Ξεκίνησε τις διαλέξεις στο Χάρβαρντ ο Γιώργος

Πρεμιέρα χθες για την ακαδημαϊκή καριέρα του Γιώργου Παπανδρέου που για πρώτη φορά βρέθηκε στην έδρα του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ για να ξεκινήσει τις διαλέξεις του.  
Στα αμφιθέατρα του αμερικανικού πανεπιστημίου ο πρώην πρωθυπουργός θα παρουσιάσει έξι θεματικές ενότητες με κεντρικό τίτλο: «Επανασχεδιάζοντας την Ευρώπη». Σύμφωνα με το πρόγραμμα οι διαλέξεις θα είναι εβδομαδιαίες και θα ολοκληρωθούν τον Νοέμβριο.

Ο πρώην πρωθυπουργός, σύμφωνα με τα ενημερωτικά σημειώματα του σεμιναρίου, θα επικεντρωθεί σε ζητήματα λειτουργίας της Ευρώπης, παγκόσμιας διακυβέρνησης, Δημοκρατίας πέρα από τα εθνικά σύνορα και δημιουργίας παγκόσμιων Οργάνων πέρα από τα εθνικά. Ο κ. Παπανδρέου θα χρησιμοποιήσει το παράδειγμα της αντιμετώπιση της κρίσης στην Ευρώπη από τα θεσμικά Όργανα της ΕΕ και θα αναπτύξει σειρά απόψεών του για τη σύσταση υπερεθνικών Οργάνων, αφού, όπως υποστηρίζει, τα εθνικά Όργανα αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τις παγκόσμιες προκλήσεις.

Πρώτη διάλεξη

Ο κ. Παπανδρέου στην πρώτη διάλεξη, εχθές το μεσημέρι, παρουσίασε την Ευρωζώνη ως ένα πείραμα «στη διασφάλιση της ειρήνης και την πρόληψη των συνεχιζόμενων συγκρούσεων σε αυτή την ήπειρο, οι οποίες οδήγησαν σε δύο παγκοσμίους πολέμους και το Ολοκαύτωμα κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα».

Κατά των πρώην πρωθυπουργό  «τα όρια αυτού του πειράματος έχουν δοκιμαστεί καθώς η χρηματοοικονομική κρίση μεταμορφώθηκε σε μια κρίση δημόσιου χρέους», όπου η Ελλάδα βρέθηκε στην κεντρική σκηνή των εξελίξεων.
Ο κ. Παπανδρέου αναρωτήθηκε αν γι’ αυτές τις εξελίξεις υπεύθυνη ήταν η ελληνική κρίση ή οι ατέλειες που υπάρχουν στο σχεδιασμό της Ευρώπης ή αν η παγκόσμια κρίση στην πραγματικότητα είναι μια πολύ ευρύτερη κρίση των βιομηχανικών οικονομιών.
Για να δώσει απάντηση, σύμφωνα με ενημερωτικό δελτίο του προγράμματος, χρησιμοποίησε την προσωπική του εμπειρία γύρω από την ελληνική κρίση χρέους και τις αποφάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο πρώην πρωθυπουργός είχε την πρόθεση να συνδέσει το τι συμβαίνει στην Ευρώπη με ευρύτερα ζητήματα πουν σχετίζονται με συνεχείς αντιπαραθέσεις στις ΗΠΑ.

Στο ενημερωτικό των διαλέξεων έδωσε τρεις ερωτήσεις προς συζήτηση:

-        Είναι πραγματικά μια κρίση δημόσιου χρέους, ή υπάρχει κάτι που υπολείπεται;

-        Σχετίζεται η ευρωπαϊκή εμπειρία με τις ΗΠΑ;

-        Σχετίζεται η εμπειρία των ΗΠΑ με την ΕΕ;

 

Δεύτερη διάλεξη

Στην επόμενη διάλεξη, στις 15 Οκτωβρίου, το θέμα του κ. Παπανδρέου θα είναι «Ευρώπη - Μια λύση στις παγκόσμιες προκλήσεις».

Σε αυτή τη δεύτερη διάλεξη θα επισημάνει πως «η Ευρώπη ξεκίνησε ως ένα σχέδιο ειρήνης, συνδέοντας διαφορετικές κουλτούρες, γλώσσες και κυρίαρχα κράτη σε ένα κοινό μέλλον». Σήμερα πλέον, κατά τον πρώην πρωθυπουργό «αυτό το πείραμα της συνεργασίας και της αλληλεξάρτησης καλείται να δείξει αν μπορεί ή όχι να γίνει ένα μοντέλο αντιμετώπισης των παγκόσμιων προβλημάτων σε περιφερειακό επίπεδο».

Στα ερωτήματα προς διεύρυνση που δίνει, ο κ. Παπανδρέου ανοίγει εμμέσως το θέμα της παγκόσμιας διακυβέρνησης:

-         Πόσο μακριά μπορούν να προχωρήσουν μόνα τους τα έθνη για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα παγκόσμια προβλήματα;

-         Γιατί χρειάζεται να συνεργαστούμε πάνω σε θέματα όπως η οικονομική κρίση, η υπερθέρμανση του πλανήτη, ο νέος ρόλος των αναδυόμενων οικονομιών, η μετανάστευση και η φτώχεια;

-        Πώς αυτά τα θέματα και οι λύσεις τους ενδεχομένως συνδέονται ;

-        Έχουμε τα παγκόσμια όργανα να συνεργαστούν αποτελεσματικά;

-        Κοιτάζοντας την Ευρώπη θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πρότυπο για άλλες περιοχές που αντιμετωπίζουν με αυτά τα θέματα;

Τρίτη διάλεξη

Στην τρίτη διάλεξη, η οποία θα πραγματοποιηθεί επίσης τον Οκτώβριο ο κ. Παπανδρέου θα θέσει το ζήτημα: «Πώς τα πορεύτηκε η Ευρώπη ως εγχείρημα ειρήνης;»
Σε αυτή την διάλεξη ο κ. Παπανδρέου θα αναζητήσει αν μπορεί και πρέπει να συνεχιστεί η ευρωπαϊκή διερεύνηση. Στο σχετικό ενημερωτικό σημείωμα ο κ. Παπανδρέου αναφέρει:

«Η Ευρώπη συνεχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο ως ένα εγχείρημα ειρήνης σήμερα.
Φαίνεται ότι υπήρξε αποτελεσματική στην ενσωμάτωση διαφορετικών εθνών και πολιτισμών σε μια κοινή ένωση. Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελείται από 28 χώρες μετά την προσχώρηση της Κροατίας. Μου αρέσει να επισημάνετε ότι πρόκειται για μια οικογένεια κοινών αξιών.

Ταυτόχρονα, η πρόσφατη κρίση στην Ευρώπη έχει αμφισβητήσει τόσο τις αξίες της κατανόησης - πέρα από τα σύνορα - και την ικανότητα της Ευρώπης να μεγεθυνθεί με νέα μέλη περαιτέρω ή να επηρεάσει θετικά τις εξελίξεις στη γειτονιά της.
Από την εμπειρία μου δουλεύοντας για τα Βαλκάνια, τις ελληνοτουρκικές και ευρωτουρκικές σχέσεις, την Αραβική γειτονιά, θα προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε  τις παρακάτω ερωτήσεις:

-        Πώς η οικονομική κρίση και η εσωτερική αντιπαράθεση στην Ευρώπη επηρεάζει την Αραβική Άνοιξη;

-        Η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να συνεχίσει να διευρύνεται προς τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία;

-        Ποιο ρόλο μπορεί και παίζει η Ευρώπη στην μέση Ανατολή, τη Ρωσία και το Ιράν; Η ήρεμη δύναμη της Ευρώπης είναι αποτελεσματική;»
 

Τέταρτη διάλεξη

Την τέταρτη εβδομάδα των διαλέξεων – τον Οκτώβρη επίσης – το θέμα του κ. Παπανδρέου θα είναι «Η Ευρώπη ως ένα κοινωνικό έργο – Τι σχέση έχουν οι
πρόσφατες δηλώσεις αξιωματούχων που διακήρυξαν ότι το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο έχει πεθάνει!

Σε αυτό το ενημερωτικό σημείωμα ο κ. Παπανδρέου υποστηρίζει τα παρακάτω:
«Η οικονομική κρίση και η κρίση δημόσιου χρέους έχουν επιτείνει αυτή την αντιπαράθεση.
Στην Ελλάδα, την Ισπανία και άλλες χώρες της ΕΕ γινόμαστε μάρτυρες πρωτοφανούς ανεργίας. Η ανεργία των νέων έχει φτάσει το 50%.
Ως εκ τούτου εμείς θα διερευνήσουμε κάποιες από τις παρακάτω ερωτήσεις:

-        Είναι το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο υπεύθυνο για το δημόσιο χρέος;

-        Η λιτότητας θα καταστήσει τις οικονομίες μας ανταγωνιστικές;

-        Είναι υψηλή ανεργία η μοίρα  για μεγάλα τμήματα του βιομηχανοποιημένου κόσμου;

-        Ποιες είναι οι εναλλακτικές λύσεις; Θα εξετάσουμε το σκανδιναβικό μοντέλο στην εξέταση για βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις.
 

Πέμπτη διάλεξη

Στην επόμενη διάλεξη που θα γίνει τον Νοέμβριο ο κ. Παπανδρέου θα θέσει το θέμα: «Και τι γίνεται με τη δημοκρατία;». Εδώ ο κ. Παπανδρέου υποστηρίζει πως οι δημοκρατίες που βασίζονται πλέον σε εθνικά θεσμικά Όργανα δεν μπορούν να επιβάλλουν κανόνες στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, κάτι που δημιουργεί βαθιές ανισότητες.
«Καθώς αντιμετωπίζουμε τις παγκόσμιες προκλήσεις, εμείς επίσης, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια πολιτική πέρα από τα σύνορά μας. Αντιμετωπίζουμε  τις ευκαιρίες της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, αλλά υπάρχουν λίγοι κανόνες και κανονισμούς. Σίγουρα περιορισμένη δημοκρατική ευθύνη. Είτε πρόκειται για τους φορολογικούς παραδείσους ή για την εργατική νομοθεσία, τα περιβαλλοντικά ζητήματα και τη φτώχεια, την παραγωγή πλούτου αλλά και η συγκέντρωση του πλούτου, η ανθρωπότητα φαίνεται να έχει την ικανότητα σήμερα να επιλύσει αυτά τα ζητήματα. Ωστόσο, οι δημοκρατίες μας έχουν βασιστεί σε εθνικά όργανα. Και αυτό φαίνεται να μας αποδυναμώνει δημιουργώντας βαθιές ανισότητες.

Από την προσωπική μου εμπειρία όσον αφορά στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης πιστεύω ότι το ευρωπαϊκό πείραμα θέτει τα ερωτήματα για το πώς μπορούμε να έχουμε δημοκρατία πέρα από τα εθνικά σύνορα.
Θα εξερευνήσουμε μερικές από τις παρακάτω ερωτήσεις:

-        Ποιος αποφασίζει σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία; Από τα λόμπι στη διαφθορά.

-        Η δημοκρατία πέρα από τα εθνικά σύνορα είναι δυνατή;
Πώς συμμετέχουν οι πολίτες μας; Από το διαδίκτυο στο δημοψήφισμα: η εμπειρία από την Ελλάδα

-        Μπορούν τα Εθνικά Όργανα να αντισταθούν στις πιέσεις και τη συγκέντρωση της εξουσίας και του πλούτου στα χέρια των λίγων στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο; Είναι αποτελεσματικά τα Όργανα;

-        Μπορεί η απογοητευμένη με την παραδοσιακή πολιτική νεολαία να δώσει δημιουργικές απαντήσεις μέσω των νέων τεχνολογιών; Πάνω από τα σύνορα; Ή θα επανέλθει στην εσωστρέφεια, στον εθνικισμό και τον φονταμενταλισμό;»

 

Έκτη διάλεξη

Τέλος ο κ. Παπανδρέου στην τελευταία του παρουσία θα επικεντρωθεί στο βασικό θέμα των διαλέξεων που είναι «Ας επανασχεδιάσουμε την Ευρώπη». Σε αυτό το σημείωμα ο πρώην πρωθυπουργός καλεί όσους θα τον παρακολουθήσουν να επανασχεδιάσουν μαζί την Ευρώπη. Αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Είναι η πολιτική δημιουργική; Εφευρετική; Αν ναι, σας ζητώ να προσέλθετε για τον (επανα) σχεδιασμό μιας Ευρώπης αντάξιας των προσδοκιών των πολιτών της και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των παγκόσμιων προβλημάτων. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να θέλουμε να ανοίξουμε αυτή τη συζήτηση για τις καινοτόμες ιδέες μέσω podcast, μιας ομάδας μελέτης (αν οι μαθητές ενδιαφέρονται)»

Έτσι θα διερευνήσει:

-        Ποιες θα είναι οι βασικές αξίες όπου η Ένωση αυτή θα πρέπει να στηριχθεί;

-        Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε δομές που διασφαλίζουν δημοκρατικούς, υπεύθυνους  κανόνες  πέρα των συνόρων; Ποιος είναι (από την άλλη πλευρά) ο ρόλος της τοπικής δημοκρατίας, η δράση και η συμμετοχή των πολιτών;

-        Πόσο μεγάλη θα πρέπει να γίνει αυτή η λέσχη;

-        Ποιος πρέπει να πληρώσει για το έργο αυτό;

-        Ποια ευρωπαϊκή ταυτότητα; Σε ένα πολυπολιτισμικό κόσμο πώς μπορούμε να ενισχύσουμε την αίσθηση για τα κοινά, απολαμβάνοντας την πολυμορφία μας; (Τι σημαίνει αυτό για την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τη θρησκεία, την εθνικότητα, την ιστορία και τη μετανάστευση)

-        Μπορούμε να μάθουμε κάτι από την αρχαία Πόλη της Αθηναϊκής Δημοκρατίας;»