Βραβείο Breakthrough: Τρία εκατ. δολάρια σε 1.015 επιστήμονες (ανάμεσά τους πέντε Έλληνες)

Τρία εκατομμύρια δολάρια που συνοδεύουν το Βραβείο Breakthrough, θα μοιρασθούν οι συνολικά 1.015 επιστήμονες της ερευνητικής κοινοπραξίας LIGO (μεταξύ αυτών και πέντε ελληνικής καταγωγής), οι οποίοι είχαν ανακοινώσει τον Φεβρουάριο ότι ανακάλυψαν τα βαρυτικά κύματα.
         
Οι τρεις επικεφαλής επιστήμονες που σχεδίασαν το πείραμα, θα μοιρασθούν στα τρία ένα εκατομμύριο δολάρια. Πρόκειται για τους ομότιμους πλέον καθηγητές φυσικής Ρόναλντ Ντρέβερ (Τεχνολογικό Ινστιτούτο Καλιφόρνια-Caltech), Κιπ Θορν (Caltech) και Ράινερ Γουάις (ΜΙΤ).
         
Τα υπόλοιπα δύο εκατομμύρια δολάρια θα μοιρασθούν εξίσου στα 1.012 μέλη της κοινοπραξίας LIGO (από 1.976 δολάρια ο καθένας). Μεταξύ αυτών είναι η αστροφυσικός Βίκυ Καλογερά, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Northwestern των ΗΠΑ, καθώς επίσης οι Ερωτόκριτος Κατσαβουνίδης και Αντώνης Κοντός από το ΜΙΤ, ο Αντώνης Μυτίδης από το Πανεπιστήμιο της Φλόριντα και ο Μιχάλης Αγάθος από το Εθνικό Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής Υψηλών Ενεργειών (NIKHEF) της Ολλανδίας.
         
Η επιτροπή επιλογής ανακοίνωσε ότι το φετινό Ειδικό Βραβείο Breakthrough στη Θεμελιώδη Φυσική θα απονεμηθεί σε αναγνώριση της ιστορικής ανακάλυψης των βαρυτικών κυμάτων, που είχαν προβλεφθεί από τον 'Αλμπερτ Αϊνστάιν πριν από έναν αιώνα, αλλά έως τώρα δεν είχε καταστεί δυνατό να ανιχνευθούν.
         
Το βραβείο θα απονεμηθεί στο τέλος του 2016, μαζί με τα υπόλοιπα κανονικά ετήσια βραβεία Breakthrough, που θα απονεμηθούν για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά. Δημιουργός των γενναιόδωρων επιστημονικών βραβείων -των πιο πλουσιοπάροχων παγκοσμίως- είναι ο ρώσος δισεκατομμυριούχος Γιούρι Μίλνερ, σε συνεργασία με άλλες προσωπικότητες όπως ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ του Facebook και ο Σεργκέι Μπριν της Google. Ανάλογο ειδικό βραβείο Breakthrough είχε δοθεί στην επιστημονική ομάδα του CERN που ανακάλυψε το σωματίδιο Χιγκς.
         
Ο διάσημος φυσικός Στίβεν Χόκινγκ, ο οποίος είχε πάρει το βραβείο Breakthrough το 2013 και είναι μέλος της επιτροπής επιλογής, σχολίασε ότι «η ανακάλυψη έχει τεράστια σημασία και η ομάδα LIGO αξίζει απολύτως το Ειδικό Βραβείο Breakthrough».
         

Τα θεωρητικά θεμέλια του πειράματος LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) ή «Παρατηρητηρίου Βαρυτικών Κυμάτων μέσω Συμβολομέτρου Λέιζερ» τέθηκαν στη δεκαετία του 1960 και η κατασκευή των ανιχνευτών έγινε μεταξύ 1994-2002. Μετά από μια μείζονα αναβάθμιση την περίοδο 2010-15, κατέστη τελικά δυνατό να ανιχνευθούν -ως ανεπαίσθητη στρέβλωση του χωροχρόνου- τα περαστικά από τη Γη βαρυτικά κύματα που δημιουργήθηκαν από δύο συγκρουόμενες μακρινές μαύρες τρύπες, εγκαινιάζοντας έτσι μια νέα εποχή αστρονομίας βαρυτικών κυμάτων.