Στην Μαργκαρίτα Σάλας που ξεκλείδωσε τα μυστικά του DNA το Ευρωπαϊκό Βραβείο Εφευρέσεων

Κατάφερε να «ξεκλειδώσει» τα μυστικά του DNA, στη χώρα της θεωρείται «Εθνικός Θησαυρός» και η τεχνική της χρησιμοποιείται ευρέως στην εγκληματολογία, την ογκολογία και την αρχαιολογία. Η μεγάλη Ισπανίδα επιστήμονας Μαργκαρίτα Σάλας Φαλγκουέρος στην ηλικία των 80 ετών είναι η μεγάλη νικήτρια των φετινών Ευρωπαϊκών Βραβείων Εφευρέσεων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ευρεσιτεχνιών (EPO).

Το protothema.gr ήταν το μόνο ελληνικό Μέσο Ενημέρωσης που κάλυψε από κοντά τα βραβεία, που απονεμήθηκαν στη Βιέννη, στις 20 Ιουνίου 2019. Η Σάλας κέρδισε τόσο το «Βραβείο Προσφοράς Ζωής», όσο και το Βραβείο του Κοινού. Κι όμως, η ίδια έδειξε να μην περίμενε κανένα από τα δύο. «Γιατί σας ξάφνιασε;» την ρώτησαν οι δημοσιογράφοι, λίγο μετά το τέλος της εκδήλωσης. «Μα είμαι ερευνήτρια» δήλωσε χαμογελώντας.

Η σημαντικότερη συμβολή της στην επιστήμη είναι όταν το 1989 δημιούργησε την DNA πολυμεράση Φ29, που είναι ένα ένζυμο. «Όταν το ανακαλύψαμε, θεωρήσαμε ότι έχουμε βρει ένα ακόμη ένζυμο. Δεν ξέραμε ότι ήταν το καλύτερο ένζυμο που υπήρχε» θα πει κατά την παραλαβή του βραβείου. Χάρη στην DNA πολυμεράση Φ29, ο έλεγχος του DNA έγινε πιο γρήγορος και αξιόπιστος, ακόμη και σε μικρές ποσότητες γενετικού υλικού. Η τεχνική επιτρέπει στους ογκολόγους να εστιάσουν σε μικρούς υποπληθυσμούς κυττάρων, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν όγκους. Χρησιμοποιείται από εγκληματολόγους για τον εντοπισμό θυμάτων και υπόπτων και από τους αρχαιολόγους, για τα απολιθώματα.

Σήμερα, στα 80 της χρόνια, η Μαργκαρίτα Σάλας δεν σταματά. Πηγαίνει με το ίδιο πάθος κάθε μέρα στο εργαστήριό της και συνεχίζει να αναπτύσσει τις δυνατότητες της DNA πολυμεράσης Φ29. «Για μένα η έρευνα είναι πάθος. Δεν θα μπορούσα να διανοηθώ τη ζωή μου χωρίς αυτή», λέει, προσθέτοντας: «Ελπίζω να μπορώ να συνεχίσω την ερευνητική μου δραστηριότητα για πολλά χρόνια».

«Η Μαργκαρίτα Σάλας είναι πρωτοπόρος στον τομέα της μοριακής γενετικής και πρωταθλήτρια για τις γυναίκες στην επιστήμη», δήλωσε ο πρόεδρος της EPO, Αντόνιο Καμπίνος.

Διακεκριμένοι επιστήμονες νικητές των άλλων κατηγοριών

Πάνω από 600 άτομα που ασχολούνται με την επιστήμη, την ακαδημαϊκή έρευνα, τα πνευματικά δικαιώματα, την πολιτική και τις επιχειρήσεις παρευρέθηκαν στην ετήσια τελετή των βραβείων για τις καλύτερες ευρωπαϊκές ευρεσιτεχνίες.

Το Βραβείο Βιομηχανίας κέρδισαν οι Αυστριακοί εφευρέτες Κλάους Φέιχτινγκερ και Μάνφρεντ Χακλ, που άλλαξαν τον τρόπο που γίνεται η ανακύκλωση πλαστικού.  Με την τεχνική τους, τα απορρίμματα πλαστικών μπορούν να μετατραπούν σε σφαιρίδια υψηλής ποιότητας, με στόχο τη δημιουργία νέων προϊόντων. Σήμερα, πάνω από 6.000 μηχανές παγκοσμίως παράγουν με αυτήν την τεχνική πάνω από 14,5 εκατομμύρια τόνους πλαστικών σφαιριδίων ετησίως.

Το Βραβείο Έρευνας απονεμήθηκε στον Γάλλο ανοσολόγο Ζερόμ Γκαλόν, που δημιούργησε ένα διαγνωστικό εργαλείο, το οποίο εκτιμά τον κίνδυνο υποτροπής σε ασθενείς με καρκίνο. Η εφεύρεσή του ήδη χρησιμοποιείται σε κλινικές σε όλο τον κόσμο για να βελτιώσει την ακρίβεια της πρόγνωσης για ασθενείς με καρκίνο στο παχύ έντερο.

Το Βραβείο επιστημόνων που δεν ανήκουν στην EPO πήγε στον διάσημο Ιάπωνα Ακίρα Γιοσίνο, που θεωρείται ως ο «πατέρας» της μπαταρίας ιόντων λιθίου. Οι επαναφορτιζόμενες μπαταρίες του τροφοδοτούν περίπου 5 δισεκατομμύρια κινητά τηλέφωνα, φορητούς υπολογιστές και άλλες φορητές συσκευές, καθώς και ηλεκτρικά οχήματα.

Το Βραβείο μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (SMEs) πήγε στον Ολλανδό Ρικ Μπρέιρ, που δημιούργησε μία επίστρωση για τα πλοία και τις θαλάσσιες εγκαταστάσεις, η οποία εμποδίζει τη συσσώρευση θαλάσσιων οργανισμών, όπως φύκια και μύδια, πάνω στην επιφάνειά τους. Η τεχνική δεν χρησιμοποιεί επιβλαβείς χημικές ουσίες που μολύνουν το νερό.