωση είμαι ακόμη ζωντανή”.