Λευτεριά στη βόρεια Μύκονο

Η θετική γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σύγκρουσης δύο θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αυτού της ακεραιτότητας στην εδαφική κυριαρχία και αυτού της αυτοδιάθεσης ενός λαού. Η απόφαση αυτή δεν έχει καμία μα καμία πρακτική ή ουσιαστική σημασία. Έχει όμως τεράστια συμβολική. Και για τους κατά φαντασίαν «δικαιωμένους» και για τους κατά φαντασίαν «αδικημένους». Αμέσως μετά τη γνωμοδότηση άρχισαν μια σειρά δημοσιευμάτων σχετικά με το άμεσο μέλλον της Ευρώπης, αλλά και του πλανήτη. Οι καταστροφολογικές προσεγγίσεις, που προμήνυαν με σιγουριά καφετζούς την διάλυση της Ευρώπης σε λίγες μόνο δεκαετίες,  ήταν αναμφίβολα οι πιο ενδιαφέρουσες.  Χρησιμοποιώντας κατά κόρον φράσεις όπως «άνοιξε το κουτί της Πανδώρας» και «άνοιξε ο ασκός του Αιόλου», οι εν λόγω προσεγγίσεις δείχνουν επιπλέον πως η αρχαία ελληνική μυθολογία δεν αποτελεί απλώς μια ανεξάντλητη δεξαμενή έμπνευσης, αλλά με τόσα δεινά που προέκυψαν από τα δύο αυτά δώρα, φαίνεται πως η φράση «Φοβού τους Δανούς…» ήταν βαθιά ριζωμένη στην ιδιοσυγκρασία των «αρχαίων ημών».

Δεν έλειψαν μάλιστα και τα δημοσιεύματα που ερμήνευαν την στάση της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Κύπρου να μην αναγνωρίζει το Κόσοβο, ως απόρροια του φόβου αυτών των κρατών διότι κινδυνεύουν από αποσχιστικά κινήματα. Στην περίπτωση της Ισπανίας, που θυμάται για παράδειγμα πως είναι έθνος μόνο όταν κερδίσει κάνα μουντιάλ,  υπάρχουν βέβαια οι Βάσκοι και οι Καταλανοί. Στην Κύπρο το γνωστό πρόβλημα της Τουρκικής κατοχής. Στην Ελλάδα δεν μας εξήγησαν ακριβώς αυτό το κίνημα. Εκτός να πρόκειται για το γνωστό των Ζακυνθινών που ρίχνουν τα «όρσε» τους στο μνημείο της «Ένωσης»  Ξέχασαν φυσικά αυτά τα δημοσιεύματα να αναφέρουν την περίπτωση του Βελγίου, το οποίο έχοντας βρεθεί στα όρια της διάλυσης για νιοστή φορά, δεν είχε κανένα πρόβλημα να αναγνωρίσει το Κόσοβο.
Αυτές οι προσεγγίσεις ξεχνούν επίσης να αναφέρουν μια μικρή αλλά ουσιαστική – IMHO – λεπτομέρεια. Πριν από του γνωστούς βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια, δεν μπορούμε να πούμε ακριβώς πως η καθημερινότητα στο Κόσοβο ήταν σαν αυτή της Χάιντι στις Αυστριακές Άλπεις. Δεν ξυπνούσε ο Αλβανός του Κοσόβου για να πάει φρεσκοψημένα τηγανόψωμα στον γείτονά του Σέρβο, ούτε αγκαλιαζόντουσαν γιορτάζοντας την λήξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, ραίνοντας με λουλούδια ο ένας τον άλλον. Μιλούμε για μια περιοχή των Βαλκανίων όπου η αιματοχυσία και οι μαζικές εθνοκαθάρσεις ήταν η καθημερινότητα τους τελευταίους αιώνες.

Η άλλη άποψη, η πιο μετριοπαθής τρόπον τινά, για την γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου, κάνει λόγο για αυτά ακριβώς τα δικαιώματα που συγκρούονται στην εν λόγω περιοχή του πλανήτη. Κάθε φορά που συγκρούονται δύο ή και περισσότερα θεμελιώδη δικαιώματα, αναγκαστικά προκύπτει ζήτημα. Τα δικαιώματα στη ζωή, στην ελευθερία και την περιουσία για παράδειγμα είναι αναφαίρετα. Αν όμως συγκρουστούν αναμεταξύ τους, κάποιος πρέπει να δώσει τη λύση. Καλώς ή κακώς, αυτή θα είναι η Δικαιοσύνη. Τα θεμελιώδη δικαιώματα έχουν και βαθμό σπουδαιότητας. Για παράδειγμα είναι ξεκάθαρο το ποιο θα επικρατήσει αν συγκρουστεί το δικαίωμα στην περιουσία με το δικαίωμα στη ζωή. Κάτι αντίστοιχο λοιπόν συνέβη και με τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου. Η οποία σε καμία περίπτωση δεν δεσμεύει. Και για αυτό ακριβώς μπορεί να προκαλέσει ατελείωτες συζητήσεις.