Η ιστορία της περίφημης «κόκκινης» λίστας Michelin

Ήταν το 1900 όταν ο Αντρέ Μισελέν και ο αδελφός του Εντουάρ, αφού γνώριζαν την επιτυχία με την πατέντα τους για τα πρώτα αφαιρούμενα και εύκολα επισκευάσιμα ελαστικά για ποδήλατα, κυκλοφόρησαν τον πρώτο οδηγό που έφερε το επίθετό τους.

Ο οδηγός Michelin στόχευε στην αύξηση των μόλις 3.000 αυτοκινήτων στη Γαλλία διαφημίζοντας την ευκολία αλλαγής στα ελαστικά τους.

Για την πρώτη τους έκδοση τα αδέλφια Μισελέν περιορίστηκαν στα 35.000 αντίτυπα, τα οποία προσφέρονταν δωρεάν και περιείχαν χρήσιμες πληροφορίες για τους οδηγούς, όπως χάρτες, οδηγίες για επισκευές και αλλαγές ελαστικών και λίστα με μηχανικούς αυτοκινήτων, ξενοδοχεία, πρατήρια καυσίμων.

Το 1904 τα αδέλφια αποφάσισαν να βγουν από τα γαλλικά σύνορα εκδίδοντας τον οδηγό στο Βέλγιο, ενώ λίγα χρόνια αργότερα το περίφημο βιβλίο έφτασε μέχρι την Αλγερία, την Ολλανδία, τη Γερμανία, την Ισπανία, τις Άλπεις, την Πορτογαλία.

Μπορεί κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η έκδοσή του να διεκόπη, όμως, μετά την λήξη του πολέμου ανανεωμένοι οδηγοί κυκλοφόρησαν και πάλι.

Ο Αντρέ Μισελέν ήταν τότε που έθεσε σε εφαρμογή αυτό που πίστευε πως ο άνθρωπος εκτιμά και σέβεται μόνο ό,τι πληρώνει, με αποτέλεσμα να αποφασίσει να σταματήσει τη δωρεάν κυκλοφορία του οδηγού του. Την ίδια περίοδο ο Μισελέν, σκαρφίστηκε και το «ανθρωπάκι» της Michelin, τον τροφαντό άνδρα που ήταν φτιαγμένος από ελαστικά.

Μπορεί ο ενδιαφερόμενος να έβαζε το χέρι στην τσέπη, όμως, είχε στη διάθεσή του λίστα με εστιατόρια, αρχικά μόνο σε ξενοδοχεία στο Παρίσι.

Η επιτυχία ήταν τόσο μεγάλη που τα αδέλφια Μισελέν δημιούργησαν ομάδα επιθεωρητών που θα είχαν την υποχρέωση να επισκέπτονται και να γράφουν κριτική για τα εστιατόρια, διατηρώντας αυστηρά την ανωνυμία τους.

Ήταν το 1926 όταν ο οδηγός άρχισε να βραβεύει με αστέρια τα εστιατόρια, αρχικά με ένα που σήμαινε ότι πρόκειται για ένα «πολύ καλό εστιατόριο της κατηγορίας του», στη συνέχεια με δύο για «ένα εξαιρετικό εστιατόριο της κατηγορίας του» και εντέλει με τρία για «μία εξαίσια κουζίνα που αξίζει το ταξίδι».

Το 1936 τα κριτήρια για τη βράβευση άρχισαν να δημοσιεύονται στον οδηγό με το κόκκινο πλέον και όχι μπλε εξώφυλλο.

Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η κυκλοφορία του οδηγού διεκόπη εκ νέου, αλλά το 1944 έπειτα από αίτημα των συμμαχικών δυνάμεων το τεύχος του 1939 ανατυπώθηκε για στρατιωτική χρήση, καθώς οι χάρτες του ήταν ανανεωμένοι.

Οι ανώνυμοι κριτικοί του οδηγού Michelin

Ένας κριτικός γεύσης πρέπει να είναι «χαμαιλέοντας» που μπορεί να γίνει «ένα» με τους υπόλοιπους πελάτες, ώστε να μην ξεχωρίζει.

Κάθε φορά που ένας από αυτούς επισκέπτεται ένα εστιατόριο, γράφει εκτενή αναφορά για την εμπειρία του. Όλοι οι κριτικοί γεύσης του οδηγού συγκεντρώνονται, συζητούν και καταλήγουν ποιο εστιατόριο θα βραβευθεί με το περίφημο αστέρι Michelin.

Το 2009 το περιοδικό Τhe New Yorker είχε γράψει πως ο οδηγός Michelin επιμένει στη διατήρηση της ανωνυμίας των κριτικών γεύσης, σε τέτοιο βαθμό που ακόμα και κάποια υψηλόβαθμα στελέχη να μην έχουν συναντήσει ποτέ έναν από αυτούς.

Η αποστολή τους, μάλιστα, θεωρείται «top secret» ώστε οι κριτικοί γεύσης να μην επιτρέπεται να αποκαλύπτουν την γαστρονομική εμπειρία τους ούτε στους συγγενείς τους.

Ένας από τους πρωτοπόρους της γαλλικής κουζίνας, ο Γάλλος σεφ Πολ Μποκύς, είχε δηλώσει για τη λίστα Michelin πως είναι ο μόνος οδηγός που έχει σημασία.

Δεν είναι τυχαίο ότι κάθε χρόνο που ο οδηγός κυκλοφορεί, στη Γαλλία προκαλείται αναβρασμός που μερικοί συγκρίνουν μόνο με την απονομή βραβείων Όσκαρ.

Η 34η έκδοση του οδηγού που κυκλοφόρησε το 2015 συμπεριλαμβάνει λίστα 1.537 ξενοδοχείων και 2.380 εστιατορίων (15 εστιατόρια με τρία αστέρια, 83 εστιατόρια με δύο αστέρια and 373 εστιατόρια με ένα αστέρι), ενώ καλύπτει 46 πόλεις σε 20 χώρες.