Μέρα με τη μέρα πλησιάζει η ώρα που οι εκλογείς θα ρίξουν το ψηφοδέλτιό τους στις κάλπες. Εν τω μεταξύ στα διάφορα εκλογικά κέντρα, στα σπίτια, στις γωνιές του δρόμου, και κυρίως στα καφενεία, η προεκλογική συζήτηση είναι στην ημερησία διάταξη. Τα προγνωστικά δίνουν και παίρνουν και κάθε οπαδός αναπτύσσει και εκθειάζει τα μοναδικά και κοσμοσωτήρια προσόντα του κόμματος της προτίμησής του...
Οι γεροντότεροι όμως, βλέποντας αυτή την προεκλογική περίοδο, θυμούνται ¨παλιές ένδοξες μέρες¨, κάνουν την απαραίτητη σύγκριση, με αποτέλεσμα να αγανακτούν και να καταφέρονται κατά των συγχρόνων που αρκούνται σε ξερές πολιτικές συζητήσεις, ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα με βουδιστική απάθεια και περιμένουν τα ερτζιανά κύματα να τους φέρουν τα αποτελέσματα.
Και τότε, άθελα, η θύμηση γυρνά πίσω στα χρόνια τα παλιά, που εκλογές σήμαιναν ξύλο, τσακωμούς, φανατικές διαδηλώσεις, αίματα, μπαστούνια και μαχαίρια, ακόμα και φόνους!
Η πρωτεύουσα και όλη η Ελλάδα μεταβαλλότανε σε ένα απέραντο πεδίο προεκλογικής πάλης όπου οι πάντες ήσαν πρωταγωνιστές...
Κλείσιμο
Τα παλιά χρόνια στον προεκλογικό αγώνα δεν μετείχαν μόνο οι αμέσως ενδιαφερόμενοι, αλλά όλος ο πληθυσμός, ακόμα και οι γυναίκες παρόλο που τότε ήσαν μόνο... διακοσμητικά στοιχεία*.
Για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα πριν την ημέρα των εκλογών οι εργασίες σταματούσαν και οι υπηρεσίες παρέλυαν. Όσα καταστήματα παρέμεναν ανοιχτά, εφόσον οι ιδιοκτήτες τους ήσαν πολιτικάντηδες, έδιναν δωρεάν στους ψηφοφόρους ό,τι ήθελαν.
Μακάρια εποχή για τους ψηφοφόρους!
Περισσότερο φανατισμένοι ήταν φυσικά οι δημόσιοι υπάλληλοι, γιατί από τα αποτελέσματα των εκλογών κρεμότανε η καριέρα τους. Ως γνωστόν η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων ήταν ακόμα άγνωστη. Έτσι ήταν πολύ συνηθισμένο την επομένη των εκλογών μαζί με την κυβέρνηση να αλλάζουν κατόχους και οι δημοσιοϋπαλληλικές θέσεις. Εν προκειμένω πιο φανατισμένοι ήταν ασφαλώς εκείνοι που εποφθαλμιούσαν τις θέσεις αυτές, οι αποκαλούμενοι και ¨θεσιθήρες¨.
Ιδού και οι χαρακτηριστικοί στίχοι της εποχής:
Κάθε ντούρος Ποσαπαίρνεις
ας οδύρεται κι ας φρίττει.
Έφθασε η μαύρη ώρα
κι΄όσα φάγατε ως τώρα
θα σας βγουν από τη μύτη.
Ένα εκλογικό είδος που τώρα δεν υπάρχει ή τουλάχιστον έχει μεταβάλει περιεχόμενο, είναι οι κομματάρχες. Ήσαν αυτοί που κανόνιζαν το προεκλογικό πρόγραμμα. Τότε το μεγαλύτερο ατού των υποψηφίων ήταν η βοήθεια των γνωστών μπράβων και κουτσαβάκηδων του Ψυρρή.
Όλους αυτούς και πολλούς άλλους χασομέρηδες, τους... νοίκιαζαν οι κομματάρχες. Αφού δοκίμαζαν τις φωνές τους, τους... διόριζαν ως ακροατήριο του ευνοούμενου υποψηφίου. Ανάλογα με τη δύναμη της φωνής ανέβαινε και το μεροκάματο. Όσοι δεν έπειθαν τους έδιωχναν και τους ακολουθούσε η ρετσινιά ¨Αυτός δεν κάνει ούτε για Ζήτω!¨. Έκτος από το μεροκάματο οι κουτσαβάκηδες είχαν και το όφελος της μελλοντικής τους υποστήριξης από τον πολιτευόμενο στις μελλοντικές τους ¨δοσοληψίες¨ με την Αστυνομία.
Το στοιχείο που έδινε ζωηρότητα στις εκλογές. και ένα χαρακτηριστικό τόνο, ήταν οι διαδηλώσεις. Οι κομματάρχες οργάνωναν θορυβώδεις συγκεντρώσεις επί κεφαλής των οποίων ήσαν μουζικάντηδες της πεντάρας με νταούλια, πίπιζες και τρομπέτες.
Το πλήθος ή μάλλον οι διαδηλώσεις-επιδρομές Διονυσιαστών, έτοιμων να παρασύρουν το παν εις τον μέχρι παραληρήματος ενθουσιασμό τους, περιέτρεχε τους δρόμους με κραυγές υπέρ του τάδε ή δείνα υποψηφίου. Αλλοίμονο δε αν η πομπή διασταυρωνότανε με άλλη διαδήλωση αντίθετης παράταξης...
Αμέσως οι μουσικές σταματούσαν, οι μαγκούρες υψωνόντουσαν, κάμες γυάλιζαν απειλητικά και φωνές, βρισιές γέμιζαν την ατμόσφαιρα...
Προεκλογική γραφικότητα!
Οι φασαρίες και τα έκτροπα δεν γινόντουσαν μόνο στην Αθήνα. Η επαρχία διεκδικούσε και αυτή τη θέση της σε αυτές τις ¨εκδηλώσεις¨. Εδώ το πιο συνηθισμένο ήταν απλά να απαγορεύεται η είσοδος στους ψηφοφόρους που είχαν αντίθετα πολιτικά φρονήματα. Όπου αυτό το ¨μέτρο¨ δεν περνούσε και υπήρχε υπόνοια για δυσμενή αποτελέσματα, αναλαμβάνανε πλέον δράση δύο-τρεις οπλισμένοι μπράβοι, που μπουκάρανε στο εκλογικό τμήμα και τα κάνανε όλα γης Μαδιάμ...
Εξέχουσα θέση στο προεκλογικό πρόγραμμα είχαν και τα γεύματα. Οι κομματάρχες νοίκιαζαν ταβέρνες, όπου ελάμβαναν χώρα μεγάλα τσιμπούσια χάριν των ψηφοφόρων.
Χρονογράφος της εποχής εκείνης περιγράφει ως εξής τα τσιμπούσια αυτά:
¨20-30 αρνιά γίνονται αιφνιδίως ανάρπαστα από δάσος ολόκληρο ακαθάρτων χειρών, τεινομένων προς αυτούς με βουλιμίαν, όπως πληρώσουν κενούς στομάχους, όπως πληρώσουν πειναλέας κοιλίας¨.
Οι υποψήφιοι, προκειμένου να εξασφαλίσουν περισσότερους ψήφους, μεταχειριζόντουσαν πολλά μέσα, μερικά από τα οποία επιβίωσαν και στις μέρες μας: Μπόλικες υποσχέσεις, χιλιάδες χειραψίες και εναγκαλισμοί, μικροποσά, που αναλόγως μεγάλωναν και έφθαναν στο βαθμό της δωροδοκίας, και ό,τι άλλο κατέβαζε η εμπειρία και η φαντασία του κομματάρχη.
Διαβάζουμε π.χ. χαρακτηριστικά πως στις εκλογές του 1905 με βαρύ χειμώνα ο υποψήφιος μοίρασε σε αρκετές –με μεγάλο σόι φυσικά- οικογένειες... καυσόξυλα! Τα πάντα για τον αγώνα!
Η σάτιρα σε βάρος των αποτυχόντων είχε σαν κέντρο τον περίφημο ¨ΡΩΜΗΟ¨ του Σουρή. Σε κάποιους που τους μαύρισαν στις εκλογές του 1895 ο ιδιόρρυθμος αυτός ποιητής αφιέρωνε τους πιο κάτω στίχους:
Πολλή μαυρίλα πλάκωσε
και σαν κουρούνα κρώζει
μαύρη Δευτέρα μαύρισε
τα κάτασπρα τεφτέρια σου
μα συ μη σεκλετίζεσαι
και μέτρα πόσους ρόζους
από χεριών σφιξήματα
εφύτρωσαν στα χέρια σου.
Όλα αυτά βέβαια με το πέρασμα του χρόνου ένα-ένα έσβηναν. Πρώτα οι αιματηρές συγκρούσεις, οι τραυματισμοί, οι καλπονοθείες... Τα εκλογικά πάθη ηρέμησαν και οι ψηφοφόροι ψήφιζαν πλέον ήσυχα...
Μέρα με τη μέρα πλησιάζει η ώρα που οι εκλογείς θα ρίξουν το ψηφοδέλτιό τους στις κάλπες.
Ας αφήσουμε κάποιους γεροντότερους να επιμένουν απαγγέλλοντας:
Τι πλάση ηλιθία
να γίνονται εκλογές
χωρίς καμιά νοθεία
και φόνους και πληγές.
(βασισμένο σε κείμενο του Β.Κ. Ζάγκα στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 1952) * Το δικαίωμα του εκλέγειν κατοχυρώθηκε για τις γυναίκες το 1930, και έτσι λάβανε μέρος για πρώτη φορά σε εκλογές στις δημοτικές εκλογές του 1934. Το δικαίωμα του να εκλέγονται τους δόθηκε το 1952. Από μένα ΚΑΛΟ ΒΟΛΙ
Οδηγός εκλογών 2023: Πώς ψηφίζω - Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την ΝΕΑ εκλογική αναμέτρηση
Εκλογές 2023:Όλες οι ειδήσεις για την ΝΕΑ εκλογική αναμέτρηση, τον προεκλογικό αγώνα των κομμάτων, τις δημοσκοπήσεις, τα αποτελέσματα των εκλογών, τα exit polls.
Ο καφές στη Λάρισα δεν είναι ένα απλό ρόφημα αλλά τρόπος ζωής, και η δημοτική αρχή διοργανώνει στις 24, 25 και 26 Μαΐου μια σειρά εκδηλώσεων, με στόχο ενισχυθεί το εξωστρεφές προφίλ της πόλης.
