Πρόταση της Κομισιόν για τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Ταμείου Αμυνας

Ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης στον τομέα της άμυνας και την πρόταση για τη δημιουργία ενός ταμείου Άμυνας παρουσίασε σήμερα στις Βρυξέλλες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Γιούρκι Κατάινεν, αρμόδιος για την Απασχόληση, την Ανάπτυξη, τις Επενδύσεις, η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας Φεντερίκα Μογκερίνι και η Επίτροπος Ελζμπιέτα Μπιενκόφσκα αρμόδια για την ολοκλήρωση της Κοινής Αγοράς, παρουσίασαν ένα φιλόδοξο σχέδιο που θα έχει σκοπό τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας και άλλες δράσεις ώστε να υποστηρίξει τις αποδοτικότερες δαπάνες των κρατών μελών σε κοινές ικανότητες άμυνας, να ενισχύσει την ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών και να διαμορφώσει μια ανταγωνιστική και καινοτόμο βιομηχανική βάση.

Βασικός στόχος της Κομισιόν είναι να πιέσει τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. και ιδίως αυτά που είναι και μέλη του ΝΑΤΟ, να συνεργαστούν και να δαπανήσουν περισσότερα κεφάλαια στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας, μέσω της προώθησης κοινών προγραμμάτων και ανάπτυξης τεχνολογιών τόσο στην ξηρά, όσο και την θάλασσα, τον αέρα και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, όπως η ανάπτυξη ελικοπτέρων και drones. 

Μετά το βρετανικό δημοψήφισμα για την έξοδο της χώρας από την Ε.Ε., η οποία αντιδρούσε πάντοτε σε οποιαδήποτε σχέδια για την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας των κρατών – μελών της Ένωσης, αλλά και την νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ενδέχεται να ασκήσει μεγαλύτερες πιέσεις στην Ε.Ε. να δαπανήσει περισσότερα για την ασφάλειά της, η Ε.Ε προχωρεί σε στενότερη συνεργασία, χωρίς ωστόσο να υποσκελίσει ή να λειτουργήσει εκτός του πλαισίου της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. "Δεν πρόκειται για έναν στρατό της ΕΕ, ούτε για δαπάνες που θα πηγαίνουν στην ασφάλεια και θα μειώνονται από την κοινωνική ασφάλιση. Είμαστε αντιμέτωποι με  πολλές απειλές και πρέπει να δράσουμε” δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Κατάινεν, υπογραμμίζοντας πως τις όποιες αποφάσεις θα τις λάβουν τα ίδια τα κράτη – μέλη. 

Βασικοί στόχοι αυτού του σχεδίου, το οποίο έχει την υποστήριξη και της Γαλλίας και της Γερμανίας είναι οι εξής: 

1 - Τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας για την υποστήριξη των επενδύσεων στην κοινή έρευνα και στην κοινή ανάπτυξη αμυντικών εξοπλισμών και τεχνολογιών: Το προτεινόμενο Ταμείο θα περιλαμβάνει δύο «παράθυρα» που θα είναι συμπληρωματικά αλλά διαφορετικά ως προς τη νομική τους δομή και την πηγή του προϋπολογισμού.
Θα υπάρχει το «ερευνητικό παράθυρο» για να χρηματοδοτεί τη συλλογική έρευνα σχετικά με καινοτόμες αμυντικές τεχνολογίες όπως η ηλεκτρονική, τα μεταϋλικά, το κρυπτογραφημένο λογισμικό ή η ρομποτική. Η Επιτροπή έχει ήδη προτείνει 25 εκατ. ευρώ για την αμυντική έρευνα ως μέρος του προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2017 και υπολογίζει ότι αυτό το κονδύλι του προϋπολογισμού θα μπορούσε να αυξηθεί σε συνολικά 90 εκατ. ευρώ έως το 2020. Στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο μετά το 2020, η Επιτροπή σκοπεύει να προτείνει ένα ειδικό πρόγραμμα για την έρευνα στον τομέα της άμυνας με ποσό που εκτιμάται σε 500 εκατ. ευρώ τον χρόνο.

Το «παράθυρο ικανοτήτων» το οποίο θα λειτουργεί ως χρηματοοικονομικό εργαλείο που θα επιτρέπει στα κράτη μέλη που συμμετέχουν να προβαίνουν σε ορισμένες από κοινού αγορές ώστε να μειώνουν τις δαπάνες τους. Οι ικανότητες θα πρέπει να συμφωνηθούν με τα κράτη μέλη, τα οποία θα έχουν την κυριότητα της τεχνολογίας και των εξοπλισμών. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη θα μπορούν να επενδύουν από κοινού στην τεχνολογία μη επανδρωμένων αεροσκαφών ή να προβαίνουν σε κοινές μεγάλες αγορές ελικοπτέρων ώστε να μειώνεται το κόστος. Ως τάξη μεγέθους, το παράθυρο αυτό θα είναι σε θέση να κινητοποιεί περίπου 5 δισ. τον χρόνο. Η Επιτροπή θα ξεκινήσει μια διερευνητική μελέτη για να έχει καλύτερη εκτίμηση.

2 - Προώθηση των επενδύσεων στις ΜΜΕ (μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις), τις νεοφυείς επιχειρήσεις, τις επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης και άλλους προμηθευτές στην αμυντική βιομηχανία: Τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) παρέχουν ήδη οικονομική υποστήριξη για την ανάπτυξη πολλών δραστηριοτήτων διπλής χρήσης. Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τις προσπάθειες της ΕΤΕπ για βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση μέσω των αλυσίδων εφοδιασμού στον τομέα της άμυνας. Θα προωθήσει τη συγχρηματοδότηση από την ΕΕ προγραμμάτων παραγωγικών επενδύσεων και τον εκσυγχρονισμό των αλυσίδων εφοδιασμού στον τομέα της άμυνας. Στο πλαίσιο του «σχεδίου στρατηγικής για την τομεακή συνεργασία στον τομέα των δεξιοτήτων» η Επιτροπή θα υποστηρίξει τη συνεργασία στον τομέα της άμυνας, ώστε να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν άτομα με τις κατάλληλες δεξιότητες και την τεχνολογική ικανότητα να παράγουν καινοτομία.

3 - Ενίσχυση της ενιαίας αγοράς άμυνας: Η Επιτροπή θα ενισχύσει τις προϋποθέσεις για μια ανοικτή και ανταγωνιστική αγορά στον τομέα της άμυνας στην Ευρώπη, ώστε να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται διασυνοριακά και να βοηθήσει τα κράτη μέλη να προβαίνουν σε πιο συμφέρουσες από οικονομική άποψη δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας. Για να το καταφέρει αυτό, η Επιτροπή θα προωθήσει την αποτελεσματική εφαρμογή των δύο οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας και για τις μεταφορές προϊόντων στον τομέα της άμυνας εντός της ΕΕ, θα διευκολύνει τη διασυνοριακή συμμετοχή στις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας, θα υποστηρίξει την ανάπτυξη προτύπων στον κλάδο και θα προωθήσει τη συμβολή των τομεακών πολιτικών, όπως τα διαστημικά προγράμματα της ΕΕ, ώστε να υπάρχουν κοινές προτεραιότητες στον τομέα της άμυνας.

Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρόκειται να συζητηθούν στο ερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των κρατών – μελών της Ε.Ε) που θα λάβει χώρα στις 15-16 Δεκεμβρίου.