Αφγανιστάν: Με φόντο αιματηρές επιθέσεις ορκίστηκε ο νέος πρόεδρος Γάνι

Ο νέος πρόεδρος του Αφγανιστάν Άσραφ Γάνι κάλεσε σήμερα τους Ταλιμπάν να λάβουν μέρος σε ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια της ομιλίας του μετά την ορκωμοσία του, μια τελετή όμως η οποία αμαυρώθηκε από την επίθεση ενός βομβιστή-καμικάζι με 4 νεκρούς κοντά στο αεροδρόμιο της Καμπούλ.

«Ζητούμε από τους αντιπάλους μας, και πιο συγκεκριμένα από τους Ταλιμπάν και τη Χεζμπ ι Ισλάμι, να αρχίσουν πολιτικές συνομιλίες» με τις αρχές, είπε ο Γάνι, 65 ετών, λίγη ώρα αφότου ορκίστηκε διαδεχόμενος τον Χαμίντ Καρζάι στην ηγεσία του κράτους. Επρόκειτο για την πρώτη δημοκρατική μεταβίβαση της εξουσίας στην Ιστορία του Αφγανιστάν.

Ο Καρζάι είχε καλέσει επίσης επανειλημμένα τους ισλαμιστές αντάρτες σε ειρηνευτικές συνομιλίες, με στόχο τη σταθεροποίηση της χώρας, καθώς αναμένεται η αποχώρηση των μάχιμων δυνάμεων του NATO στα τέλη αυτής της χρονιάς.

Όμως οι Ταλιμπάν αρνούνταν πάντα να συνομιλήσουν άμεσα με τον Καρζάι, τον οποίο χαρακτήριζαν μια «μαριονέτα» της Ουάσινγκτον. Οι ισλαμιστές μαχητές, που είχαν εξάλλου πρόσφατα χαρακτηρίσει τον Γάνι έναν «υπάλληλο» των ΗΠΑ, υποδέχθηκαν την έναρξη της προεδρίας του σήμερα με μια επίθεση βομβιστή-καμικάζι.

«Ένας καμικάζι ανατινάχθηκε κοντά στο αεροδρόμιο σκοτώνοντας τέσσερις ανθρώπους και τραυματίζοντας δύο», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ένας εκπρόσωπος της αστυνομίας της πρωτεύουσας του Αφγανιστάν.

Ο καμικάζι αυτός «είχε στόχο Αφγανούς και ξένους στρατιώτες», είπε από τη δική του πλευρά ο Ζαμπιουλάχ Μουτζάχιντ, ένας εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, ο οποίος ανέλαβε την ευθύνη για λογαριασμό του σουνιτικού ένοπλου κινήματος.

Η επίθεση σημειώθηκε παρά το γεγονός ότι η περιοχή γύρω από το αεροδρόμιο είναι αυστηρά φρουρούμενη, κι ακόμη περισσότερο σήμερα, την ημέρα της ορκωμοσίας του νέου προέδρου.

Mε την ορκωμοσία του τεχνοκράτη Άσραφ Γάνι, ο οποίος θα ηγηθεί μίας κυβέρνησης εθνικής ενότητας την ώρα που η απόσυρση των περισσότερων ξένων στρατευμάτων φαντάζει μία κρίσιμη δοκιμασία, το Αφγανιστάν απέκτησε σήμερα τον πρώτο του νέο πρόεδρο έπειτα από μία δεκαετία.

Η πρώτη δημοκρατική μεταβίβαση της εξουσίας στην ιστορία του Αφγανιστάν μόνο ομαλή δεν υπήρξε: η συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας επιτεύχθηκε ύστερα από αδιέξοδο μηνών σχετικά με το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας όπου τη νίκη διεκδικούσαν τόσο ο Γάνι όσο και ο αντίπαλός του ο Αμπντουλά Αμπντουλά.

Απόδειξη των προβλημάτων που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο νέος πρόεδρος είναι η έκρηξη που σημειώθηκε στον δρόμο κοντά στο διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ λίγο πριν από την ορκωμοσία του Γάνι, η οποία προκάλεσε τέσσερις νεκρούς.

Ήδη, υπάρχουν ενδείξεις έντασης στις κόλπους της εύθραυστης συμμαχίας που θα κυβερνήσει τη χώρα.

Μια διαφωνία σχετικά με τον χώρο των γραφείων του και με το αν ο Αμπντουλά θα εκφωνήσει ομιλία κατά τη σημερινή τελετή οδήγησε σε απειλές από την πλευρά του στρατοπέδου του ότι θα μποϊκοτάρει τη διαδικασία, σύμφωνα με συνεργάτη του, ο οποίος πρόσθεσε ότι η διαφωνία επιλύθηκε σήμερα τα ξημερώματα με τη διαμεσολάβηση του αμερικανού πρεσβευτή.

Ο Αμπντουλάχ ήταν παρών το πρωί στην τελετή και στεκόταν δίπλα στον Γάνι. Δεν είναι, ωστόσο, σαφές αν το αρχικό πρόγραμμα άλλαξε ώστε να του επιτραπεί να εκφωνήσει ομιλία.

Τέλος εποχής

Η σημερινή ορκωμοσία σηματοδοτεί το τέλος μίας εποχής με την αποχώρηση του προέδρου Χαμίντ Καρζάι, του μοναδικού ηγέτη που έχουν γνωρίσει οι Αφγανοί μετά την υπό τις ΗΠΑ εισβολή το 2001 με την οποία ανατράπηκαν οι Ταλιμπάν, που είχαν δώσει καταφύγιο στην αλ Κάιντα.

Τόσο οι διεθνείς δυνάμεις που υποστηρίζουν το Αφγανιστάν όσο και οι ίδιοι οι Αφγανοί ευελπιστούν ότι οι Γάνι και Αμπντουλά θα μπορέσουν να αφήσουν στην άκρη τις έχθρες τους και θα συνεργαστούν για τη βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης στη χώρα αυτή που έχει υποφέρει επί δεκαετίες από τον πόλεμο και τη φτώχεια.

Ακόμη όμως κι αν οι υψηλόβαθμοι πολιτικοί μπορέσουν να συνεργαστούν, η νέα κυβέρνηση κληρονόμησε τεράστια προβλήματα, περιλαμβανομένης της ενίσχυσης των Ταλιμπάν, οι οποίοι τους τελευταίους μήνες εξαπολύουν σφοδρότερες επιθέσεις την ώρα που αποσύρονται οι ξένες δυνάμεις.

Ο Γάνι θα πρέπει να αναθερμάνει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, που τα τελευταία χρόνια ψυχράθηκαν υπό την προεδρία του Καρζάι.

Μία από τις πρώτες κινήσεις του Γάνι από τη θέση του προέδρου αναμένεται να είναι η υπογραφή της διμερούς συμφωνίας ασφαλείας που θα επιτρέψει σε μία μικρή στρατιωτική δύναμη των ΗΠΑ να παραμείνει στη χώρα για την εκπαίδευση και την υποστήριξη του νέου αφγανικού στρατού και της αστυνομίας.

Ο Καρζάι είχε αρνηθεί να υπογράψει, αλλά οι Γάνι και Αμπντουλάχ τάσσονται υπέρ της άμεσης υπογραφής της.

Η τελετή ορκωμοσίας πραγματοποιήθηκε στους τεράστιους χώρους του προεδρικού μεγάρου στο κέντρο της Καμπούλ. Ξένοι αξιωματούχοι, περιλαμβανομένου του πακιστανού προέδρου Μαμνούν Χουσάιν και του ανώτερου συμβούλου του Λευκού Οίκου Τζον Ποντέστα, ήταν μεταξύ των προσκεκλημένων.

Μία ακόμη άμεση κίνηση του Γάνι αναμένεται να είναι ο διορισμός του Αμπντουλάχ ως επικεφαλής της νέας κυβέρνησης, κάτι ανάλογο του πρωθυπουργού-ένα καινούργιο αξίωμα στην αφγανική κυβέρνηση, το οποίο δημιουργήθηκε προκειμένου να ξεπεραστεί το μετεκλογικό αδιέξοδο.

Η νέα κυβέρνηση, σχολιάζει το πρακτορείο ειδήσεων Reuters, θα βρεθεί άμεσα αντιμέτωπη με δημοσιονομική κρίση. Η Καμπούλ, η οποία ήδη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την βοήθεια από το εξωτερικό, έχει ζητήσει από τις ΗΠΑ και άλλες δωρήτριες χώρες 537 εκατομμύρια δολάρια για την αποπληρωμή των χρεών της μέχρι το τέλος του χρόνου.

Αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών παραδέχτηκε το Σαββατοκύριακο ότι η κυβέρνηση είναι τόσο χρεωμένη που είναι υποχρεωμένη να καθυστερήσει την καταβολή του μισθού του Οκτωβρίου στους δημόσιους υπαλλήλους επειδή δεν υπάρχουν τα 116 εκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται.

Ορισμένοι εκφράζουν ελπίδες πως ο Γάνι, αξιωματούχος επί σειρά ετών της Παγκόσμιας Τράπεζας και πρώην υπουργός Οικονομικών, θα αξιοποιήσει τις γνώσεις του για τους διεθνείς οργανισμούς αναπτυξιακής αρωγής και ότι θα πατάξει την αφγανική «παράδοση» στη διαφθορά και στην αναποτελεσματική διακυβέρνηση.

Με αμερικανική εκπαίδευση, ο Γάνι, ο οποίος ανήκει στη φυλή Παστούν, πέρασε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του εκτός Αφγανιστάν, κατά τις ταραχώδεις δεκαετίες του '80 με την σοβιετική κατοχή και μετέπειτα με τον εμφύλιο και τους Ταλιμπάν στην εξουσία.

Ύστερα από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ, επέστρεψε στη χώρα του και ορίστηκε ανώτερος σύμβουλος του νεοδιορισμένου προέδρου Καρζάι.

Αντίθετα, ο Αμπντουλάχ παρέμεινε στο Αφγανιστάν τα χρόνια του πολέμου ως στενός σύμβουλος του αντισοβιετικού και μετέπειτα αντιταλιμπάν Άχμεντ Σαχ Μασούντ, του Τατζίκου στρατιωτικού ηγέτη της Βόρειας Συμμαχίας, ο οποίος δολοφονήθηκε το 2001.

Αν ο Γάνι και ο Αμπντουλάχ μπορέσουν να συνεργαστούν αρμονικά, ίσως καταφέρουν να γεφυρώσουν τις χρονίζουσες εθνοτικές και πολιτικές συγκρούσεις, αλλά οι σκεπτικιστές φοβούνται ότι η κυβέρνηση εθνικής ενότητας θα εγκλωβιστεί μοιραία σε κόντρες για την εξουσία και αντικρουόμενα συμφέροντα.