Συμφωνία για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών

Με ένα συμβιβασμό, ο οποίος όμως οδήγησε σε αρκετές υποχωρήσεις τη Γερμανίδα Καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ κατέληξαν οι εργασίες της Συνόδου Κορυφής.

Η συμμαχία των Νοτίων, της Ισπανίας και της Ιταλίας, την οποία υποστήριξε ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ κέρδισε στις βασικές της επιδιώξεις: Ειναι ενδεικτικό ότι στις δηλώσεις τους όλοι οι ηγέτες εμφανίστηκαν ικανοποιημένοι.

Με τις αποφάσεις της Συνόδου, τα ταμεία διάσωσης της Ευρωζώνης (το προσωρινό  EFSF και το υπό σύσταση ESM), θα χορηγούν κεφάλαια απευθείας στις τράπεζες που χρειάζονται κεφάλαια (όπως ζητούσε η Ισπανία), ενώ θα χρησιμοποιούνται για να αγοράζουν κρατικά ομόλογα μιας χώρας εφόσον τα επιτόκια βρίσκονται σε ψηλά επίπεδα (όπως ζητούσε η Ιταλία).

Θα υπάρχουν όροι και έλεγχοι για την παροχή βοήθειας (όπως επέμενε η Γερμανία), αλλά όχι με την επώδυνη διαδικασία των μνημονίων που εφαρμόζεται στις υπόλοιπες χώρες (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία) η οποία περιλαμβάνει τακτικές επιθεωρήσεις από την τρόικα και απευθείας παρεμβάσεις στην κυβερνητική πολιτική.

Στο νέο σύστημα, οι όροι και οι προϋποθέσεις για την παροχή βοήθειας θα βασίζονται σε εκθέσεις και συστάσεις της Κομισιόν στο πλαίσιο των γενικών κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Συγκεκριμένα, οι χώρες που ζητούν στήριξη για τα ομόλογά τους από το ταμείο διάσωσης θα πρέπει να υπογράφουν ένα μνημόνιο συνεννόησης στο οποίο θα αναφέρονται οι υφιστάμενες πολιτικές δεσμεύσεις τους και θα συμφωνείται ένα χρονοδιάγραμμα. Όμως δεν θα αντιμετωπίζουν την επεμβατική επιτήρηση μιας «τρόικας» διεθνών δανειστών, στην οποία υποβλήθηκαν η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία.

Γεγονός που επιτρέπει στους πρωθυπουργούς της Ιταλίας και της Ισπανίας Μάριο Μόντι και Μαριάνο Ραχόι να δηλώνουν ότι δεν σύρθηκαν σε έκτακτο πρόγραμμα διάσωσης και παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας, αλλά και στην Ανγκελα Μέρκελ  να δηλώνει ότι θα υπάρχουν όροι και προϋποθέσεις στην παροχή βοήθειας.

Στο μεταξύ, η γερμανική εφημερίδα Die Welt δημοσιεύει στην έκδοσή της του Σαββάτου πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να παρουσιάσει μέσα σε τέσσερις με πέντε μήνες την πρότασή της για τον ενιαίο εποπτικό μηχανισμό των τραπεζών στην Ευρώπη στον οποίον θα έχει κεντρικό ρόλο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Η γερμανική εφημερίδα επικαλείται για τις πληροφορίες της πηγές από την Κομισιόν και τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Συγκεκριμένα επικαλείται Γερμανό αξιωματούχο ο οποίος φέρεται να δηλώνει ότι η πρόταση για τον ενιαίο εποπτικό μηχανισμό είχε στήριξη από πολλές χώρες, ακόμα και εκτός Ευρωζώνης, όπως η Βρετανία. Ένα θέμα που παραμένει αμφιλεγόμενο, αναφέρει η Die Welt είναι αν θα υπόκεινται όλες οι τράπεζες στο ενιαίο εποπτικό πλαίσιο ή μόνο οι "μεγάλες, συστημικής σημασίας" τράπεζες, με τη γερμανική κυβέρνηση να προτιμά το δεύτερο.

Η εφημερίδα σημειώνει ταυτόχρονα ότι ένας πιθανός συμβιβασμός θα μπορούσε να περιλαμβάνει τον συνδυασμό εθνικών και πανευρωπαϊκών εποπτικών αρχών.

Οι αντιδράσεις των ηγετών:

Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε το μεσημέρι της Παρασκευής, η Γερμανίδα Καγκελάριος έκανε λόγο για σημαντικές αποφάσεις που ελήφθησαν στη Σύνοδο Κορυφής.

«Λάβαμε σημαντικές αποφάσεις χθες το βράδυ. Πρώτον, συμφωνήσαμε ότι, αν οι χώρες χρειάζονται τα εργαλεία για την αγορά ομολόγων στην πρωτογενή ή τη δευτερογενή αγορά από τον EFSF ή τον ESM, τότε οι όροι θα συμφωνηθούν ως εξής», ανέφερε η κ. Μέρκελ.

«Η έκθεση για την κάθε χώρα θα παρουσιάζεται στην Κομισιόν στη βάση της οποίας θα συμφωνούμε πάν σε ένα μνημόνιο συνεργασίας στο οποίο θα υπάρχει χρονοδιάγραμμα. Η τρόικα των ΕΕ/ΔΝΤ θα επιβλέπει τότε, όπως είθισται στον EFSF και τον ESM, αν τηρούνται οι όροι» είπε.

Σύμφωνα με τη Γερμανίδα καγκελάριο, αυτό θα γίνει σε περίπτωση που η Ισπανία και η Ιταλία χάνουν χρήση αυτών των μηχανισμών. «Τότε θα εφαρμόζονται αυτοί οι όροι, για τους οποίους συμφωνήσαμε, βάσει των υφιστάμενων κανόνων», πρόσθεσε.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο έκανε λόγο για μια συμφωνία που πριν από λίγους μήνες ήταν αδιανόητη, τονίζοντας ότι οι αγορές θα πρέπει να εξεπλάγησαν από την ανακοίνωση της συμφωνίας που πέτυχαν οι ευρωπαίοι.

«Συμφωνήσαμε σε μέτρα που ήταν αδιανόητα πριν από λίγους μήνες» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μπαρόζο υπογραμμίζοντας ότι η 29η Ιουνίου θα αποτελέσει μία ημερομηνία ορόσημο.

Πάντως, μετά το πέρας της Συνόδου Κορυφής, ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ράχοι είπε ότι η Ισπανία δεν σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει τα ευρωπαϊκά ταμεία διάσωσης για την σταθεροποίηση των αγορών.

Σε ερώτηση για το αν η Ισπανία θα υποβάλει αίτημα στα ευρωπαϊκά ταμεία διάσωσης για παρεμβολή στην αγορά ομολόγων ο κ. Rajoy απάντησε «όχι, η αλήθεια είναι ότι δεν σχεδιάζαμε τίποτα τέτοιο». Παράλληλα υπογράμμισε ότι ελπίζει να υπάρξει μέχρι το 2012 η δυνατότητα απευθείας ανακεφαλαιοποίησης μέσω των μηχανισμών αυτών.

«Ελπίζω ότι ως το 2012 θα υπάρχει η δυνατότητα αυτή» τόνισε.

Όσον αφορά στην Ιταλία, ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μάριο Μόντι, δήλωσε ότι η χώρα μπορεί να ζητήσει βοήθεια από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς διάσωσης, αλλά δεν επιδιώκει να το κάνει άμεσα.

«Η Ιταλία δεν σχεδιάζει να ενεργοποιήσει το μηχανισμό αυτή τη στιγμή, αλλά δεν αποκλείω τίποτα για το μέλλον» ανέφερε ο κ. Μόντι, προσθέτοντας ότι ο μηχανισμός έχει σχεδιαστεί ειδικά για χώρες όπως η Ιταλία, οι οποίες είναι σύμφωνες με τους όρους χρηματοδότησης της Ε.Ε.

Όπως μεταδίδει το Reuters, o Μάριο Μόντι σημείωσε ακόμα ότι δεν γνωρίζει κατά πόσον η συμφωνία που επιτεύχθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής, είναι αρκετή για να εκτονώσει την πίεση στα ιταλικά spreads.
 
Κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου, ο Χέρμαν Βαν Ρομπάι χαρακτήρισε τη συμφωνία ως ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα για την τραπεζική ενοποίηση. Αναφερόμενος στα θέματα οικονομικής και φορολογικής πολιτικής, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είπε η ότι η ευρωπαϊκή και οικονομική ένωση μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν υπάρχουν παράγοντες που μπορούν να ελέγχονται και να είναι κοινοί για όλους.

Χαρακτήρισε επίσης ιστορικό βήμα τον ευρωπαϊκό μηχανισμό σημάνσεως και πιστοποιήσεως, ενώ εξέφρασε την ελπίδα να έχουν εκπληρωθεί μέχρι το 2014 πολλές από τις ανάγκες και τις απαιτήσεις που εμφανίστηκαν στη Σύνοδο Κορυφής.

Ο Χέρμαν Βαν Ρόμπάι πρόσθεσε πως υπήρξαν πολλά προβλήματα στη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής, όμως αυτή ήταν εποικοδομητική. Αναφορικά με την προεδρία του Eurogroup, είπε ότι οι σχετικές αποφάσεις θα ληφθούν στις αρχές Ιουλίου.

Από την πλευρά του ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ δήλωσε ότι θα υποβάλλει «σύντομα» στο γαλλικό κοινοβούλιο για επικύρωση «όλες τις αποφάσεις» που υιοθετήθηκαν στην ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, ανάμεσά τους και το ευρωπαϊκό δημοσιονομικό σύμφωνο.

«Προτείνω να υποβληθούν στο κοινοβούλιο όλες οι αποφάσεις που αφορούν την Ευρώπη, το σύμφωνο ανάπτυξης, η εποπτεία του τραπεζικού τομέα, ο φόρος στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές, το δημοσιονομικό σύμφωνο γιατί υπάρχει μια συνάφεια», δήλωσε ο Ολάντ μετά το πέρας της συνόδου κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το κείμενο συμπερασμάτων

«Επιβεβαιώνουμε ότι είναι ύψιστης σημασίας να διακοπεί ο φαύλος κύκλος μεταξύ τραπεζών και κρατών. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει, σύντομα, προτάσεις βασιζόμενες στο Άρθρο 127 (παράγραφος 6)  για έναν μηχανισμό επίβλεψης. Ζητούμε από το Συμβούλιο να αντιμετωπίσει τις προτάσεις αυτές ως επείγουσες, μέχρι το τέλος του 2012.  
Από την στιγμή που ένας τέτοιος μηχανισμός θα έχει εδραιωθεί, ισχύοντας και για την ΕΚΤ, οι τράπεζες της ευρωζώνης θα μπορούν, μέσω αυτού να περνούν σε απευθείας ανακεφαλαιοποίηση. Αυτή θα βασίζεται σε προϋποθέσεις, μία από τις οποίες θα είναι η συμμόρφωση-συμφωνία με κρατικούς κανόνες βοήθειας, οι οποίοι θα πρέπει να ξεκαθαρίζονται από το -εκάστοτε- ίδρυμα, τον -εκάστοτε- τομέα ή την οικονομία εν γένει και θα επισημοποιείται από το Μνημόνιο Κατανόησης. Το Eurogroup θα εξετάσει την κατάσταση του ιρλανδικού οικονομικού τομέα με σκοπό την περαιτέρω βελτίωση του τρόπου λειτουργίας του προγράμματος προσαρμογής.

Παρόμοιες περιπτώσεις θα αντιμετωπιστούν με τον ίδιο τρόπο.

Πιέζουμε για σύντομη ολοκλήρωση του Μνημονίου Κατανόησης, το οποίο είναι άμεσα συνδεδεμένο με την οικονομική στήριξη της Ισπανίας για ανακεφαλειοποίηση του τραπεζικού της τομέα. Επιβεβαιώνουμε πως θα παρέχεται η οικονομική στήριξη από πλευράς EFSF, έως ότου ο ESM είναι ικανός να παράσχει ανάλογη βοήθεια και ότι αργότερα η βοήθεια του EFSF θα είναι αποκλειστική ευθύνη του ESM, χωρίς αυτό να κερδίσει status παλαιότητας.

Επιβεβαιώνουμε τη σαφή δέσμευσή μας να κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί η οικονομική σταθερότητα της ευρωζώνης, πιο συγκεκριμένα, με την χρήση των υπαρχόντων οργάνων EFSF/ESM με ελαστικό και αποτελεσματικό τρόπο, έτσι ώστε να σταθεροποιηθούν οι αγορές των κρατών - μελών, ενώ θα γίνονται σεβαστές Συγκεκριμένες Κρατικές Συστάσεις σε συνδυασμό με άλλες δεσμεύσεις τους, συμπεριλαμβανομένων των χρονικών ορίων, καθορισμένων από το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και τη Διαδικασία Μακροοικονομικών Ασταθειών.

Αυτοί οι όροι θα πρέπει να προβλέπονται και από το Μνημόνιο Κατανόησης. Καλωσορίζουμε τη συμφωνία της ΕΚΤ να αναλάβει τον ρόλο εκπροσώπου του EFSF/ESM, κάνοντας ελέγχους στη λειτουργία των αγορών με αποτελεσματικό τρόπο.

Ζητάμε από το Eurogroup να εφαρμόσει αυτές τις αποφάσεις μέχρι τις 9 Ιουλίου 2012».