Mάθετε πού ζούσαν οι πρόγονοί σας πριν 1.000 χρόνια!

Μία επαναστατική μέθοδος, που ανέπτυξε μία διεθνής επιστημονική ομάδα, αποτελεί ένα είδος γενετικού GPS, αφού, αναλύοντας το DNA, επιτρέπει τον γεωγραφικό εντοπισμό του χωριού που ζούσαν οι πρόγονοι κάποιου, ακόμη και πριν από 1.000 χρόνια. Τα προηγούμενα παρεμφερή «εργαλεία» -που κάνουν χρήση των λεγόμενων «βιογεωγραφικών αλγόριθμων»- είχαν πολύ λιγότερη ακρίβεια, κάνοντας εντοπισμούς με περιθώριο λάθους μία τεράστια ακτίνα 700 χιλιομέτρων.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Εράν Ελχαϊκ του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ στη Βρετανία και τη δρα Τατιάνα Ταταρίνοβα του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications» ονόμασαν το σύστημά τους Geographic Population Structure (ώστε, επίτηδες, τα αρχικά των λέξεων να σχηματίζουν το ακρωνύμιο GPS της φράσης Global Positioning System).

Η νέα τεχνική «δουλεύει» όπως το δορυφορικό σύστημα πλοήγησης, βοηθώντας κάποιον όχι να βρει το τωρινό σπίτι του στον χάρτη, αλλά να ανατρέξει στο παρελθόν και να βρει το σπίτι των μακρινών προγόνων του. Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες μπορούσαν να βρουν πού δημιουργήθηκε το DNA κάποιου, με ακρίβεια μικρότερη από 2% ή σε μία ακτίνα 700 χιλιομέτρων (για την Ευρώπη αυτή η απόσταση μπορεί να αφορά τη διπλανή ή και την παραδιπλανή χώρα). Η νέα μέθοδος είναι κατά 98% πιο ακριβής, ανιχνεύοντας την καταγωγή κάποιου σε επίπεδο χωριού ή νησιού. Η βελτίωση στην ακρίβεια, σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορεί να βοηθήσει, μεταξύ άλλων, στην άσκηση πιο εξατομικευμένης ιατρικής, στην εγκληματολογική έρευνα και στη μελέτη της καταγωγής αμφισβητούμενων πληθυσμών, όπως οι Ρομά και οι ευρωπαίοι Εβραίοι.

Η ανάμειξη των γονιδίων -που αποτυπώνεται στο DNA- συμβαίνει όταν οι άνθρωποι από δύο ή περισσότερους έως τότε χωριστούς πληθυσμούς προχωρούν σε επιμειξίες. Αυτή η διαδικασία είναι πολύ συχνή στην ιστορία, κυρίως ως αποτέλεσμα μεταναστεύσεων και επιδρομών.

«Αυτό που ανακαλύψαμε, είναι ένας τρόπος να βρίσκουμε όχι πού γεννηθήκατε -αυτή η πληροφορία υπάρχει στο διαβατήριό σας- αλλά πού σχηματίστηκε το DNA σας έως και πριν από 1.000 χρόνια. Αυτό που είναι αξιοσημείωτο, είναι ότι μπορούμε να το κάνουμε, πλέον, με τόση ακρίβεια, ώστε να εντοπίζουμε το χωριό που ζούσαν οι πρόγονοί σας πριν από πολλές εκατοντάδες χρόνια -κάτι που ποτέ μέχρι σήμερα δεν είχε καταστεί εφικτό» δήλωσε ο κ. Ελχαϊκ.

Κάνοντας επίδειξη των δυνατοτήτων της τεχνικής, οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία από 10 χωριά στην ιταλική Σαρδηνία και 20 νησιά στην Ωκεανία. Οι επιστήμονες μπόρεσαν να «τοποθετήσουν» το ένα τέταρτο των κατοίκων της Σαρδηνίας ακριβώς στο χωριό τους και τους υπόλοιπους σε απόσταση όχι μεγαλύτερη των 50 χιλιομέτρων από τον τόπο καταγωγής τους. Για τους κατοίκους της Ωκεανίας, η ακρίβεια ήταν σχεδόν 90%, όσον αφορά το ακριβές νησί της προέλευσής τους.

Γενικότερα, το γενετικό GPS τοποθετεί σωστά το 83% του κατοίκων του πλανήτη στη χώρα καταγωγής τους. Με τις προηγούμενες βιογεωγραφικές μεθόδους, η ακρίβεια ήταν της τάξης του 40% έως 45% για τους Ευρωπαίους και ακόμη μικρότερη για τους μη Ευρωπαίους.

Η ανίχνευση της γενεαλογίας κάποιου αποτελεί ανερχόμενο χόμπι σε πολλές χώρες. Τα νέα γενετικά «εργαλεία» αναμένεται να δώσουν νέα ώθηση σε αυτήν τη μόδα. Ήδη, οι ερευνητές δημιούργησαν μία ιστοσελίδα, όπου το γενετικό GPS είναι προσβάσιμο στο ευρύ κοινό. Πρέπει, όμως, κανείς να έχει προηγουμένως δώσει δείγμα σάλιου για να αναλυθεί το DNA του και στη συνέχεια να «φορτώσει» το γενετικό προφίλ του στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα (http://chcb.saban-chla.usc.edu/gps).

Σύνδεσμος: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία στη διεύθυνση: http://www.nature.com/ncomms/2014/140429/ncomms4513/full/ncomms4513.htm