Καπνίζουν και πίνουν από το γυμνάσιο

Καπνός, αλκοόλ, κάνναβη βρίσκονται στην καθημερινότητα ορισμένων ελληνόπουλων ακόμη και από την τελευταία τάξη του Δημοτικού! Οι απαγορευμένες αυτές ουσίες μπαίνουν στη ζωή τους όλο και πιο συχνά κατά τη φοίτηση στο Γυμνάσιο. Πριν καλά καλά συμπληρώσουν τα 13 χρόνια τους τα ελληνόπουλα έχουν δοκιμάσει αλκοόλ, ενώ μέσα στον επόμενο χρόνο της ζωής τους ανάβουν και… τσιγάρο.

Στην ηλικία των 14,4 ετών έχουν το πρώτο περιστατικό μέθης και λίγους μήνες αργότερα γνωρίζουν και το χασίς. Tη στενή όπως αποδεικνύεται σχέση των Ελλήνων εφήβων με τις εξαρτησιογόνες ουσίες παρουσιάζει πανελλήνια μελέτη του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) με επικεφαλής τον καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Στεφανή.

Καπνιστές από… σπίτι

Ειδικότερα, και όπως προκύπτει από την έρευνα, ένας στους 5 μαθητές ηλικίας 12 έως 15 χρόνων έχει καπνίσει τσιγάρο τουλάχιστον μία φορά κυρίως στη σχολική ζωή τους. Σημαντικό ποσοστό (10,2%) όμως έχει εθιστεί καθώς καπνίζει συστηματικά τουλάχιστον 6 τσιγάρα την ημέρα.

Με την ηλικία αυξάνεται σημαντικά και το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν ότι έχουν καπνίσει: στην ηλικία των 15 χρόνων αναφέρει ότι έχει καπνίσει το 42,1% των μαθητών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους 13χρονους είναι υποδιπλάσιο (17,3%) και στους 11χρονους συρρικνώνεται (3,3%), χωρίς όμως να γίνεται αμελητέο.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, το συχνό κάπνισμα στους εφήβους σχετίζεται άμεσα με το κάπνισμα μέσα στην οικογένεια. Οι έφηβοι, όμως, που καπνίζουν συστηματικά έχουν σε διπλάσιο ποσοστό και τους δύο γονείς τους συστηματικούς καπνιστές σε σύγκριση με τους υπόλοιπους εφήβους.

Σε ό,τι αφορά τα οινοπνευματώδη, ένας στους τρεις 15χρονους αναφέρει ότι καταναλώνει κάποιο ποτό τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Σε αντίθεση με το κάπνισμα όπου δεν καταγράφεται διαφοροποίηση στους νεαρούς καπνιστές με βάση το φύλο, στο αλκοόλ έχουν μεγαλύτερη προτίμηση τα αγόρια.

Ένα στα 4 αγόρια και ένα στα 5 κορίτσια ηλικίας 15 ετών δηλώνουν ότι πίνουν σε κάθε συνηθισμένη τους έξοδο τουλάχιστον 3 ποτά στη σειρά! Τούτου δοθέντος, η μέθη έρχεται ως φυσιολογική συνέπεια της εφηβικής εξόδου: δύο στους 5 εφήβους ηλικίας 15 ετών έχουν μεθύσει τουλάχιστον μία φορά.

Τι πίνουν οι έφηβοι

Οι μαθητές ρωτήθηκαν για την κατανάλωση μπίρας, κρασιού, οινοπνευματωδών με υψηλή περιεκτικότητα αλκοόλ (π.χ. ουίσκι, βότκα), συσκευασμένων αλκοολούχων αναψυκτικών, ούζου ή ρακής και, τέλος, κάποιου άλλου οινοπνευματώδους ποτού που πιθανά κατανάλωσαν.

Δύο στους 5 εφήβους (39,6%) απάντησαν ότι δεν πίνουν καθόλου οινοπνευματώδη ποτά, κυρίως κορίτσια (45,2% έναντι 33,6% των αγοριών) και οι 11χρονοι (66%έναντι 36,5% των 13χρονων και 13,5% των 15χρονων).

Τα… γερά ποτήρια του εφηβικού πληθυσμού καταναλώνουν κυρίως μπίρα, συσκευασμένα αλκοολούχα αναψυκτικά και ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Το χαμηλότερο ποσοστό προτίμησης έχει το κρασί.

Αυξάνονται οι χρήστες χασίς
Χρήση κάνναβης έχουν κάνει το 7,2% των 15χρονων μαθητών (10,6% των αγοριών και 3,7% των κοριτσιών), ενώ τα 2/3 αυτών δηλώνουν ότι έχουν επαναλάβει τη χρήση 3 ή και περισσότερες φορές. Το πλέον ανησυχητικό όμως σε ό,τι αφορά τη χρήση χασίς είναι ότι καταγράφεται σημαντική αύξηση στους 15χρονους: το ποσοστό των μαθητών που καπνίζουν χασίς έχει διπλασιαστεί τα τελευταία πέντε χρόνια, από 3,7% το 2006 στο 7,2% το 2010!

«Ζήτηση» γνωρίζουν όμως και άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες στον μαθητικό πληθυσμό. Έτσι, χρήση εισπνεόμενων ουσιών όπως πχ κόλλα, βενζίνη, έχει κάνει τουλάχιστον μία φορά το 8% των 15χρονων εφήβων. Χρήση ηρεμιστικών/υπνωτικών φαρμάκων (χωρίς τη σύσταση γιατρού) έχει κάνει το 3% των 15χρονωνμαθητών.

Η μελέτη εντάσσεται στο ευρύτερο Διεθνές Πρόγραμμα Health Behaviour in School-Aged Children (HBSC) στο οποίο συμμετέχουν κάθε τέσσερα χρόνια πάνω από 40 χώρες, υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Τα αποτελέσματα είναι προσβάσιμα στην ιστοσελίδα του ΕΠΙΨΥ http://www.epipsi.gr/Tekmiriosi/epid/Epidimiologikes_erevnes/hbscgr.php

Ένας στους δέκα εφήβους ζει σε μονογονεϊκή οικογένεια

Ενδιαφέροντα ευρήματα ανέδειξε η έρευνα σε ό,τι αφορά το οικογενειακό περιβάλλον από το οποίο προέρχονται οι έφηβοι. Η μεγάλη πλειονότητα των εφήβων (92,5%) έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και έχουν και τους δύο γονείς Έλληνες (85,3%). Ένας στους 6 εφήβους έχει τουλάχιστον ένα γονιό αλλοδαπής εθνικότητας.

Το 85,3% των εφήβων ζουν και με τους δύο βιολογικούς γονείς τους, και ένας στους 10 ζει σε μονογονεϊκή οικογένεια. Ωστόσο, διαχρονικά από το 2002 έως το 2010 έχουν αυξηθεί οι έφηβοι που δεν ζουν και με τους δύο γονείς τους στο σπίτι.

Δύο στους 3 εφήβους αναφέρουν ότι εργάζονται και οι δύο γονείς τους. Διαχρονικά, έχουν διπλασιαστεί όμως εκείνοι που έχουν έναν τουλάχιστον γονιό άνεργο.

Σχέσεις στην οικογένεια

Η πλειονότητα των εφήβων δηλώνουν πολύ ικανοποιημένοι από τις σχέσεις στην οικογένειά τους, σε υψηλότερο ποσοστό τα αγόρια και οι 11χρονοι μαθητές.

Τέσσερις στους 5 εφήβους θεωρούν εύκολη την επικοινωνία με τη μητέρα τους, 2 στους 3 με τον πατέρα τους και 7 στους 10 εφήβους με τα μεγαλύτερα αδέρφια τους. Οι κοινές δραστηριότητες με την οικογένεια είναι για τους περισσότερους έφηβους τα κοινά γεύματα, οι συζητήσεις και η παρακολούθηση τηλεόρασης.

Δύο στους 3 εφήβους αναφέρουν ότι έχουν συναισθηματική στήριξη από τους γονείς τους, με το αντίστοιχο ποσοστό να μειώνεται όμως καθώς οι έφηβοι μεγαλώνουν.