Επεισόδια στην Αμερικάνικη Πρεσβεία

Επεισόδια ξέσπασαν στο ύψος της Αμερικάνικης πρεσβείας, όταν ομάδα αναρχικών άρχισε να πετάει μολότοφ και οι αστυνομικοί να απαντούν με δακρυγόνα. Στη συνέχεια οι αναρχικοί χωρίστηκαν σε ομάδες και κατευθύνονται στον κόμβο των Αμπελοκήπων, χρησιμοποιώντας κάδους απορριμάτων για οδοφράγματα. Οι αστυνομικές δυνάμεις τους έχουν απο κοντά

Λίγο μετά τις 15:30 ξεκίνησε η πορεία προς την Αμερικανική Πρεσβεία, με την οποία κορυφώνονται και οι εορταστικές εκδηλώσεις για την 35η επέτειο του Πολυτεχνείου.

Στην κορυφή της πορείας βρίσκεται η αιματοβαμμένη σημαία του Πολυτεχνείου, την οποία κρατούν φοιτητές της ΠΑΣΠ.

Ακριβώς πίσω από τη σημαία, πορεύονται μέλη του Συνδέσμου Φυλακισθέντων - Εξορισθέντων αντιστασιακών 1967-1974, εκπρόσωποι συνδικαλιστικών φορέων, φοιτητικές οργανώσεις και κομματικές οργανώσεις.

Η σημαία του Πολυτεχνείου ξεκίνησε στις 15:00 μετά το μεσημέρι από το κτήριο του Πολυτεχνείου και τέθηκε επικεφαλής της πορείας στην πλατεία Συντάγματος.

Φόρο τιμής στο μνημείο του Πολυτεχνείου, απέτισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, ενώ ο Δημήτρης Σιούφας, προσήλθε στο χώρο του Ιδρύματος, επικεφαλής αντιπροσωπείας της Βουλής και κατέθεσε στεφάνι. «Η νύχτα του Πολυτεχνείου» είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Βουλής «έφερε την αυγή της Δημοκρατίας».

Νωρίς το πρωί φόρο τιμής στο μνημείο του Πολυτεχνείου απέτισε και ο υφυπουργός Παιδείας Σπύρος Ταλιαδούρος.

«Στις 17 Νοεμβρίου, πριν 35 χρόνια, το φοιτητικό κίνημα, η νεολαία και όλος ο λαός μας έδειξε ότι είναι βραχύς ο βίος των ανελεύθερων καθεστώτων και του σκότους», τόνισε ο πρύτανης του ΕΜΠ Κωνσταντίνος Μουτζούρης, στο πλαίσιο της εκδήλωσης του εορτασμού της 35ης επετείου από την εξέγερση των φοιτητών.

Ο κ. Μουτζούρης επισήμανε τη σημασία του αγώνα για τη σημερινή εποχή, αναφερόμενος «στην παγκόσμια οικονομική κρίση, τη συρρίκνωση των κοινωνικών δικαιωμάτων και κατακτήσεων και τις επιβουλές κατά της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που πληθαίνουν και γίνονται όλο και πιο επικίνδυνες».

«Η ημέρα της εξέγερσης συνεχίζει να εμπνέει τους αγώνες της σημερινής νεολαίας, να δείχνει τον δρόμο της ενεργούς συμμετοχής των πολιτών στα δημόσια πράγματα, να λειτουργεί σαν φωτεινό παράδειγμα», υπογράμμισε ο πρύτανης της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, Τριαντάφυλλος Πετρασκίδης.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΣΦΕΑ, Δημήτρης Πρωτοψάλτης, μίλησε για την «κορυφαία αντιστασιακή πράξη κατά της στρατιωτικοφασιστικής δικτατορίας» και αναφέρθηκε στους κινδύνους της εποχής μας.

Μετά τις ομιλίες, έγινε το προσκλητήριο των νεκρών φοιτητών, κατά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, το 1973.

Η εκδήλωση της Επιτροπής Εορτασμού ολοκληρώθηκε με την ανάκρουση του ύμνου του Πολυτεχνείου δίνοντας το σύνθημα για την έναρξη της πορείας στους συγκεντρωμένους έξω από το Ίδρυμα, ενώ μέλη της συντονιστικής επιτροπής του εορτασμού, κατήγγειλαν ότι στην Ομόνοια, άνδρες της Αστυνομίας διενεργούσαν ελέγχους σε φοιτητές.

Δρακόντεια μέτρα ασφαλείας έχουν ληφθεί από πλευράς αστυνομίας, στους δρόμους, από τους οποίους θα περάσουν οι διαδηλωτές, τους οποίους θα περιφρουρούν χιλιάδες αστυνομικοί, ενώ αποκλεισμένοι από την κυκλοφορία οχημάτων είναι από νωρίς οι δρόμοι γύρω από το Πολυτεχνείο.

Συγκεκριμένα, μέχρι τα ξημερώματα της Τρίτης, οι οδηγοί δεν επιτρέπεται να σταθμεύουν τα οχήματά τους, ενώ θα διακοπεί σταδιακά η κυκλοφορία σε τμήματα των οδών: Στουρνάρη, Πατησίων, Τοσίτσα, Πολυτεχνείου, Μπουμπουλίνας, Τζωρτζ, Μπόταση, Κάνιγγος, Σολωμού, Καποδιστρίου, Πλατεία Εξαρχείων, Χαλκοκονδύλη, Αβέρωφ, Βερανζέρου και Σπ.Τρικούπη.

Επίσης από τις 14:00 το μεσημέρι και έως το τέλος της πορείας προς την αμερικανική πρεσβεία δεν επιτρέπεται η κίνηση των οχημάτων σε τμήματα των δρόμων: Πανεπιστημίου, Σταδίου, Βασ. Σοφίας, Ακαδημίας, Βασ. Γεωργίου Α, Αθηνάς, πλατεία Συντάγματος, πλατεία Ομονοίας, Αιόλου, Γέλωνος, Π. Κόκκαλη, Μακεδόνων, Δορυλαίου, Βασ. Αμαλίας, Πειραιώς, Ερμού, Τσόχα, Βασ. Αλεξάνδρου, Αρδηττού, Βασ. Κωνσταντίνου, Καρέα, Μεσογείων, Παπαδιαμαντοπούλου, Ξενίας, Λούρου, Λαμψάκου, Ποντοηράκλειας, Πυρρή, Βεντήρη, Χατζηγιάννη Μέξη, Ηριδανού, Δ. Αιγινήτου, Σεμιτέλου, Κερασούντος, Καρτάλη, Κηφισίας και Μιχαλακοπούλου, ενώ θα υπάρξουν τροποποιήσεις των δρομολογίων των λεωφορείων και τρόλεϊ που διέρχονται τους δρόμους αυτούς.

Εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη

Κλειστό είναι από τις 14:00 το μεσημέρι το κέντρο της Θεσσαλονίκης, από την Τσιμισκή έως την Αγίου Δημητρίου και από τον Βαρδάρη έως την αρχή της λεωφόρου Καραμανλή, στο πλαίσιο των μέτρων ασφαλείας των αστυνομικών αρχών για τον εορτασμό του Πολυτεχνείου.

Η στάση και στάθμευση των οχημάτων που περικλείονται στις παραπάνω οδούς θα απαγορεύεται, ενώ τα δρομολόγια του ΟΑΣΘ θα μετατραπούν.

Οι εκδηλώσεις για την 35η επέτειο του Πολυτεχνείου θα κορυφωθούν με την κεντρική πορεία που προγραμματίζεται στις 4.30 το απόγευμα, κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, υπό την επιτήρηση 1.500 αστυνομικών.

Την πορεία, που θα ξεκινήσει από το Πολυτεχνείο και θα καταλήξει στο αμερικανικό προξενείο, διοργανώνουν οι Σύλλογοι Φοιτητών ΑΠΘ και πανεπιστημίου Μακεδονίας και ο Σύλλογος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ), με την συμμετοχή της εκπαιδευτικής κοινότητας και την υποστήριξη σωματείων εργαζομένων και φορέων της πόλης.

Από το Πολυτεχνείο θα ξεκινήσει και δεύτερη πορεία (στις 17:30) που καλούν σύλλογοι φοιτητών αριστερών σχημάτων, ενώ στις 12.00 το μεσημέρι προγραμματίζεται η καθιερωμένη κατάθεση στεφάνων στο μνημείο της Πολυτεχνικής Σχολής από τις πρυτανικές αρχές, τους φοιτητές και φορείς της πόλης, στο πλαίσιο απόδοσης τιμής στους εξεγερθέντες φοιτητές του 73.

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, τηρώντας και φέτος την αρχή του ανοιχτού πανεπιστημίου, διοργανώνει για το απόγευμα (18.00) την επετειακή συνεδρίαση της Συγκλήτου, καθώς και ανοιχτή συζήτηση στις 19.00, παρουσία των μελών της Συγκλήτου, στην αίθουσα τελετών, με θέμα «Συζήτηση για τα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών».

Στις 21.00 θα δοθεί συναυλία από το μουσικό σχήμα Γιάννης Αγγελάκας και Επισκέπτες, στον ίδιο χώρο.

Hμέρα μνήμης της εξέγερσης του Πολυτεχνείου

Hμέρα αποδόσης τιμής, σ’ αυτούς που αγωνίστηκαν και έπεσαν για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Από την 21η του Απρίλη του 1967, μια ομάδα αξιωματικών με πραξικόπημα επέβαλε στην Ελλάδα Δικτατορία. Με πρόσχημα, δήθεν, την αναγέννηση του έθνους κατέλυσε τους δημοκρατικούς θεσμούς, τα πολιτικά δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών. Επιδόθηκε σε συλλήψεις, φυλακίσεις, δίκες ατόμων ή ομάδων, βασανιστήρια. Στέρησε από τον ελληνικό λαό τη πρόοδο.

Οι φοιτητές σ’ όλη τη διάρκεια της επτάχρονης τυραννίας αποτέλεσαν την ψυχή του αγώνα εναντίον της. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ξεκίνησε από ορισμένα φοιτητικά αιτήματα και εξελίχτηκε σε αγώνα για ελευθερία και δημοκρατία.

Οι φοιτητές διεκδικούσαν δικαιώματα που τους είχε στερήσει η δικτατορία: Διενέργεια φοιτητικών εκλογών, διακοπή της στράτευσης των φοιτητών, περισσότερα χρήματα για την Παιδεία και άλλα φοιτητικά αιτήματα. Όταν οι φοιτητές κατάλαβαν ότι τα αιτήματά τους ήταν αδύνατο να επιλυθούν από τους δικτάτορες, κλείστηκαν στις 14 Νοεμβρίου 1973 στο χώρο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην Αθήνα. Τα συνθήματά τους στράφηκαν πια εναντίον της ίδιας της δικτατορίας: «Να φύγει η δικτατορία», «Ψωμί , Παιδεία, Ελευθερία». Τους φοιτητές ακολούθησαν πολλοί σπουδαστές, μαθητές, οικοδόμοι και άλλοι εργαζόμενοι. Έγινε έτσι το Πολυτεχνείο οχυρό και φρούριο της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας.

Ξεκίνησαν να ξεσηκώνουν τον κόσμο με φυλλάδια . Ένας πρόχειρος ραδιοφωνικός σταθμός στήθηκε στο Πολυτεχνείο και άρχισε να εκπέμπει την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου, καλώντας το λαό σε συμπαράσταση και σε ανοιχτή εξέγερση κατά της δικτατορίας. Η φωνή των εκφωνητών επαναλάμβανε: «Εδώ Πολυτεχνείο... Εδώ Πολυτεχνείο... Σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών , των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων... Καλούμε όλες τις αντιδικτατορικές αντιστασιακές δυνάμεις και όλα τα δημοκρατικά αντιδικτατορικά κόμματα ν’ αγωνιστούν μαζί μας. Όλοι εδώ στον αγώνα ενάντια στη Χούντα. Ελληνικέ λαέ, έχουμε την ανάγκη σου. Όλοι ενωμένοι. Κάτω η Χούντα». Ο λαός ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα των φοιτητών. Σύντομα οι δρόμοι γέμισαν κόσμο. Οι πολίτες προσφέρουν φάρμακα, χρήματα, κουβέρτες, καλάθια με τρόφιμα. Ως τις 8.00 το βράδυ, ο κόσμος ο οποίος έχει συγκεντρωθεί υπερβαίνει τις 50.000.

Οι δικτάτορες τρομοκρατούνται. Καταλαβαίνουν πως η εξέγερση δεν είναι πια φοιτητική. Είναι εξέγερση ολόκληρου του λαού. Παίρνονται νέες αποφάσεις. Την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου καλείται να επέμβει ο στρατός. Τα τανκς ξεκινούν για να εκκένωσουν το κέντρο της Αθήνας από το επαναστατημένο πλήθος και το Πολυτεχνείο από τους φοιτητές. Στημένοι σε διάφορα κτίρια, επιλεγμένοι από την αστυνομία και το στρατό δολοφόνοι, πυροβολούν και σκοτώνουν ή τραυματίζουν πολίτες και φοιτητές σε μια προσπάθεια εκφοβισμού.

Οι φοιτητές περικυκλώνονται. Καλούν τους στρατιώτες να ενωθούν μαζί τους. Ψάλλουν τον Εθνικό Ύμνο. Η απόφαση όμως έχει παρθεί. Γύρω στις 3:00 τα ξημερώματα της 17ης Νοέμβρίου ένα τανκ έσπασε την πύλη του Πολυτεχνείου. Οι στρατιώτες όρμησαν μέσα. Το κυνηγητό φοιτητών και πολιτών συνεχίστηκε μέχρι το πρωί. Την άλλη μέρα οι πυροσβεστική ανέλαβε να καθαρίσει τα απομεινάρια της εξέγερσης.

Ο αγώνας των φοιτητών του Πολυτεχνείου δεν προκάλεσε τη πτώση της δικτατορίας. Θα περνούσαν 8 ακόμη μήνες και η τραγωδία της Κύπρου για να φύγουν από την εξουσία οι δικτάτορες. Η μέρα όμως αυτή θα μείνει αξέχαστη στην καρδιά και στη μνήμη όλων των Ελλήνων. Το Πολυτεχνείο θα μείνει για πάντα σύμβολο της ελευθερίας.

Το χρονικό της εξέγερσης

Oι πρώτες αντιδράσεις υπήρξαν στις 14 Φεβρουαρίου 1973 ενάντια στο Ν. 1374, που θέλησε να περάσει η χούντα και αναφερόταν στην υποχρεωτική στράτευση των φοιτητών που ανέπτυσσαν συνδικαλιστική δράση κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, με αποτέλεσμα τη συγκέντρωση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο. Η αστυνομία παραβιάζοντας το πανεπιστημιακό άσυλο συνέλαβε 11 φοιτητές, ενώ άλλοι 100 τουλάχιστον αναγκάστηκαν να διακόψουν τις σπουδές τους και να στρατευθούν.

Εννιά μέρες μετά τα πρώτα γεγονότα, στις 23 Φλεβάρη η κατάληψη της Νομικής κατέληξε στη βίαιη επέμβαση της αστυνομίας, γεγονός όμως που αντί να κάμψει την αγωνιστικότητα των φοιτητών την ενισχύει.
Στις 4 Νοεμβρίου το μνημόσυνο του Γέρου της Δημοκρατίας εξελίσσεται σε διαδήλωση. Η αστυνομία ανίκανη να αντιδράσει πυροβολεί στον αέρα.

Την Τετάρτη, 14 Νοεμβρίου, η ψευδής είδηση ότι οι φοιτητές στο Πολυτεχνείο συγκρούονται με την αστυνομία, προκαλεί την αντίδραση της Νομικής. Συγκροτείται διαδήλωση η οποία σπάει τον κλοιό της αστυνομίας και μπαίνει στο Πολυτεχνείο. Αποφασίζεται αρχικά αποχή και τελικά κατάληψη του Ιδρύματος. Ακούγονται τα πρώτα συνθήματα «Ψωμί-παιδεία-ελευθερία», «20% για την παιδεία» και «Κάτω η χούντα».
Στις 15 Νοεμβρίου, αρχίζει να εκπέμπει ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου στους 1.050 χιλιόκυκλους. Η ανταπόκριση του κόσμου ξεπερνά κάθε προσδοκία και για πρώτη φορά δημιουργείται η πεποίθηση ότι η χούντα μπορεί να πέσει. Ταυτόχρονα οι συνελεύσεις δίνουν και το ιδεολογικό στίγμα του αγώνα.

Την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου η κατάληψη έχει εξελιχθεί σε εξέγερση. Το καθεστώς επιτίθεται στο πλήθος με γκλομπς δακρυγόνα και σφαίρες ντουμ-ντουμ για να το διαλύσει. Όσοι μένουν ανάβουν φωτιές για να εξουδετερώσουν τα δακρυγόνα και στήνουν οδοφράγματα. Με την αστυνομία ανίκανη να εισέλθει στο Πολυτεχνείο αποφασίζεται η επέμβαση του στρατού. Τρία άρματα μάχης λαμβάνουν θέση στις πλαϊνές και στην κεντρική είσοδο. Η έκκληση της Συντονιστικής Επιτροπής για διαπραγματεύσεις απορρίπτεται.

Στις 17 Νοεμβρίου, στις 03:00 τα ξημερώματα, το τανκ λαμβάνει εντολή να εισβάλει στο Πολυτεχνείο. Πέφτει στην πύλη παρασέρνοντας τους φοιτητές που ήταν πάνω σε αυτή. Τα ΛOΚ, η αστυνομία και οι μυστικοί εισβάλλουν στο Πολυτεχνείο και κυνηγούν τους φοιτητές. Oι κάτοικοι των γύρω πολυκατοικιών τους προσφέρουν άσυλο. Η δικτατορία δηλώνει 34 νεκρούς και 840 συλλήψεις. Με τη μεταπολίτευση δηλώθηκαν άλλες 21 τουλάχιστον περιπτώσεις θανάσιμου τραυματισμού και τουλάχιστον 2.400 συλλήψεις. Πολλοί φοιτητές φοβούμενοι την σύλληψη, αν και βαριά τραυματισμένοι, αρνούνται τη μεταφορά τους στο νοσοκομείο.

Στις 25 Νοεμβρίου ο Γ. Παπαδόπουλος ανατρέπεται με πραξικόπημα. O Ιωαννίδης που τον «διαδέχεται» επιβάλλει ένα ακόμα σκληρότερο καθεστώς.

 Στις 24 Ιουλίου 1974 η δικτατορία πέφτει...