Ασπίδα της Δικαιοσύνης στην πρώτη κατοικία

Τα νέα δεδομένα που έχει δημιουργήσει στις ζωές εκατοντάδων Ελλήνων η οικονομική κρίση αλλά και το αναφαίρετο συνταγματικό δικαίωμα για ζωή με αξιοπρέπεια, μπήκαν στη «ζυγαριά» της Δικαιοσύνης, η οποία με μια πρωτοποριακή απόφασή της έδωσε «ανάσα» ζωής σε μια οικογένεια που βρέθηκε αντιμέτωπη με τον εφιάλτη της ανεργίας. Το δικαστήριο – Ειρηνοδικείο Φαρκαδόνας – με απόφασή του διέσωσε την κύρια κατοικία οικογένειας από κάθε αξίωση των τραπεζικών ενώ παράλληλα έκρινε ότι οι καταβολές της προς τις τράπεζες για δάνεια συνολικού ύψους 367,892 ευρώ θα πρέπει να είναι μηδενικές αφού μηδενικά είναι και τα εισοδήματά  του νοικοκυριού.

Η απόφαση (1/2012) που δημοσιεύθηκε στο «Πρώτο Θέμα» της περασμένης Κυριακής αποτελεί – πιλότο και για άλλες παρόμοιες υποθέσεις που απασχολούν τα Ειρηνοδικεία της χώρας και είναι η πρώτη στο είδος αφού αποκλείει από κάθε αξίωση των τραπεζών πρώτη κατοικία οικογένειας τα μέλη της οποίας είναι άνεργα.

Παράλληλα, το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι θα πρέπει να ορισθεί νέα δικάσιμος μετά από περίπου ένα χρόνο για να επαναπροσδιοριστεί το θέμα των μηναίων καταβολών της οικογένειας προς τις τράπεζες για τη ρύθμιση του χρέους της, αφού αναμένεται να επέλθει θετική μεταβολή στα οικονομικά με τη συνταξιοδότηση του συζύγου από τον ΟΓΑ.

Τότε μόνο – αναφέρει η ειρηνοδίκης κ. Κυριακή Παπαστολοπούλου - και αφού εκδοθεί απόφαση της Δικαιοσύνης θα πρέπει να ξεκινήσει και η διαδικασία ρευστοποίησης της υπόλοιπης περιουσίας της οικογένειας «πλην της κύριας κατοικίας των αιτούντων, προκειμένου να συγκεκριμενοποιηθεί εάν οι πιστωτές θα ικανοποιηθούν μόνο από το προϊόν της εκποιήσεως των λοιπών ακινήτων και κινητών των αιτούντων ή εάν θα ικανοποιηθούν και με την καταβολή δόσεων…». Παρ΄ όλα αυτά, σημειώνει στην απόφασή του ότι η  πρώτη κατοικία της οικογένειας «θα πρέπει να εξαιρεθεί χωρίς να υποχρεωθεί η οικογένεια να ικανοποιήσει τους πιστωτές με την καταβολή χρηματικού ποσού».

«Ζωή με αξιοπρέπεια»

Το δικαστήριο σταθμίζοντας την εξαιρετικά δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκε η οικογένεια ερμήνευσε τον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά σε συνδυασμό με τις συνταγματικές επιταγές για προστασία της αξίας του ανθρώπου και το δικαίωμά σε αξιοπρεπή διαβίωση. Στη δικαστική απόφαση αναφέρεται ότι η ευχέρεια του δικαστηρίου να καθορίσει το ποσοστό επί της εμπορικής αξίας της κατοικίας του οφειλέτη που θα πρέπει εκείνος να καταβάλει για να σώσει το σπίτι του «μπορεί να φτάσει μέχρι και την μηδενική καταβολή σε περίπτωση που είναι αδύνατη η όποια καταβολή χωρίς την υποβάθμιση του ανεκτού ορίου διαβιώσεως… αφού ο νόμος ορίζει μόνο το ανώτατο όριο (μέχρι συνολικό ποσό 85%) του ποσοστού καταβολής επιτρέποντας έτσι στο δικαστήριο να το εξειδικεύσει κατά περίπτωση…».  

Ιδιαίτερη αξία, όμως, έχει ότι η ερμηνεία αυτή δίνεται σε συνδυασμό με τις συνταγματικές επιταγές (άρθρο 2) που θέτει «ως πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας να σέβεται και προστατεύει την αξία του ανθρώπου» θέτοντας ως όριο της πολιτειακής πράξης, όπως είναι και η δικαστική απόφαση, τη διατήρηση εκείνων των συνθηκών διαβιώσεως του πολίτη που θα του επιτρέψουν να ζει με αξιοπρέπεια. Εάν λοιπόν- συνεχίζει η δικαστική απόφαση «το δικαστήριο στερήσει αυτή τη δυνατότητα στους αιτούντες, προκρίνει έναντι της αξίας του ανθρώπου, την ικανοποίηση περιουσιακών δικαιωμάτων ….».

Ο δικηγόρος κ. Δημήτριος Αναστασόπουλος ο οποίος εκπροσώπησε την οικογένεια στο δικαστήριο σε δήλωσή του αναφέρει: «Το ερώτημα που είχε διατυπωθεί  από την αρχή της εφαρμογής του Νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά,  ήταν τι θα γινόταν  στην περίπτωση που κάποιος ενώ έχει μόνο μια κύρια κατοικία δεν μπορεί να καταβάλλει κανένα ποσό, λόγω μακροχρόνιας ανεργίας ή χαμηλού εισοδήματος ,προκειμένου να τη διασώσει. Την απάντηση έδωσε η εξαιρετική απόφαση του Ειρηνοδικείου Φαρκαδόνας,  η οποία διέσωσε την κύρια κατοικία του δανειολήπτη χωρίς αυτός να υποχρεωθεί να καταβάλει κανένα ποσό».