Ανατριχιαστικές μαρτυρίες για τους εκτεταμένους βιασμούς ανδρών στη Λιβύη

Σοκαριστικές μαρτυρίες για βιασμούς ανδρών στη Λιβύη φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα ένα συγκλονιστικό ρεπορτάζ της Le Monde, που αναδημοσιεύει ο Guardian. To ρεπορτάζ βασίζεται στην έρευνα μιας ομάδας εθελοντών με έδρα την Τύνιδα, που συλλέγει επί χρόνια αποδεικτικά στοιχεία και ντοκουμέντα για την ολοένα και αυξανόμενη χρήση της συγκεκριμένης μεθόδου βασανισμού.

Ο βιασμός ανδρών χρησιμοποιείται εκτεταμένα τα τελευταία χρόνια στη Λιβύη ως μέσο στρατιωτικής και πολιτικής επιβολής μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, σύμφωνα με τις αμέτρητες μαρτυρίες που έχουν καταγράψει οι ερευνητές. Στα χέρια τους έχουν υλικό βίντεο που δείχνει άνδρες να κακοποιούνται με σκουπόξυλα και άλλα αιχμηρά αντικείμενα, ενώ δεν λείπουν και οι περιπτώσεις που αιχμάλωτοι στο ίδιο κελί εξαναγκάστηκαν να βιάσουν ο ένας τον άλλον, υπό την απειλή του θανάτου.

Η φρικαλέα αυτή μέθοδος χρησιμοποιείται από όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές, αναφέρει το ρεπορτάζ. Έξι χρόνια μετά την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι, η Λιβύη εξακολουθεί να ζει μέσα σε μια συνεχιζόμενη δίνη στρατιωτικών και πολιτικών συγκρούσεων, μοιρασμένη μεταξύ τριών πόλων εξουσίας. Οι εθνοτικές και φυλετικές διαφορές συνεχίσουν να διχάζουν τους πολίτες της διαλυμένης χώρας και ο βιασμός χρησιμοποιείται εκτεταμένα με σκοπό «να ταπεινώσει και να εξουδετερώσει τον αντίπαλο» σε ένα καθεστώς απόλυτης ανομίας.

«Στις αραβικές κοινότητες ο βιασμός εις βάρος ανδρών είναι ένα τεράστιο ταμπού, και το θύμα της κακοποίησης νιώθει συχνά υπερβολικά κατεστραμμένο και ανήμπορο να επανενταχθεί στην πολιτική, την στρατιωτική ζωή και γενικότερα στην κοινωνία», αναφέρει το δημοσίευμα.

Ένας άνδρας, ο Αχμέντ, είπε στους ερευνητές ότι παρέμεινε αιχμάλωτος επί τέσσερα χρόνια σε μια φυλακή στην Τομίνα, στα περίχωρα της Μισράτα. «Σε απομονώνουν για να σε υποτάξουν. "Υποτάξτε τους άνδρες", αυτή είναι η έκφραση που χρησιμοποιούν. Έτσι δεν μπορείς ποτέ ξανά να σηκώσεις ψηλά το κεφάλι σου. Και καταγράφουν τα πάντα με τα κινητά τους. Παίρνουν μια σκούπα και την στερεώνουν στον τοίχο. Αν θέλεις να φας πρέπει να βγάλεις το παντελόνι σου, να σκύψεις και να περπατήσεις προς τα πίσω ενώ το σκουπόξυλο μπαίνει μέσα σου. Δεν επιτρέπεται να κινηθείς εάν ο δεσμοφύλακας δεν δει αίμα να κυλά. Κανείς δεν αποφεύγει αυτό το βασανιστήριο», αναφέρει ο νεαρός.

Σύμφωνα με τον ίδιο, 450 άνδρες κρατούνταν στο συγκεκριμένο τμήμα της φυλακής. «Κάποια στιγμή έφτασε ένας νέος κρατούμενος, ένας μετανάστης. Το απόγευμα, τον έριξαν μέσα σε ένα από τα κελιά. "Βιάστε αυτόν τον τύπο, διαφορετικά είστε νεκροί", είπαν στους άλλους αιχμαλώτους».

Το καθεστώς Καντάφι είχε κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιούσε συστηματικά τον βιασμό ως μέθοδο βασανισμού κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 2011 που έριξε από την εξουσία τον δικτάτορα, ωστόσο αυτό δεν αποδείχτηκε ποτέ με αδιάσειστα στοιχεία. «Οι οπαδοί του Καντάφι βίαζαν κατά τη διάρκεια της επανάστασης και μετά την ήττα τους έγιναν εκείνοι θύματα του ίδιου βασανιστηρίου» εξηγεί ο Ραμαντάν, ένας από τους εξόριστους Λίβυους ερευνητές που μαζεύουν στοιχεία, στη δημοσιογράφο της Le Monde.

Σε ένα βίντεο που έδειξε στη ρεπόρτερ, ένας νεαρός άνδρας εμφανίζεται να κάθεται στην άμμο με σκυφτό το κεφάλι, τρομοκρατημένος. Ένα χέρι ενός άντρα ντυμένου με στολή παραλλαγής τον  σηκώνει, του κατεβάζει το παντελόνι και τοποθετεί ένα εκτοξευτή ρουκετών ανάμεσα στους γλουτούς του. Η δημοσιογράφος δεν άντεξε να δει περισσότερα και γύρισε στο κεφάλι, ωστόσο δεν χρειάζεται πολύ φαντασία για να μαντέψει κανείς τη συνέχεια.

Ένας άλλος από τους εθελοντές ερευνητές, ο Ιμέντ, ταξίδεψε στην Λιβύη με τη Γαλλίδα δημοσιογράφο Cécile Allegra στις αρχές του 2017 για να συλλέξουν περισσότερες μαρτυρίες. Στη Νότια Τρίπολη συνάντησαν έναν συνάδελφό του, τον Μούνα, που είχε καταγράψει δεκάδες μαρτυρίες. 

Μία από αυτές τις περιπτώσεις αφορούσαν έναν πρώην στρατιώτη του Καντάφι που είχε βιαστεί επανειλημμένα την περίοδο κράτησής του, με τη μέθοδο του σκουπόξυλου στον τοίχο αλλά και εκείνη της «ρόδας». Όπως ο ίδιος εξήγησε, η ρόδα είναι μια σαμπρέλα που κρεμιέται από την οροφή του κελιού. Ο κρατούμενος δένεται γυμνός σε αυτή, σε μια στάση που επιτρέπει εύκολα στους βασανιστές του να τον βιάζουν με διάφορα αιχμηρά αντικείμενα, όπως σπασμένα μπουκάλια. 

Ο Αλί, ο οποίος είναι μόλις 39 ετών αλλά μοιάζει 65, μοιράστηκε την εμπειρία του με τη ρεπόρτερ. «Μερικούς από εμάς μας έβαλαν για μια ολόκληρη νύχτα στο ίδιο κελί με ομάδες από μετανάστες. Οι φρουροί είπαν ότι δεν θα άφηναν κανέναν να φύγει αν όλοι δεν βίαζαν ο ένας τον άλλον στο κελί. Ευτυχώς εγώ δεν το πέρασα αυτό, με βίασαν μόνο με τη σκούπα και τον τροχό», εξηγεί ο Αλί, που πλέον περπατά με μπαστούνι, λόγω των προβλημάτων που του προκάλεσε η εκτεταμένη κακοποίηση.