Χρ. Ι. Στεφανάδης

Αυτή η άποψη μπορεί να δημιουργείται είτε από ιδεοληψίες, είτε από εξαπάτηση του ατόμου ή της ομάδας. Στην περίπτωση δηλαδή της αυταπάτης, το άτομο ή η ομάδα ατόμων επιμένουν στη σφαλερή τους πεποίθηση παρά τις εξαιρετικά ισχυρές αποδείξεις ότι συμβαίνει το αντίθετο.

Αυτός είναι ο ορισμός της αυταπάτης από κοινωνική σκοπιά. Υπάρχει, όμως, η περίπτωση όπου η αυταπάτη ενός ατόμου δεν οφείλεται σε ιδεοληψίες, σε εσφαλμένες πληροφορίες από το περιβάλλον ή σε εξαπάτησή του. Σε αυτές τις περιπτώσεις οφείλεται σε παθολογικά αίτια και αποτελεί αντικείμενο της ψυχιατρικής επιστήμης, αφού μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα διπολικής διαταραχής ή ακόμα και σχιζοφρένειας. Στον αντίποδα της αυταπάτης βρίσκεται η αλήθεια. Η αλήθεια είναι η πραγματικότητα όπως την αντιλαμβάνεται η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων.

Βέβαια μεταξύ αλήθειας, αυταπάτης και ψέματος υπάρχουν και ενδιάμεσες καταστάσεις , όπως η μισή αλήθεια, δηλαδή κάποιος να κάνει αληθινές δηλώσεις, να μη λέει δηλαδή ψέματα, αλλά να κρύβει μέρος της αλήθειας την οποία γνωρίζει. Αυτή η πρακτική ισοδυναμεί με ψέμα αφού υπάρχει η ίδια πρόθεση.

Εκτός από τη μισή αλήθεια, υπάρχει τόσο η επιστημονική αλήθεια, η οποία είναι και η πιο αντικειμενική, αφού απαιτεί πειραματική επιβεβαίωση, όσο και η θρησκευτική αλήθεια, η οποία είναι αξιωματική και αδιαπραγμάτευτη.

Μια αυταπάτη σε ατομικό, οικογενειακό ή ακόμα και σε κοινωνικό επίπεδο μπορεί να είναι χωρίς ουσιαστική σημασία και να μην έχει επιπτώσεις στο κοινωνικό σύνολο. Οταν, όμως, αυτή αφορά την πολιτική, δηλαδή το πολιτικό προσωπικό μιας χώρας και επομένως την τύχη ενός λαού, μπορεί να έχει δυσμενή ή ακόμα και καταστροφικά αποτελέσματα. Από παλιά, στην παγκόσμια Ιστορία υπάρχουν τέτοια παραδείγματα. Δηλαδή ενέργειες κυβερνώντων που βασίστηκαν σε αυταπάτες και εξελίχθηκαν καταστροφικές. Ενα από τα πολλά παραδείγματα, η αυταπάτη των ναζί της Γερμανίας του Μεσοπολέμου, που είχε κύριο πυρήνα την πεποίθηση της φυλετικής ανωτερότητας των Γερμανών και του επέκταση της άριας φυλής. Το αποτέλεσμα το πλήρωσαν πολύ ακριβά τόσο η Γερμανία και η Ευρώπη όσο και ολόκληρος ο πλανήτης.

Στην ιστορική διαδρομή η πολιτική ζωή της χώρας μας έχει πολλές φορές οδηγηθεί από μικρές ή μεγάλες αυταπάτες. Σε τέτοιες βασίστηκαν εκστρατείες πού πλήγωσαν την πατρίδα μας, όπως αυτές στη Μικρά Ασία και στην Κύπρο, έγιναν δικτατορίες, ένας εμφύλιος πόλεμος και μεγάλες οικονομικές καταστροφές...

Και το τελικό θύμα ήταν πάντα ο ελληνικός λαός. Πολύ πρόσφατα, από το βήμα της Βουλής των Ελλήνων ομολογήθηκε άλλη μια αυταπάτη από τον πρωθυπουργό. Μια αυταπάτη που πάνω της βασίστηκε η ανατροπή του πολιτικού σκηνικού της χώρας μας και έφερε την Αριστερά στην εξουσία.

Την Αριστερά που πίστευε ότι θα αλλάξει την Ευρώπη, θα απαλλάξει τη χώρα από τα επαχθή μνημόνια, θα υποτάξει στα δικά μας συμφέροντα τις παγκόσμιες αγορές του χρήματος, θα φέρει την ανάπτυξη, θα γεννήσει πλούτο, θα εξαφανίσει τη διαπλοκή. Μέχρι σήμερα, όμως, σχεδόν καμία από αυτές τις προσδοκίες δεν έγινε πραγματικότητα. Αντίθετα, τα αποτελέσματα τα βιώνει επώδυνα ο ελληνικός λαός, σε οικονομικό, κοινωνικό και ψυχολογικό επίπεδο.

Δυστυχώς, όμως, η αυταπάτη αυτή φαίνεται ότι συνεχίζεται. Παρακολουθώντας μάλιστα τις απειλητικές κινήσεις των γειτόνων μας στην ελληνική θάλασσα του Αιγαίου, εύχομαι να μην προστεθούν ακόμα πιο επώδυνες εθνικές συνέπειες…

Πέρα, όμως, από τις διαπιστώσεις, το καίριο ερώτημα είναι πώς μπορεί ο λαός να αντιμετωπίσει τις αυταπάτες των πολιτικών. Η απάντηση είναι μία: με την αναζήτηση της αλήθειας! Γιατί όπως γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης στο έργο του «Ο κήπος με τις αυταπάτες»: «Εχουμε τόσο πολύ τριφτεί πάνω στην κοινωνία και το κοινωνικό ψεύδος που και η πιο σημαντική αλήθεια ευθέως διατυπωμένη μοιάζει παραδοξολογία».