Στα γρανάζια της Δικαιοσύνης ενεπλάκη η υλοποίηση της επένδυσης της εταιρείας βρετανικών συμφερόντων Loyalward L.t.d., σε έκταση 22.120,349 στρεμμάτων της Μονής Τοπλού που βρίσκεται πλησίον του Φοινικοδάσους Βάι της Κρήτης. Η επίμαχη επένδυση υπερβαίνει το ποσό των 100.000.000 ευρώ.
Και αυτό γιατί η «Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού» και 140 κάτοικοι της Κρήτης προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ζητούν να ακυρωθεί ως αντίθετο στην Ευρωπαϊκή και Ελληνική νομοθεσία το από 7.3.2016 Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο εγκρίθηκε:
1) το Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ) Ίτανος Γαία” στη θέση χερσόνησος Σίδερο, στην περιοχή Ιτάνου, του Δήμου Σητείας της περιφέρειας Κρήτης και
2) η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του εν λόγω σχεδίου.
Με το επίμαχο διάταγμα εγκρίθηκε το ΕΣΧΑΣΕ έκτασης 22.120,349 στρεμμάτων που βρίσκεται πλησίον του Φοινικοδάσους Βάι και της Ιεράς Μονής «Παναγίας Ακρωτηριανής και Αγίου Ιωάννου Θεολόγου» (Τοπλού).
Πρόκειται για μια έκταση στο Βορειοανατολικό άκρο Κρήτης που εντάσσεται στο Δήμο Σητείας (δημοτικό διαμέρισμα Ιτάνου) και εκτείνεται σε περιοχή που καταλήγει στη χερσόνησο Σίδερο.
Είναι παράκτια περιοχή και ανήκει κατά κυριότητα στο κοινωφελές Εκκλησιαστικό Ίδρυμα Παναγία η Ακρωτηριανή που συστάθηκε από την Ιερά Μονή Τοπλού και την Ιερά Μητρόπολη Ιεραπύτνης και Σητείας.
Η επίμαχη έκταση αποτελεί περιουσία του εν λόγω Ιδρύματος, το οποίο συστάθηκε με το από 27.5.1992 Προεδρικό Διάταγμα.
Το σύνολο της περιοχής έχει παραχωρηθεί στη βρετανική εταιρεία Loyalward L.t.d., η οποία και ανέλαβε την τουριστική αξιοποίηση της περιοχής αυτής κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού, ο οποίος την ανέδειξε ως ανάδοχο του έργου.
Στη συνέχεια υπεγράφη η από 14.7.1998 σύμβαση παραχώρησης χρήσεως γης τουριστικής αναπτύξεως και εκμετάλλευσης μεταξύ του Ιδρύματος και των βρετανικών συμφερόντων εταιρείας.
Στην επίμαχη έκταση υπάγεται ο Όρμος του Βάι με το γνωστό φοινικόδασος και ο αρχαιολογικός χώρος της Ιτάνου.
Το ύψος της επένδυσης υπερβαίνει το ποσό των 100.000.000 ευρώ. Η επένδυση προβλέπει τη δημιουργία 1.200 θέσεων άμεσης απασχόλησης, την κατασκευή ξενοδοχειακών συγκροτημάτων και σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, λιμενικά έργα, εμπορικά καταστήματα, αθλητικές και ψυχαγωγικές εγκαταστάσεις, γήπεδα γκολφ, κλπ, όπως επίσης ευελπιστεί στην αύξηση των αφίξεων τουριστών.
Να σημειωθεί ότι το Ε.Σ.Χ.Α.Σ.Ε. σύμφωνα με τη νομοθεσία αποτελεί σχέδιο το οποίο στοχεύει «στην επίτευξη ειδικού οικονομικού και αναπτυξιακού σκοπού, ικανού να υποβοηθήσει γενικώς την οικονομία της χώρας, αλλά και να συμβάλει στην άμεση αντιμετώπιση της παρούσης οικονομικής κρίσεως».
Ακριβώς ένα χρόνο πριν η Ολομέλεια του ΣτΕ (με πρόεδρο τον Σωτήρη Ρίζο και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Χρήστο Ντουχάνη) με την υπ΄ αριθμ. 29/2015 γνωμοδότησή της είχε κρίνει νόμιμο το επίμαχο σχέδιο διατάγματος και άναψε το «πράσινο φως» για την υλοποίηση της εν λόγω επένδυσης.
Οι προσφυγές στο ΣτΕ και NATURA 2000
Τόσο το πολιτιστικό Σωματείο, όσο και οι 140 Κρητικοί με τις προσφυγές τους στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο υποστηρίζουν, κατ΄ αρχάς, ότι η επίμαχη περιοχή στην οποία πρόκειται να υλοποιηθεί η τουριστική επένδυση βρίσκεται σε ζώνη προστασίας του διεθνούς δικτύου NATURA 2000 που δεν επιτρέπει παρόμοιες τουριστικές εγκαταστάσεις.
Ακόμη, υποστηρίζουν ότι η ΣΜΠΕ πλέον του ότι είναι πλημμελής, έρχεται σε σύγκρουση τόσο με την Ελληνική νομοθεσία, όσο και με οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (οδηγία 92/43/ΕΟΚ), αφού -μεταξύ των άλλων- δεν προβλέπει μέτρα προστασίας και περιορισμούς για τη διαχείριση του ευαίσθητου περιβάλλοντος της επίμαχης περιοχής (NATURA 2000) στην οποία περιλαμβάνονται και φυσικοί οικότοποι), αλλά ούτε έχει προηγηθεί η αναγκαία εκτίμηση των επιπτώσεων της ξενοδοχειακή δραστηριότητας στο προστατευόμενο οικολογικό περιβάλλον της εν λόγω περιοχής.
