Αυξάνονται οι άνεργοι σε μια «φτωχότερη» ΕΕ

Μείωση της απασχόλησης και αύξηση της ανεργίας, οικονομική στενότητα των νοικοκυριών και μείωση της γονιμότητας στην ΕΕ είναι τα βασικά συμπεράσματα της τριμηνιαίας έκθεσης για την απασχόληση και την κοινωνική κατάσταση στην Ένωση, που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η Κομισιόν, για το τέταρτο τρίμηνο του 2012.

Ειδικότερα, η Επιτροπή στην έκθεσή της επισημαίνει τη συνεχή αύξηση της ανεργίας στην ΕΕ. Τον Ιανουάριο του 2013 καταγράφονται 26,2 εκατομμύρια άνεργοι στην ΕΕ (19 εκατομμύρια στη ζώνη του ευρώ) ή 10,8% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού (11,9% στη ζώνη του ευρώ).

Παράλληλα, στην ευρωζώνη, το χάσμα ανάμεσα στο ποσοστό ανεργίας στις χώρες του νότου και στις χώρες του βορά, ανήλθε στο άνευ προηγουμένου μέγεθος των δέκα ποσοστιαίων μονάδων το 2012.

Το ΑΕΠ της ΕΕ συρρικνώθηκε κατά 0,5% κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2012, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη μείωση από τις αρχές του 2009. Η συνολική απασχόληση στην ΕΕ μειώθηκε κατά 0,4% το 2012, ενώ κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2012, μειώθηκε κατά 0,2% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.

Εξάλλου, η έκθεση της Επιτροπής επισημαίνει ότι οι περικοπές στους κρατικούς προϋπολογισμούς έχουν επηρεάσει αρνητικά την απασχόληση τόσο άμεσα, μέσω της μείωσης της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα, όσο και έμμεσα, μέσω της συνολικά χαμηλότερης μακροοικονομικής ζήτησης.

Οι αλλαγές στα συστήματα φορολογίας και κοινωνικών παροχών και οι περικοπές στους μισθούς του δημοσίου τομέα οδήγησαν σε σημαντική πτώση του επιπέδου των πραγματικών εισοδημάτων των νοικοκυριών, με αποτέλεσμα σοβαρή μείωση του βιοτικού επιπέδου των νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος.

Συγκεκριμένα, ένα στα τέσσερα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα στην ΕΕ, αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή επισημαίνει ότι ο προσεκτικός σχεδιασμός των δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων είναι ζωτικής σημασίας ώστε να μην πλήττονται δυσανάλογα οι φτωχότεροι, όπως συνέβη σε ορισμένες χώρες (π.χ. Εσθονία και Λιθουανία).

Επιπλέον, η μείωση των κοινωνικών δαπανών, η οποία εκφράζει εν μέρει τις έκτακτες ανάγκες για δημοσιονομική εξυγίανση, στο πλαίσιο της κρίσης του ευρώ, είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με προηγούμενες περιόδους οικονομικής ύφεσης στην ΕΕ.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, η μείωση των κοινωνικών δαπανών εξουδετερώνει τη λειτουργία οικονομικής σταθεροποίησης των συστημάτων κοινωνικής προστασίας σε πολλά κράτη - μέλη και ίσως οδηγεί σε επιδείνωση της ύφεσης, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Εξάλλου, τα ιστορικά υψηλά επίπεδα της ανεργίας και της αεργίας των νέων, αποτελούν, κατά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μείζονα λόγο ανησυχίας. Όπως σημειώνεται στην έκθεση, η ανεργία των νέων έφθασε ένα νέο ύψιστο σημείο σε όλη την ΕΕ (23,6% των νέων σε ηλικία εργασίας ήταν άνεργοι τον Ιανουάριο του 2013). Παράλληλα, οι περίοδοι ανεργίας των νέων τείνουν να διαρκούν περισσότερο.

Το 7,1% των νέων σε ηλικία εργασίας ήταν άνεργοι για διάστημα μεγαλύτερο από ένα έτος το τρίτο τρίμηνο του 2012, έναντι 6,3% τον προηγούμενο χρόνο. Επίσης, οι νέοι κάτω των 25 ετών οι οποίοι δεν έχουν απασχόληση ούτε παρακολουθούν κάποιο πρόγραμμα εκπαίδευσης ή κατάρτισης, ανέρχονται σήμερα περίπου σε 8 εκατομμύρια.

Σε ό,τι αφορά τις αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης στη γονιμότητα των γυναικών, η έκθεση της Επιτροπής σημειώνει ότι από το 2009 η γονιμότητα έχει σταματήσει να αυξάνεται και το 2012 έχει σταθεροποιηθεί σε μέσο όρο μόλις κάτω από 1,6 παιδιά ανά γυναίκα στην ΕΕ των 27.

Ο μέσος όρος ηλικίας των γυναικών κατά τον τοκετό εξακολούθησε να ανέρχεται και έφθασε το όριο των 30 ετών. Από την άλλη πλευρά, το προσδόκιμο επιβίωσης εξακολουθεί να αυξάνεται και έχει φτάσει σε 77,4 έτη για τους άνδρες και 83,1 για τις γυναίκες.

Τέλος, η μετανάστευση από χώρες εκτός ΕΕ έχει μειωθεί σε σχέση με το ανώτατο επίπεδο που καταγράφηκε το 2007. Παρ' όλα αυτά, το 2011 η ΕΕ των 27 γνώρισε καθαρή αύξηση ύψους μισού εκατομμυρίου προσώπων, που ισοδυναμεί σε 1 μετανάστη από χώρα εκτός ΕΕ ανά 1.000 κατοίκους της ΕΕ. Η απόκτηση ιθαγένειας σημειώνει υψηλότερα επίπεδα και έφθασε σχεδόν σε ένα εκατομμύριο πρόσωπα.

«Οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις για τις αγορές εργασίας της ΕΕ λόγω συρρίκνωσης και γήρανσης του εργατικού δυναμικού παραμένουν σαφώς σοβαρές», καταλήγει η έκθεση της Επιτροπής.