Μπήκε στο μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά στον Πόντο και τραγούδησε το «αγαπώσε» στα… «ρούμτσα», δηλαδή ρωμέϊκα – ελληνικά, προκαλώντας αίσθηση στην Τουρκία. Αργότερα εμφανίστηκε σε εκπομπή του κρατικού TRT, ερμηνεύοντας το παραδοσιακό ποντιακό τραγούδι «Τα μαλλία μ' ντ' έσπριναν», με αποτέλεσμα να πάρουν φωτιά τα social media από σχόλια φανατικών Τούρκων και Γκτίζων Λύκων.
Ο λόγος για τον 29χρονο τραγουδιστή Απόλας Λέρμι, από την Τόνια της Τραπεζούντας, που κάνει γνωστό με τα τραγούδια του, εντός και εκτός Τουρκίας, τον ιδιαίτερο πολιτισμό της Μαύρης Θάλασσας. Αυτόν που άφησαν πίσω τους το 1923 οι Πόντιοι που εγκατέλειψαν τις πατρογονικές τους εστίες και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα και συνεχίζουν έως σήμερα στον Πόντο οι μουσουλμάνοι ελληνόφωνοι, ως Τούρκοι πολίτες πλέον.
Από μικρός ο Απόλας, άκουγε τους μεγαλύτερους να μιλούν τα «ρούμτσε». Οι παππούδες του, του μετέδωσαν την αγάπη τους για την ποντιακή παράδοση και τη διαφορετικότητα του πολιτισμού της Μαύρης Θάλασσας και των ιδιαίτερων ήχων της Τραπεζούντας..
Από πολύ νωρίς, άρχισε να ερευνά και να καταγράφει τους παλιούς λυράρηδες και δημιουργούς που έζησαν στη Τραπεζούντα, αλλά και να ερμηνεύει παραδοσιακά τραγούδια με το προσωπικό του ύφος, συμβάλλοντας έτσι περαιτέρω στην γνωστοποίηση της αυθεντικής Τραπεζουντιακής μουσικής στην Τουρκία.
Η σχέση του με την μουσική άρχισε στα χρόνια του στο Λύκειο και εντάθηκε μετά την αποφοίτησή του από το πανεπιστήμιο. Από το 2001 και μετά συνεργάστηκε με πολλούς μουσικούς σε διαφορετικά σχήματα και είδη μουσικής. Έχει κάνει πολλές εμφανίσεις στην Τουρκία και στην Ευρώπη. Το πρώτο του άλμπουμ με τίτλο «Καλαντάρ» κυκλοφόρησε το 2011 και έτυχε θερμής υποδοχής από τους ακροατές και θετικής ανταπόκρισης από καλλιτεχνικούς κύκλους.
Δημιουργία του που προκάλεσε συζητήσεις και τάραξε τα νερά ήταν το «Αντιστάσου Μαύρη Θάλασσα». Αυτό το τραγούδι στόχευε στο να τραβήξει την προσοχή του κοινού στα κοινωνικά και οικολογικά προβλήματα της Μαύρης Θάλασσας.
Επιπλέον ο Απόλας Λέρμι, που ήταν ο πρώτος που έκανε μουσικό κλιπ στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, με ένα τραγούδι στα «ρούμτσα» (ποντιακά) συμβάλλοντας σημαντικά στο να γίνει περισσότερο γνωστή αυτή η αρχαία γλώσσα σε ολόκληρη την Τουρκία και να αρχίσει μια δημόσια συζήτηση στη χώρα, για την ελληνική καταγωγή της συγκεκριμένης γλώσσας.
Ουσιαστικά, ο Απόλας Λέρμι συμβολίζει την ανάγκη των αυτοχθόνων γηγενών κατοίκων της σημερινής Τραπεζούντας να ξαναβρούν τα μουσικά μονοπάτια της Ελληνοφωνίας τους μετά από αιώνες «ιδιώτευσης» με την παραγωγή cd και video clip στην αρχέγονη γλώσσα των Ελλήνων του Πόντου.
Η προσπάθεια αυτή έχει ως σκοπό την αδερφοσύνη μέσα από την κατανόηση των επιμέρους εθνοτήτων της Μαύρης Θάλασσας με μουσικές παραδοσιακές και σύγχρονες διασκευές που αγγίζουν και το μη Ποντιακό κοινό σε Ελλάδα και Τουρκία.
«Στόχος μου είναι να συμβάλω στη διάσωση της μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς, που υπάρχει στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας και εμείς οι ντόπιοι ελληνόφωνοι του Πόντου, είμαστε περήφανοι για αυτήν» δήλωσε ο ίδιος στο protothema.gr, επισημαίνοντας με νόημα πως «η πολιτική δεν έχει σχέση, με την παράδοση και τον πολιτισμό», απαντώντας έτσι εμμέσως στις απειλές που δέχεται από εθνικιστικούς κύκλους της Τουρκίας και τους λεγόμενους Γκρίζους Λύκους, να σταματήσει να τραγουδάει και στα ελληνικά. Στο νέο του άλμπουμ «Σάντα», επέλεξε να απαντήσει με τους στίχους του, στις κραυγές των Γκρίζων Λύκων. «Τραγουδώ ελληνικά, τραγουδώ και τούρκικα» είναι ο τίτλος ενός από τα νέα τραγούδια του άλμπουμ, που είναι αφιερωμένο στην αδελφοσύνη των λαών που κάνουν αγώνα για να ζήσουν μαζί πάνω στα ίδια χώματα.
«Αγαπώ την αρχαία Ελλάδα και την ιστορία» απαντάει, για τους λόγους που τον οδήγησαν να «χτυπήσει» τατουάζ στο χέρι του, το όνομα του στα ελληνικά, που παραπέμπει στον αρχαίο θεό της μουσικής Απόλλωνα.
Πρόσφατα ο Απόλας Λέρμι βρέθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα, προσκεκλημένος
της Ένωσης Ποντιακής Νεολαίας Αττικής. Ο χώρος του δημοτικού κινηματοθεάτρου «Καλυψώ» στην Καλλιθέα, όπου πραγματοποιήθηκε κοινή συναυλία με τον Δημήτρη Καρασαββίδη, τον «Ευξείνειο Μουσικό Πολιτιστικό Σύλλογο» και το σχήμα «Αργατεία», αποδείχτηκε πολύ μικρός για τους εκατοντάδες Πόντιους, και όχι μόνο, που κατέκλεισαν την αίθουσα για να ακούσουν το παιδί από την Τόνια, που ξύπνησε μνήμες από την χαμένη πατρίδα.
