Παρέμβαση Πανάρετου για πρωτοβουλίες διαφάνειας μέσω facebook και twitter

Με δύο κείμενα που ανήρτησε στην προσωπική του ιστοσελίδα ο πρώην υφυπουργός Παιδείας Γιάννης Πανάρετος «επανήλθε» στην πολιτική επικαιρότητα σχολιάζοντας όλα όσα συμβαίνουν, αλλά κάνοντας και αποτίμηση του παρελθόντος. Συγκεκριμένα ο κ. Πανάρετος, καλώντας του πολίτες να ξεκινήσουν πρωτοβουλίες για διαφάνεια, ακόμα και μέσω του facebook  και του twitter  υπογραμμίζει: 

«Σήμερα η χώρα (με ένα δύσκολο παρόν και ένα σκοτεινό μέλλον), έχει ανάγκη περισσότερο από ποτέ από την εφαρμογή στην δημόσια ζωή των κανόνων που αναφέρονται στον τίτλο της ανάρτησης. Κανόνων αξιοκρατίας, ευνομίας διαφάνειας και έντιμων σχέσεων των διοικούντων με τους πολίτες. Η ειλικρινής και πλήρης υιοθέτηση αυτών των κανόνων στην δημόσια ζωή θα δώσει μια ελπίδα για την νέα γενιά. (Η δική μας γενιά, με την συμπεριφορά της και τις πρακτικές της, μόνο προβλήματα κληροδότησε στην χώρα και δεν ξέρω αν μπορεί να συνεισφέρει στην επίλυσή τους).

Θα αναρωτηθεί κανείς δικαιολογημένα: Μα φτάνει μόνο η εφαρμογή αυτών των κανόνων;

Δεν το ξέρω. Εκείνο που ξέρω είναι ότι αν αυτές οι αρχές είχαν υιοθετηθεί και είχαν εφαρμοστεί καθολικά, πολλά πράγματα θα ήταν διαφορετικά σήμερα στην χώρα μας. Θα είχαμε αντιμετωπίσει προβλήματα που αφορούν ολόκληρες δεκαετίες. Προβλήματα για τα οποία έγιναν προσπάθειες αντιμετώπισης την τελευταία διετία αλλά έμειναν ημιτελείς γιατί η ριζική αντιμετώπισή τους θα άλλαζε συθέμελα παραδοσιακές πρακτικές που όλοι κριτικάρουμε αλλά στην κρίσμη στιγμή πολλοί δεν δείχνουν προθυμία για την ανατροπή τους.

Καταγράφω μερικά μόνο παραδείγματα  που η πλήρης εφαρμογή των αρχών αυτών θα είχε καθοριστικά αποτελέσματα.

-Θα ξέραμε ποια ήταν η πραγματική οικονομική κατάσταση της χώρας και δεν θα μιλούσαμε για ελλείμματα 3% ή 6% ή 15% χωρίς ποτέ να έχουμε συμφωνήσει πόσο πραγματικά ήταν το έλλειμμα και να έχουμε μάθει σε ποιές ακριβώς κρατικές δαπάνες οφείλεται. Επίσης, ποιό μέρος του ελλείματος ωφέλησε τον μέσο πολίτη και ποιό συγκεκριμένους πολίτες.

-Θα ξέραμε από την αρχή της οικονομικής κρίσης αν την Ελλάδα την συμφέρει καλύτερα η χρεωκοπία ή η υπαγωγή της σε κανόνες που διαμόρφωσαν διεθνείς οργανισμοί και τι θα σήμαινε (στην ουσία και όχι με γενικότητες) η κάθε μια επιλογή. Δεν υπαινίσσομαι προτίμηση της πρώτης επιλογής, αλλά λέω ότι στην σφαίρα του δημοσίου διαλόγου έπρεπε να έχουν αντιπαρατεθεί όλες οι παράμετροι των δύο επιλογών χωρίς ταμπού.

-Θα ξέραμε πού πήγαιναν τα δάνεια των τραπεζών και με ποιούς όρους και προϋποθέσεις τα έπαιρναν –ή δεν τα έπαιρναν- όσοι τα ζητούσαν, ιδιαίτερα όσοι με αυτά επηρεάζουν την κοινή γνώμη ή διαμορφώνουν τις υποδομές της χώρας

-Θα ξέραμε τις αμοιβές των κρατικών λειτουργών, τα βιογραφικά τους, και πώς έφτασαν εκεί που έφτασαν

-Θα ξέραμε τους χρηματοδότες των κομμάτων και πώς τα κόμματα διαχειρίζονται τις κρατικές επιχορηγήσεις

-Δεν θα χρειαζόταν να απαιτεί ο νόμος από τον υπουργό να εξετάζει την νομιμότητα των εκλογών καθηγητών πανεπιστημίου

- Δεν θα ψηφίζαμε αναρίθμητους νόμους με διατυπώσεις ακατανόητες για τους πολίτες αλλά και με διακηρύξεις για την υποχρέωση εφαρμογής τους, χωρίς να προβληματιζόμαστε μήπως είμαστε εμείς οι ίδιοι που πρώτοι δεν τους εφαρμόζουμε ή μήπως, έτσι όπως τους σχεδιάζουμε, είναι πρακτικά μη εφαρμόσιμοι.

-Θα γνωρίζαμε τα αποτελέσματα από την εφαρμογή ή μη των νόμων και διαδικασιών αν, αντί να αρχειοθετούσαμε εκθέσεις ελέγχου των αρμοδίων οργάνων, επιδεικνύαμε επιμέλεια στους προβλεπόμενους ελέγχους και εφαρμόζαμε τα αποτελέσματα αυτών, προβαίνοντας στις αναγκαίες διορθωτικές παρεμβάσεις.

Τα παραπάνω είναι μόνο μερικά από τα παραδείγματα που θα μπορούσε να απαριθμήσει κανείς. Υπάρχουν πολλά ακόμα, ίσως και σημαντικότερα.

Πιστεύω ότι έφτασε ο χρόνος να ξεκινήσουν οι πολίτες πρωτοβουλίες διαφάνειας, αξιοκρατίας και ευνομίας που να αναφέρονται στην λειτουργία του κράτους χρησιμοποιώντας τις άπειρες δυνατότητες που προσφέρουν τα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το κράτος –μάλλον οι εκφραστές του- φάνηκε αδύναμο να το κάνει με επιτυχία και έφτασε εδώ που είναι σήμερα (το γιατί –και ποιός ευθύνεται γι’ αυτό- είναι θέμα μεγάλης συζήτησης για άλλη ανάρτηση). Ακολούθησε τις βολικές "ομοιόμορφες" διαδικασίες για όλα, με μόρια και με ισοπεδωτικά δήθεν αντικειμενικά κριτήρια που οδήγησαν να επιλέγονται οι γενικοί διευθυντές με βάση την συμμετοχή τους σε σεμινάρια και οι καθηγητές πανεπιστημίου με καταγραφή του αριθμού εργασιών.

Οι πολίτες έχουν συμφέρον να το κάνουν. Οι εκφραστές του κράτους μέχρι σήμερα δεν έδειξαν να έχουν το ίδιο συμφέρον. Αν οι πολίτες πάρουν τέτοιες πρωτοβουλίες θα βοηθήσουν –ενδεχομένως θα υποχρεώσουν- και το κράτος να ακολουθήσει και να αναμορφωθεί.

Αν αυτό γίνει, μπορεί η κρίση που περνάμε να οδηγήσει και σε κάτι σημαντικό. Να βελτιωθούν οι συνθήκες για τους πραγματικά ικανούς- είτε είναι σήμερα μέσα στο σύστημα και ασφυκτιούν είτε είναι αποκλεισμένοι από αυτό γιατί δεν τους επιτρέπεται να έχουν και αυτοί τις ευκαιρίες που δικαιούνται.

ΥΓ1. Ισως για ορισμένους τα παραπάνω δεν είναι σημαντικά. Ομως, αυτά αισθάνθηκα ότι ήθελα να γράψω. Δεν θα ήθελα να προσπαθήσω να κάνω κάτι "πολιτικά ορθό". Δεν με ενδιαφέρει.

ΥΓ2. Δεν αναφέρθηκα στα εσωκομματικά του ΠΑΣΟΚ στο πλαίσιο που γίνεται μέχρι σήμερα η συζήτηση. Θεωρώ όμως ότι τα παραπάνω μπορούν να είναι χρήσιμα στον προβληματισμό που αναπτύσσεται στην κοινωνία (και όχι μόνο στο ΠΑΣΟΚ) πέρα από χρονοδιαγράμματα, πρόσωπα και στρατηγικές.

Μετά από μεγάλο διάστημα αποχής από την δημόσια διατύπωση απόψεων, αποφάσισα να μοιραστώ μερικές σκέψεις για αυτά που συνέβησαν, αυτά που συμβαίνουν και αυτά που έρχονται».

Σε άλλο κείμενό του ο κ. Πανάρετος σημειώνει: "Οσοι με ήξεραν -αλλά και όσοι με γνώρισαν από την υπουργική μου θητεία- γνωρίζουν ότι δεν έχω πρόβλημα να λέω με παρρησία την γνώμη μου, τόσο δημόσια όσο και κατ’ ιδίαν (προσέγγιση που δεν συνάδει με την πολιτική πρακτική).  Σήμερα, αρκετοί από εκείνους που μου αμφισβήτησαν αυτό το δικαίωμα (με επίκληση των κανόνων "πολιτικής ορθότητας"), έχουν αναγνωρίσει αυτό το δικαίωμα αλλά και την σημασία της έκφρασης των κυβερνητικών στελεχών μέσω ιστοσελίδων (και όχι μόνο μέσω των παραδοσιακών μμε).Πολλοί, αν και διαφωνούσαν με κάποιες από τις πολιτικές που ακολούθησα, έδειξαν ενδιαφέρον για τον «ανορθόδοξο» τρόπο άσκησης πολιτικής".