«Σιδεράκια» και γιορτές: Τι μπορείτε να τρώτε, τι πρέπει να προσέχετε

Ένα από τα πρώτα θέματα που ανακύπτουν για όσους βάζουν σιδεράκια είναι τι μπορούν να τρώνε, καθώς όπως τους εξηγεί και ο ορθοδοντικός υπάρχουν τρόφιμα που μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στους ορθοδοντικούς μηχανισμούς, σαμποτάροντας τη διάρκεια της θεραπείας και, μερικές φορές, το τελικό αποτέλεσμα. Ο προβληματισμός αυτός αποκτά ξεχωριστή σημασία την περίοδο των εορτών, αφού οι γευστικοί πειρασμοί είναι πολλοί και όχι κατ’ ανάγκη φιλικοί για τα σιδεράκια.
 
Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Ορθοδοντικών (American Association of Orthodontists, AAO), τα γλυκά που κολλάνε στα δόντια είναι αληθινός εφιάλτης για οποιονδήποτε υποβάλλεται σε ορθοδοντική θεραπεία αλλά και για τον ορθοδοντικό του, ενώ οι ειδικοί δεν θεωρούν  τυχαίο ότι η εβδομάδα μετά τις γιορτές είναι μία από τις πιο «γεμάτες» του χρόνου καθώς καταγράφονται πολλά επείγοντα ραντεβού για σπασμένα σιδεράκια.
Για να αποφευχθεί αυτός ο κίνδυνος, οι ορθοδοντικοί συνιστούν στους ασθενείς να είναι πολύ προσεκτικοί στην επιλογή των εδεσμάτων που θα καταναλώσουν. Να αποφεύγουν τις τροφές που είναι σκληρές, κολλώδεις, τραγανές, καθώς επίσης τις καραμέλες, τις τσίχλες, τις τσιχλόφουσκες και οποιοδήποτε σνακ μπορεί να βλάψει τα σιδεράκια, το ορθοδοντικό σύρμα, τους νάρθηκες ή τις συσκευές συγκράτησης.
 
Άλλα τρόφιμα που μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα είναι οι ολόκληροι, σκληροί ξηροί καρποί (καρύδια, αμύγδαλα, φιστίκια κ.λπ.), τα ολόκληρα σκληρά φρούτα και λαχανικά, (π.χ. μήλα, αχλάδια, καρότα), το καλαμπόκι στα κάρβουνα, η κόρα του ψωμιού και η σκληρή ζύμη στην πίτσα, τα παϊδάκια, τα σκληρά κουλούρια και μπισκότα και γενικότερα ό,τι απαιτεί δυνατό δάγκωμα. Επίσης, τροφές υψηλού κινδύνου για όσους φορούν σιδεράκια είναι τα ροφήματα με ανθρακικό, τα αναψυκτικά, τα ισοτονικά ροφήματα και οι φρουτοχυμοί, ακόμα κι αν δεν έχουν προσθήκη ζάχαρης.

«Ειδικά σε ό,τι αφορά τα ροφήματα η ΑΑΟ είχε εκδώσει πριν από μερικούς μήνες προειδοποίηση επειδή έχουν χαμηλό pH με συνέπεια να αντενδείκνυνται κατά την ορθοδοντική θεραπεία. Συγκεκριμένα, τα οξέα τους επιτίθενται στην αδαμαντίνη των δοντιών και υπάρχει κίνδυνος τερηδόνας. Αν μάλιστα τα ροφήματα περιέχουν ζάχαρη, ο κίνδυνος αυξάνεται ακόμα περισσότερο γιατί η ζάχαρη αλληλεπιδρά με την μικροβιακή πλάκα στα δόντια και παράγονται ακόμα περισσότερα οξέα, που φθείρουν την αδαμαντίνη»  επισημαίνει η κυρία Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, DDS, PhD, ειδική Ορθοδοντικός Παιδιών και Ενηλίκων.

Σύμφωνα με την ειδικό, η φθορά αυτή αφενός είναι μη αναστρέψιμη, αφετέρου μπορεί να αφήσει το αποτύπωμα του ορθοδοντικού μηχανισμού στο δόντι, αφού όπου ακουμπά ο μηχανισμός η επιφάνεια του δοντιού θα είναι γερή και γύρω-γύρω θα είναι φθαρμένη.
 
«Το καλύτερο ρόφημα στη διάρκεια της ορθοδοντικής θεραπείας είναι το νερό που έχει ουδέτερο pH (δηλαδή 7) και έτσι δεν φθείρει τα δόντια. Άλλα φιλικά ροφήματα είναι ο μαύρος καφές που έχει pH λίγο πάνω από 6 και το γάλα που έχει pH σχεδόν 7 (είναι 6,12 και 6,70 αντίστοιχα, σύμφωνα με την ΑΑΟ), με αποτέλεσμα να προκαλούν ελάχιστη φθορά» εξηγεί η κυρία Δούμα- Μιχελάκη.

 
Οι τροφές που επιτρέπονται

Όσοι ακολουθούν ορθοδοντική θεραπεία πρέπει να επιλέγουν τρόφιμα με μαλακή υφή που δεν ασκούν ιδιαίτερες πιέσεις στα δόντια κατά τη μάσηση. Ενδεικτικές τροφές που αναφέρει η ειδικός είναι το μαλακό κρέας κομμένο σε κομμάτια, τα μπιφτέκια (αλλά όχι τηγανητά με τραγανή κρούστα), τα αυγά, οι σούπες, τα ζυμαρικά, τα μαλακά και ημίσκληρα τυριά, οι πατάτες (όχι τραγανές, αν είναι τηγανητές), τα γλυκίσματα με κρεμώδη υφή (αλλά όχι αν περιέχουν σκληρό μπισκότο ή σκληρή βάση τάρτας), τα ώριμα φρούτα, το κινόα, το κουσκούς, το ρύζι, οι κομπόστες φρούτων, τα γιαούρτια, οι σαλάτες κ.λπ. 
 
«Βέβαια, επειδή είναι δύσκολο να περάσουν οι γιορτές χωρίς να φάει κανείς  μελομακάρονα και κουραμπιέδες, καλό είναι να προσέχουν όσοι φορούν σιδεράκια και να επιλέγουν τα μαλακά χριστουγεννιάτικα γλυκά και να αποφεύγουν ό,τι είναι τραγανό ή περιέχει ξηρούς καρπούς» λέει η ειδικός. Σε ό,τι αφορά την κατανάλωση  αναψυκτικών ή ποτών, η ορθοδοντικός συμβουλεύει για τον περιορισμό των φθορών στα δόντια η κατάποση να γίνεται με καλαμάκι και μαζί με το φαγητό, να ακολουθεί πάντα το πλύσιμο των δοντιών ή έστω το ξέπλυμα του στόματος με καθαρό νερό. Τέλος, ανεξάρτητα από το αν είναι εορταστική περίοδος ή όχι, είναι σημαντικό να ακολουθούνται σχολαστικά οι συστάσεις του ορθοδοντικού για την στοματική υγιεινή και η συνέπεια στα ορθοδοντικά ραντεβού.