Οι επόμενες κινήσεις Ομπάμα

Οι πολιτικοί «σεισμοί» σπανίως έχουν μεγαλύτερη απήχηση από εκείνη που είχε το αποτέλεσμα της 19ης Ιανουαρίου στη Μασαχουσέτη, καταστρέφοντας τα πρώτα  γενέθλια του Μπαράκ Ομπάμα στην εξουσία. Το να χάνεις μια έδρα στη Γερουσία που κατείχες από το 1953 είναι πολύ σοβαρό. Πολύ περισσότερο, μάλιστα, αν έχουν προηγηθεί κι άλλες ήττες. Τον περασμένο Νοέμβριο, οι Δημοκρατικοί κατάφεραν να χάσουν τη μάχη για κυβερνήτη στο επίσης «σίγουρο» Νιου Τζέρσεϊ, ενώ ηττήθηκαν και στη Βιρτζίνια, την πολιτεία-σύμβολο του θριάμβου του Ομπάμα το 2008. Μια σειρά Δημοκρατικών βουλευτών και γερουσιαστών προτιμούν τώρα να αποσυρθούν παρά να αντιμετωπίσουν τους ψηφοφόρους στις εκλογές για την ανανέωση του Κονγκρέσου.

 Η δημοτικότητα του Ομπάμα έχει πέσει ταχύτερα από οποιονδήποτε άλλο πρόεδρο, με εξαίρεση τον Τζέραλντ Φορντ. Οι ανεξάρτητοι τρέχουν να φύγουν όσο πιο γρήγορα μπορούν: στη Μασαχουσέτη, οι 3 στους 4 ψήφισαν    Ρεπουμπλικανούς. Η προσωπική παρέμβαση του Ομπάμα στην πολιτεία αυτή ήταν εξίσου αναποτελεσματική με τις παρεμβάσεις του στην Κοπεγχάγη. Το πρόγραμμά του δέχθηκε ένα ισχυρό πλήγμα. Τι θα συμβεί λοιπόν στη συνέχεια;

Όπως γράφει ο Εκόνομιστ, η διάγνωση είναι πιο εύκολη από τη θεραπεία, αφού οι ανησυχίες των ψηφοφόρων είναι αντιφατικές. Ένα πρόβλημα είναι ασφαλώς οι προτάσεις του Ομπάμα για τη μεταρρύθμιση της υγείας. Οι περισσότεροι ψηφοφόροι είναι ικανοποιημένοι με την υγειονομική τους περίθαλψη και δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερους φόρους ή να δουν τα οφέλη τους να περιορίζονται προς όφελος μιας ανασφάλιστης μειοψηφίας. Ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα, που συνδέεται με το πρώτο, είναι το μεγάλο κυβερνητικό έλλειμμα, που ένα ακριβό σχέδιο για τη μεταρρύθμιση της υγείας θα το έκανε ακόμη χειρότερο. Ετσι εξηγείται η θεαματική ανάπτυξη του «Τσάι πάρτυ», ενός κινήματος καθημερινών ανθρώπων που έχουν απηυδήσει με το μεγάλο χρέος και επιρρίπτουν την ευθύνη στην κυβέρνηση Ομπάμα.

Ο αμερικανός πρόεδρος ξέρει τώρα ότι ένα από τα βασικά θέματα του προσεχούς διαγγέλματός του προς το έθνος πρέπει να είναι η μείωση του ελλείμματος. Το κακό είναι ότι το άλλο μεγάλο θέμα πρέπει να είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας. Η ανεργία έχει «κολλήσει» στο 10%. Και αν προστεθούν σε αυτό οι άνθρωποι που έχουν μερική απασχόληση γιατί δεν μπορούν να βρουν μια κανονική δουλειά, καθώς κι εκείνοι που απλώς έχουν βαρεθεί να ψάχνουν, το ποσοστό φτάνει το 17%. Το ποσοστό των ανέργων μακράς διαρκείας είναι το υψηλότερο    από τότε που ξεκίνησε η συλλογή στοιχείων, το 1948. Ολοι φοβούνται ότι η ανάκαμψη θα είναι μακρά, αργή και οδυνηρή. Η μεγάλη πρόκληση για τον Ομπάμα είναι να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα χωρίς να διογκωθεί περαιτέρω το έλλειμμα.

Ένα πράγμα είναι βέβαιο. Η σύντομη περίοδος που οι Δημοκρατικοί πίστεψαν ότι μπορούσαν να «περάσουν» ό,τι ήθελε, αφού ήλεγχαν τον Λευκό Οίκο και είχαν άνετη πλειοψηφία στη Βουλή και τη Γερουσία, έφτασε στο τέλος της. Όταν ο Σκοτ Μπράουν εγκατασταθεί στη Γερουσία, ο Ομπάμα θα έχει χάσει την ενισχυμένη πλειοψηφία που είχε, και μια αποφασισμένη αντιπολίτευση θα μπορεί να στέκεται εμπόδιο σε όλες του τις πρωτοβουλίες. Η αναζήτηση συμφωνιών με τους Ρεπουμπλικανούς αποτελεί για άλλη μια φορά αναγκαιότητα, όχι πολυτέλεια. Αυτό δεν αποτελεί βέβαια καταστροφή: οι περισσότεροι πρόεδροι της Αμερικής κυβερνούσαν με πολύ λιγότερες από 60 ψήφους στη Γερουσία.

Δεν είναι σίγουρο, όμως, ότι ο ολύμπιος Ομπάμα ξέρει να το κάνει αυτό, παρά τα παχειά λόγια που έλεγε στην προεκλογική του εκστρατεία για μια «νέα πολιτική». Αυτό που πρέπει να καταλάβει τώρα είναι ότι βρίσκεται σε αδύναμη θέση: χρειάζεται τους Ρεπουμπλικανούς πιο πολύ απ'ό,τι τον χρειάζονται εκείνοι. Για να πάρει αυτό που θέλει, πρέπει να μάθει να τους δίνει περισσότερα απ'όσα θέλουν. Για να αποσπάσει, για παράδειγμα, την ψήφιση ενός νόμου για το κλίμα, πρέπει τους δώσει πιο πολλή πυρηνική ενέργεια. Για να τους έχει μαζί του σε ένα (χλιαρό) πρόγραμμα για την υγεία, πρέπει να προχωρήσει σε έλεγχο των δαπανών.

Ο Κλίντον τα συνειδητοποίησε όλα αυτά μόνο μετά την καταστροφή του 1994, όταν οι Ρεπουμπλικανοί ξανακέρδισαν τον έλεγχο του Κονγκρέσου. Το αποτέλεσμα ήταν μια σειρά νόμων που εξόργισαν πολλούς αριστερούς Δημοκρατικούς, όπως η μεταρρύθμιση του κοινωνικού κράτους και οι συμφωνίες για το ελεύθερο εμπόριο και τη μείωση του ελλείμματος. Ο Κλίντον κατάφερε όμως να επανεκλεγεί, και μάλιστα εύκολα. Και η προεδρία του, παρά τις προσπάθειές του να την καταστρέψει, ήταν επιτυχημένη. Ο Ομπάμα, που βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπος με μια ανάλογη εκλογική καταστροφή, θα πρέπει να τον μιμηθεί.

Πηγή: The Economist