Μόνος στο σπίτι

Σε λίγες μέρες τα σχολεία κλείνουν και πολλοί γονείς που δεν έχουν δικούς τους ανθρώπους στους οποίους να εμπιστευτούν τα παιδιά τους θα αναγκαστούν να τα αφήσουν μόνα στο σπίτι για λίγο ή περισσότερο χρόνο. Κι αυτό γιατί λόγω της κρίσης δυσκολεύονται να προσλάβουν κάποιο άτομο για τη φύλαξή τους, αλλά επιπρόσθετα και γιατί δυσκολεύονται να τα εμπιστευτούν. Σε μια τέτοια κατάσταση είναι φυσιολογικό να είναι λίγο (ή περισσότερο) ανήσυχοι, ιδιαίτερα αν είναι η πρώτη φορά. Ωστόσο, μπορεί με τη σωστή προετοιμασία να νιώσουν πιο σίγουροι. Μάλιστα αυτή η πρώτη του αυτονόμηση θα μπορούσε να αποδειχτεί μια ιδιαίτερα θετική εμπειρία.

Τι πρέπει να εξετάσουμε

Σίγουρα ένα παιδάκι 5 ετών δεν μπορεί να μείνει μόνο. Ενας έφηβος μπορεί. Τι γίνεται όμως στις ενδιάμεσες ηλικίες; Είναι δύσκολο να καταλάβετε αν το παιδί σας είναι έτοιμο. Εσείς είστε αυτοί που πρέπει να κρίνετε. Συνήθως τα παιδιά υποστηρίζουν ότι είναι έτοιμα, όμως κάποιες φορές ακόμα και μεγάλα παιδιά την ώρα της κρίσης νιώθουν φόβο - έστω κι αν εσείς είστε σίγουροι για το αντίθετο.- Γενικά, δεν είναι καλό να αφήνετε ένα παιδί κάτω των 10 ετών μόνο του. Κυρίως γιατί, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις, σε αυτές τις ηλικίες δεν μπορούν να χειριστούν μόνα τους μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
- Πρέπει να αξιολογήσετε αν υπάρχουν έμπιστοι γείτονες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν αν συμβεί κάτι, αν η γειτονιά είναι γενικά ασφαλής, αν κυκλοφορούν πολλά αυτοκίνητα στον δρόμο κ.λπ.
- Σημαντικό, επίσης, είναι να γνωρίζετε πώς αντιδρά το παιδί σας σε διάφορες καταστάσεις.
- Δείχνει υπευθυνότητα σε ό,τι το αφορά, π.χ. διάβασμα, στα πράγματά του ή τα πράγματα του σπιτιού; 
- Ακολουθεί σωστά τις εντολές που του δίνετε;
- Πώς χειρίζεται απρόσμενες καταστάσεις; Μένει ήρεμο όταν κάτι δεν πάει όπως το είχε φανταστεί;

- Κατανοεί κανόνες ασφαλείας; Τους ακολουθεί; 
- Εχει σωστή και συνετή κρίση ή του αρέσει να παίρνει ρίσκα;
- Γνωρίζει κάποιους βασικούς κανόνες πρώτων βοηθειών;
- Είστε πεπεισμένοι πως ό,τι του έχετε τονίσει περί μη συναναστροφής του με αγνώστους έχει γίνει κατανοητό και μπορεί να το εφαρμόσει;

Ενα τεστ θα σας πείσει!
Αφήστε το μόνο για μισή με μία ώρα ενώ βρίσκεστε πολύ κοντά στο σπίτι. Αν όλα πάνε καλά, όταν γυρίσετε μπορείτε να συζητήσετε μαζί του την εμπειρία του και να το ρωτήσετε αν θεωρεί ότι θα έπρεπε να έχει κάποιες πρόσθετες γνώσεις για την επόμενη φορά.

Βασικοί κανόνες ασφαλείας για να αποφύγει τους κινδύνους

Το παιδί θα πρέπει να έχει κάποιες βασικές γνώσεις χειρισμού απρόβλεπτων καταστάσεων. Προτού μείνει μόνο στο σπίτι, λοιπόν, θα πρέπει να γνωρίζει τους βασικούς κανόνες ασφαλείας. Το πιο σημαντικό, δε, είναι να είστε σίγουροι ότι αυτοί θα γίνουν απόλυτα κατανοητοί και θα εφαρμοστούν ολοκληρωμένα. Ετσι, φροντίζοντας μερικά απλά πράγματα μπορείτε να μειώσετε το άγχος και από τις δύο πλευρές.- Να ξέρει μερικά τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης. Να καλέσει το 100, το 166 κ.λπ. ανάλογα με την ηλικία του και να γνωρίζει τη διεύθυνση του σπιτιού ώστε να τη δώσει.
- Να ξέρει να κλειδώνει και να ξεκλειδώνει την εξώπορτα.
- Να ξέρει να χειρίζεται το τηλέφωνο του σπιτιού ή/και ένα κινητό.
- Να ανάβει και να σβήνει τα φώτα.
- Να χειρίζεται με ασφάλεια τις ηλεκτρικές συσκευές (π.χ. τον φούρνο μικροκυμάτων σε περίπτωση που θέλει να φάει κάτι).
- Να γνωρίζει τι να κάνει στην απευκταία περίπτωση που:
- Πάρει φωτιά η κουζίνα. Γίνει σεισμός. Πέσει το ρεύμα. Υπάρχει διαρροή νερού κ.λπ.
- Ενας άγνωστος χτυπήσει την πόρτα. Να μην ανοίξει σε καμία περίπτωση την πόρτα σε αγνώστους, ό,τι κι αν του πουν.
- Στην περίπτωση που κάποιος σας ζητά στο τηλέφωνο ενώ απουσιάζετε να γνωρίζει τι θα πρέπει να πει. Να έχετε συμφωνήσει εκ των προτέρων σε ποιους απαντά στο τηλέφωνο και σε ποιους όχι, αλλά και να ορίσετε μια συγκεκριμένη ώρα τηλεφωνικής επαφής είτε το παιδί έρχεται από έξω και εσείς δεν είστε εκεί, είτε απλώς λείπετε και είναι μόνο του. Επίσης, θα πρέπει να έχετε φροντίσει να γνωρίζει τα διαστήματα όπου δεν θα μπορείτε να απαντήσετε στο τηλέφωνο επειδή, π.χ., είστε στον γιατρό για μια εξέταση, ώστε να μην ανησυχήσει.

Τι μπορεί να γίνει και τι όχι αν το παιδί σας είναι με φίλους στο σπίτι

- Ποια δωμάτια του σπιτιού δεν θα επισκεφτεί, ειδικά αν είναι με φίλους (π.χ. την κουζίνα που έχει πολλές ηλεκτρικές συσκευές).- Ποια προγράμματα και πόση ώρα θα δει τηλεόραση και τι είδους εκπομπές επιτρέπονται. Τα ίδια ισχύουν και για το Ιντερνετ.
- Αν υπάρχουν αδέλφια, να καθοριστούν οι τρόποι μιας ήρεμης συνύπαρξης.
- Να μην πει σε κανέναν ότι τις συγκεκριμένες ώρες θα είναι μόνο στο σπίτι. 

Να έχετε φροντίσει:

- Να υπάρχουν προμήθειες! Ισως φαίνεται λίγο μελοδραματικός ο όρος «προμήθειες» για τις δύο ώρες που θα λείψετε, αλλά έχει τη σημασία του.- Να έχετε όλα τα βασικά ώστε να μην αναγκαστεί να τα ψάξει μόνο του. Αν χρειάζεται να πάρει κάποιο φάρμακο ενώ θα λείπετε, να μην αφήσετε όλο το κουτί αλλά μόνο τη συγκεκριμένη δόση.
- Να έχετε προβλέψει ότι μπορεί να χρειαστεί και κάποια είδη πρώτης ανάγκης, τα οποία θα πρέπει να είστε απόλυτα σίγουροι ότι του έχετε μάθει πώς να τα χρησιμοποιεί σωστά.
- Να αφήσετε φακούς σε εύκολα σημεία αν υπάρξει διακοπή ρεύματος ή σχετική απεργία.
- Να έχει μια λίστα με τα τηλέφωνα ανάγκης εκτός από τα δικά σας (του παππού, έμπιστων φίλων/γειτόνων κ.λπ.).
- Να κρύψετε αλκοολούχα ποτά, φάρμακα, απορρυπαντικά που μπορεί να καταναλώσει ένα μικρό παιδί από άγνοια, αναπτήρες και σπίρτα, τα κλειδιά του αυτοκινήτου κ.λπ.
- Να φτιάξετε μαζί του ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων με όσα μπορεί να κάνει αν βαρεθεί όση ώρα θα λείπετε.
- Αν έχετε Ιντερνετ, να έχετε ενεργοποιήσει όλα τα σχετικά φίλτρα ασφαλείας περιεχομένου.
- Να του αφήσετε ένα σημείωμα λέγοντάς του πόσο το σκέφτεστε. Ιδίως όταν είναι η πρώτη φορά που μένει μόνο του στο σπίτι.

Επίλογος

Οσο και αν αμφισβητείτε ή φοβάστε τις ικανότητες των παιδιών σας, κάποια στιγμή θα μείνουν μόνα στο σπίτι για λίγες ή περισσότερες ώρες. Θα πρέπει να έχετε δημιουργήσει σχέση εμπιστοσύνης μαζί τους ώστε να είστε σίγουροι πως σε ό,τι συμφωνείτε αυτό εφαρμόζεται.  Μην ξεχνάτε, τέλος, ότι η ύπαρξη ενός κατοικίδιου στο σπίτι μπορεί να συμβάλει θετικά στην όλη προσπάθεια.

Χαρά Καραμήτσου
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)
Ελευθερίου Βενιζέλου 25 Νέα Σμύρνη
Τηλ. 210 9581200
charakaramitsou@ath.forthnet.gr