Παριανός Αγέρανος

Τάνγκο, σάμπα ή μπάλος. Είναι ζήτημα έθνικ ταμπεραμέντου και φαντεζί ρυθμού. Στη Νότια Αμερική, ωστόσο, το τέμπο επιταχύνεται. Με την Αργεντινή πρόεδρο Κριστίνα Κίρχνερ και τον Βραζιλιάνο ομόλογό της Λούλα ντα Σίλβα να σέρνουν με παλμό τον χορό, σε πείσμα των διεθνών τρικλοποδιών. Παρά τις απειλητικές προφητείες των ορθόδοξων αναλυτών για ολοσχερή καταστροφή τους, οι ζαρωμένες οικονομίες των πάμπας και του Αμαζονίου βρυχώνται και πάλι.

Η Αργεντινή, αποκλεισμένη σχεδόν ολοκληρωτικά από τις παγκόσμιες αγορές και με ελάχιστες διεθνείς τραπεζικές πιστώσεις, καταγράφει φέτος ρυθμούς ανάπτυξης κοντά στο 10%. Η Βραζιλία, πάλι, επί δεκαετίες μεγαλύτερη χώρα οφειλέτις ανάμεσα στις αναδυόμενες οικονομίες, έχει αποπληρώσει όλα της τα χρέη εδώ και δύο χρόνια. Θαύμα ή τύχη; Μάλλον επίδειξη ρεαλισμού και εκμετάλλευση της συγκυρίας. Τόσο η περονίστρια δικηγόρος όσο και ο Εργατικός συνδικαλιστής σχεδόν από κοινού αρνήθηκαν να παίξουν ρόλο υποτακτικού που επέβαλαν οι ξένοι κερδοσκόποι.

Έθιξαν διεθνείς θεσμούς, αναθεώρησαν δάνεια, ακύρωσαν συμβάσεις, ανεμίζοντας τολμηρά τη σημαία μιας αιρετικής επιλογής: την απομάκρυνση του ΔΝΤ και των ισοπεδωτικών συνταγών του. Αποτέλεσμα; Σε λιγότερο από 10 στερημένα χρόνια οι καθημαγμένες οικονομίες της χώρας της μιλόνγκα, καθώς και αυτής του τροπικαλίσμο έχουν επουλώσει τα βαθιά τραύματά τους. Άλλες χώρες, όμως, άλλες συνήθειες, άλλα μεγέθη, άλλος πολιτικός πολιτισμός, διαφορετικοί συμβολισμοί.

Αντίθετα, στη συντηρητική ευρωζώνη δεν προβλέπονται περιθώρια αντικομφορμιστικής προσέγγισης των αγορών από κάθε ώρα-μέλος. Ενα καλούπι και μια μεζούρα εφαρμόζεται σε καθεστώς επείγουσας ανάγκης. Με κυρίαρχη τη σωφρονιστική απαίτηση «έφταιξες, θα πληρώσεις» επιστάτη βάρδιας γερμανικής φάμπρικας. Σ’ αυτό το ασφυκτικό λούκι μπουσουλάει η Ελλάδα, κάτω από το εκβιαστικό δίλημμα «take it or leave it». Κοινώς, «ή η χώρα εφαρμόζει βουβά και άκριτα τους περιορισμούς που επιβάλλουν χάριν εξυγίανσης οι δανειστές της ή ξεχνά τις υπόλοιπες δόσεις του δανείου που ενδέχεται να την ξελασπώσουν».

Το κακό είναι πως παρά τον καταιγισμό σκληρών μέτρων λιτότητας, η ελληνική οικονομία συρρικνώνεται. Το χειρότερο είναι η δραστηριοποίηση ενός ανησυχητικού σκοτσέζικου ντους. Από τη μια οι ξένοι οίκοι συνεχίζουν να μην εμπιστεύονται τη χώρα αποκλείοντας λόγω υπέρογκου κόστους τις εγχώριες τράπεζες από την πρόσβαση στα δανειακά τους κεφάλαια, γεγονός που στραγγίζει τις ελπίδες ομαλής χρηματοδότησης της ντόπιας ανάπτυξης. Από την άλλη, τα ευνοϊκά σχόλια της τρόικας για την πορεία της ελληνικής οικονομίας σκοντάφτουν πάνω στην αποκαρδιωτική εικόνα μιας σακατεμένης πραγματικότητας. Η αλήθεια είναι πως στη μέγκενη του ΔΝΤ η κυβέρνηση, τιμώντας τις δεσμεύσεις της, έχει μικρά περιθώρια ευελιξίας. Ενας ανασχηματισμός ίσως ενισχύσει τον κεντρικό συντονισμό της, καλύψει επικοινωνιακά κενά και ομογενοποιήσει πολιτικά ορισμένα υπουργεία. Αλλά από μόνος του δεν αρκεί για να αλλάξει το κλίμα απαισιοδοξίας που παραλύει φοβικά την κοινωνία. Όπως δεν φτάνει η εφαρμοσμένη διαχείριση εσόδων και φόρων, καθώς και η αμυντική αντιμετώπιση του πληθωρισμού και της ανεργίας για να ενθαρρύνουν προοπτικά τους πολίτες. Σ’ αυτή την κρίσιμη φάση, εφεδρεία αισιοδοξίας εγγυάται μόνο η δρομολόγηση ριζοσπαστικών κινήσεων διευκόλυνσης της ανάπτυξης. Ο Σεπτέμβριος θεωρείται ιδανική αφετηρία εκκίνησης του συγκεκριμένου πολιτικού πλοηγού που θα απορροφήσει τριγμούς στην κοινωνική συνοχή. Ειδάλλως, η χώρα θα συνεχίσει να χοροπηδάει ζεματισμένη στο καυτό ταψί της τρόικας, ενώ η κυβέρνηση θα επιδίδεται ολόψυχα σε κυματισμούς, αναδιπλώσεις και ελικοειδείς στροφές. Σαν να συμμετέχει σε παριανό Αγέρανο, έναν παραδοσιακό χορό που συνηθίζεται τις Απόκριες.