Καθυστερεί η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στους Νηογνώμονες μετά το ναυάγιο του «Αγ.Ζώνη ΙΙ»

Το ναυάγιο του δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ» τον περασμένο Σεπτέμβριο προκάλεσε προβλήματα στην εικόνα της κυβέρνησης με το υπουργείο Ναυτιλίας να μπαίνει στο στόχαστρο.

Ο πρωθυπουργός αντιμέτωπος με την οικολογική καταστροφή και τις έντονες αντιδράσεις του κόσμου έδωσε εντολή να αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο και οι έλεγχοι που έκανε ο Κλάδος Επιθεώρησης Πλοίων, στα υπό ελληνική σημαία πλοία και σκάφη να γίνεται πλέον μόνον από νηογνώμονες.

Όμως οι μήνες κυλούν και η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων καθυστέρει αν και υπάρχει ως καταληκτική ημερομηνία, η 30η Σεπτεμβρίου 2018. Και είμαστε ήδη στα μέσα Ιουλίου.

Ειδικότερα ο νέος νόμος 4504/2017 αναφέρει ότι από τις 30/09/2018 παύει η έκδοση των προβλεπόμενων από την εθνική, ενωσιακή και διεθνή νομοθεσία πιστοποιητικών των ελληνικών πλοίων από τον Κλάδο Ελέγχου Πλοίων (ΚΕΠ), τις Λιμενικές Αρχές, καθώς και τα Τοπικά Κλιμάκια Επιθεώρησης Πλοίων (ΤΚΕΠ), και εφεξής εκδίδονται από τους εξουσιοδοτημένους οργανισμούς (νηογνώμονες).

Σύμφωνα με αυτό το νέο νόμο 4504/2017 ο ΚΕΠ θα σταματήσει να εκδίδει πιστοποιητικά στις 30/09/2018 και μέχρι αυτήν την ημερομηνία πρέπει να έχουν αντικατασταθεί όλα τα υφιστάμενα εν ισχύ πιστοποιητικά που έχουν εκδοθεί από ΚΕΠ / ΤΚΕΠ.

Στην Ελλάδα λειτουργούν δύο κατηγορίες νηογνωμόνων.

Στην 1η κατηγορία είναι οι οργανισμοί που έχουν αναγνωριστεί με βάση τον ΕΚ 391, είναι εγκεκριμένοι από τον Ευρωπαϊκό Φορέα Ναυτιλιακής Ασφάλειας (EMSA) και είναι μέλη της Διεθνούς Ένωσης Νηογνωμόνων (IACS).

Αυτοί έχουν ήδη όλες αυτές τις αρμοδιότητες που αφαιρούνται από τον ΚΕΠ, αλλά για λόγους δικής τους πολιτικής αποφεύγουν την ανάμιξη τους στην τοπική αγορά και δεν δραστηριοποιούνται ευρέως στα πλοία εθνικής νομοθεσίας.

Στην 2η κατηγορία ανήκουν οι 2 νηογνώμονες εθνικής εμβέλειας, δηλαδή ελληνικών συμφερόντων, που λειτουργούν πλέον στην Ελλάδα, μετά τη διακοπή λειτουργίας του «Ελληνικού Νηογνώμονα» και καλούνται να σηκώσουν το κύριο βάρος της πιστοποίησης των πλοίων που πριν πιστοποιούνταν από ΚΕΠ / ΤΚΕΠ ενώ πρέπει να αποδείξουν την δυνατότητά τους να αναλάβουν τις αυξημένες τους αρμοδιότητες μέσα από την διαδικασία διαπιστωτικής πράξης από τον ΚΕΠ που τους ελέγχει.

Ήδη όμως βρισκόμαστε στον Ιούλιο και δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα προς την οργάνωση του πλαισίου αυτού με αποτέλεσμα να υπάρχει προβληματισμός στην αγορά αφού ελλοχεύει ο κίνδυνος στις 30 Σεπτεμβρίου να «πέσουν όλοι μαζί» για πιστοποιητικά στους νηογνώμονες προκαλώντας προβλήματα δυσλειτουργίας στο σύστημα και αναπόφευκτες καθυστερήσεις.

Προσφάτως παρατηρήθηκε κινητικότητα από πλευράς υπουργείου Ναυτιλίας για τη διαπιστωτική πράξη και την εκχώρηση των αρμοδιοτήτων στους νηογνώμονες. Όμως υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση καθώς θα έπρεπε όλα να είχαν ξεκαθαρίσει έως την περασμένη άνοιξη το αργότερο. Κάτι που δεν έγινε δημιουργώντας ένα ομιχλώδες τοπίο με τα χρονικά περιθώρια να στενεύουν.

Επιπροσθέτως η διακοπή της λειτουργίας του «Ελληνικού Νηογνώμονα» αναγκάζει τους ιδιοκτήτες των πλοίων τα οποία παρακολουθούσε-επιθεωρούσε και εξέδιδε πιστοποιητικά αξιοπλοΐας να αναζητήσουν άλλον νηογνώμονα ενώ όπως φαίνεται ήδη σημαντικός αριθμός αυτών των πλοίων έχει ήδη μεταφερθεί σε άλλους νηογνώμονες. Ο φόρτος εργασίας είναι μεγάλος και τα χρονικά περιθώρια μικρά.

«Όσο δεν ξεκαθαρίζει το τοπίο θα εξακολουθεί να συντηρείται η αίσθηση που υπάρχει ότι ο Κλάδος Επιθεώρησης Πλοίων δεν θα «κατεβάσει διακόπτη» τον Σεπτέμβριο και αυτό δημιουργεί σύγχυση στην αγορά» επισημαίνουν κύκλοι της ελληνικής ναυτιλίας:

«Ούτως ή άλλως θα περάσει πολύς χρόνος ώστε να μπουν όλα στη θέση τους. Πόσο μάλλον τώρα που η καθυστέρηση για την σωστή εφαρμογή του νόμου είναι μεγάλη».

Σύμφωνα με πληροφορίες και στο νέο νομοθετικό πλαίσιο υπάρχουν γκρίζες ζώνες για τις αρμοδιότητες που έχουν εκχωρηθεί ή πρόκειται να εκχωρηθούν στους νηογνώμονες εθνικής εμβέλειας και τις οποίες είχε ο ΚΕΠ.

Ο προβληματισμός αφορά κυρίως τον έλεγχο των πλοίων στον τομέα ασφαλούς διαχείρισης στο πλαίσιο του Διεθνούς Κώδικα Ασφαλούς Διαχείρισης (ISM Code) και την έκδοση των πιστοποιητικών ασφαλούς διαχείρισης. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι ο ISM Code εμπίπτει στον έλεγχο του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Οργανισμού, της EMSA (European Maritime Safety Agency) η οποία μπορεί να εγείρει θέμα για το κατά ποσό είναι νόμιμη η εκχώρηση αυτών των αρμοδιοτήτων σε οργανισμούς-νηογνώμονες που δεν εποπτεύει η ίδια ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται και οι δύο εθνικής εμβέλειας.

Αποτελεί λοιπόν ερωτηματικό τι εξυπηρετεί η εκχώρηση της συγκεκριμένης αρμοδιότητας τη στιγμή που ο ΚΕΠ ακόμη και στο νέο νομοθετικό πλαίσιο διατηρεί πλήρως την δυνατότητα επιθεώρησης και έκδοσης των σχετικών πιστοποιητικών ISM όπως και πριν.

Υπό συζήτηση βρίσκεται και η εκχώρηση αρμοδιότητας για την επιθεώρηση των πλοίων, σύμφωνα με τη Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας 2006, και έκδοση των συναφών πιστοποιητικών - MLC.

Μία από τις γκρίζες ζώνες αφορά επίσης και το θέμα έκδοσης, από τους νηογνώμονες εθνικής εμβέλειας που δεν υπάγονται στον έλεγχο της EMSA, πιστοποιητικών διεθνών πλόων που αφορούν:

1) τη MARPOL που είναι η Διεθνής Σύμβαση για την πρόληψη της Ρύπανσης από πλοία και αφορά την πρόληψη της ρύπανσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος από πλοία λόγω της λειτουργίας τους ή λόγω ναυτικών ατυχημάτων

2) τη Διεθνή Σύμβαση για τη Γραμμή Φόρτωσης ενός πλοίου– International Load Line Convention

Αξίζει να τονιστεί ότι παρά το «κλείσιμο» του ΚΕΠ παραμένουν στον Κλάδο Επιθεώρησης Πλοίων οι εξής αρμοδιότητες:

1) Έλεγχος ναυτιλιακών εταιρειών στον τομέα ασφαλούς διαχείρισης, σύμφωνα με τις διατάξεις του Διεθνούς Κώδικα Ασφαλούς Διαχείρισης (ISM Code) βάση του Κανονισμού αριθ. 336/2006/ΕΚ,

2) Έλεγχος των πλοίων στον τομέα ασφαλούς διαχείρισης στο πλαίσιο του Διεθνούς Κώδικα Ασφαλούς Διαχείρισης (ISM Code) και έκδοση των πιστοποιητικών ασφαλούς διαχείρισης,

3) Έλεγχος των πλοίων, έλεγχος της αξιολόγησης και έγκρισης των σχεδίων ασφάλειας, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα ISPS και του Καν. 725/2004/ ΕΚ.

Εν κατακλείδι, η μεταφορά αρμοδιοτήτων από ΚΕΠ / ΤΚΕΠ στους νηογνώμονες αφορά κυρίως τους δύο νηογνώμονες εθνικής εμβέλειας που είναι εξουσιοδοτημένοι με υπουργική απόφαση για επιθεώρηση και έκδοση πιστοποιητικών σε πλοία, τουριστικά σκάφη κλπ, εθνικής εμβέλειας και για τους οποίους εκκρεμεί η αναβάθμιση της αναγνώρισής τους εν αναμονή της διαπιστωτικής πράξης.