Νέος ακαδημαϊκός στην Έδρα Γλωσσολογίας της Ακαδημίας Αθηνών ο καθηγητής Χριστόφορος Χαραλαμπάκης
Ο Ομότιμος Καθηγητής Γλωσσολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών εξελέγη στην κενή από το 1941 Έδρα της Γλωσσολογίας της Ακαδημίας Αθηνών
Μια ιστορική απόφαση έλαβε η Ακαδημία Αθηνών, καθώς εξέλεξε ως νέο μέλος της στην Έδρα της Γλωσσολογίας, τον Ομότιμο Καθηγητή Γλωσσολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κύριο Χριστόφορο Χαραλαμπάκη. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική ημέρα, καθώς η Έδρα της Γλωσσολογίας της Ακαδημίας παρέμενε κενή από το 1941, μετά τον θάνατο του Γεώργιου Χατζιδάκι (1848 – 1941) , “πατέρα” της ελληνικής γλωσσολογίας.
Ποιος είναι ο Χριστόφρος Χαραλαμπάκης
Ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης γεννήθηκε το 1948 στην Ανατολή Ιεράπετρας, του νομού Λασιθίου της Κρήτης. Είναι παιδί φτωχής πολυμελούς οικογένειας με οκτώ παιδιά. Πτυχιούχος (1971) της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνέχισε κάνοντας μεταπτυχιακές σπουδές στα Πανεπιστήμια της Κολωνίας και της Χαϊδελβέργης (1972-1976). Ανακηρύχθηκε διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κολωνίας (1976) με τη διδακτορική διατριβή Phthano. Ein Beitrag zur griechischen Wortforschung («Φθάνω. Συμβολή στη νεοελληνική λεξικογραφία»).
Διετέλεσε συντάκτης του Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών (1977-1983), ειδικός επιστήμονας (1979-1981), έκτακτος Καθηγητής (1982) και Καθηγητής πρώτης βαθμίδας (1983-1993) στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης απ' όπου μετακλήθηκε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών (1993-2000). Από το 2000 έως το 2015 υπηρέτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του ίδιου Πανεπιστημίου. Δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια Münster της Γερμανίας (1989, ηλεκτρονική λεξικογραφία, σε Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών), Αθηνών (1990-1991), Κύπρου (1994, 1997, 2011), Θράκης (2001-2002), Γρανάδας (2006, νεοελληνική λεξικογραφία, σε Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών) και Frederic University, Cyprus (2010). Υπήρξε εξωτερικός αξιολογητής των Πανεπιστημίων Πατρών, Κύπρου και Χονγκ Κονγκ. Έχει δώσει σειρά διαλέξεων με θέματα της ειδικότητάς του σε Πανεπιστήμια της Ευρώπης, της Αμερικής και της Αυστραλίας. Πραγματοποίησε διάφορες έρευνες στα Πανεπιστήμια της Βόρειας Ντακότας των Η.Π.Α. (1983), Reading και Cambridge της Αγγλίας (1987, 1990).
Κλείσιμο
Τεράστιο είναι και το έργο του. Από το πλήθος των δημοσιευμάτων του, 450 συνολικά, ξεχωρίζουν οι μελέτες: «Zum Sprachverfall in der griechischen Antike» (Για τη γλωσσική παρακμή στην Ελληνική αρχαιότητα), «A critical evaluation of some Modern Greek Dictionaries», «A case of whistled speech from Greece» Modern Greek archaisms reconsidered, Language learning as a key to other cultures, «Neohellenic: The present state», in Greek. A language in evolution. Essays in honour of Antonios N. Jannaris, Edited by Chrys C. Caragounis, Hildesheim - Zürich - New York 2010: Georg Olms Verlag, pp. 269 - 292, κ.ά. «To Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας», Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών, 89 Β΄, 2014, 178-200. «Η εξουσία της γλώσσας και η γλώσσα της εξουσίας», Γλωσσολογία, 23, 2015, 3-12. «Οι ετυμολογικές προτάσεις του Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών», στον τόμο: Χρ. Τζιτζιλής & Γ. Παπαναστασίου (επιμ.), Ελληνική ετυμολογία. Greek Etymology, στη σειρά: Ελληνική Γλώσσα: Συγχρονία και διαχρονία, τόμος 1, Θεσσαλονίκη 2017: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη), 260-293. «Το Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών ως κειμενικό σώμα», στον τόμο: Όψεις της Σωματοκειμενικής Γλωσσολογίας: Αρχές, εφαρμογές, προκλήσεις. Δελτίον Επιστημονικής Ορολογίας και Νεολογισμών (της Ακαδημίας Αθηνών), 14, 2017, 287-310. Έχει μελετήσει τη γλώσσα και το ύφος δεκάδων λογοτεχνών, όπως των: Γεωργίου Δροσίνη, Οδυσσέα Ελύτη, Νίκου Καζαντζάκη, Γιώργη Κρόκου, Γιάννη Μακρυγιάννη, Αντώνη Μακρυδημήτρη, Παύλου Μάτεσι, Βασίλη Μιχαηλίδη, Μαριάννας Ντελαμότ, Κωστή Παλαμά, Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Μανόλη Πρατικάκη, Ευρυδίκης Περικλέους-Παπαδοπούλου, Παντελή Πρεβελάκη, Κωνσταντίνου Τσάτσου, Κωστή Φραγκούλη, Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Στυλιανού Χαρκιανάκη. Από τα βιβλία του αξίζει να αναφερθούν: Νεοελληνικός λόγος. Μελέτες για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και το ύφος, Γλώσσα και εκπαίδευση. Θέματα διδασκαλίας της νεοελληνικής γλώσσας, Γλωσσαλγήματα. Έρευνες για την Ελληνική γλώσσα, Γλωσσική και λογοτεχνική κριτική, Κρητολογικά μελετήματα: Γλώσσα, Λογοτεχνία Πολιτισμός κ.ά. Επιμελήθηκε τη μετάφραση των βιβλίων: H. Tonnet, «Histoire du Grec Moderne» (Ιστορία της νέας Ελληνικής γλώσσας), Fr. Adrados, «Historia de la Lengua Griega. De los origenes a nuestros días» (Ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Από τις απαρχές ως τις μέρες μας), Hans Eideneier, Von Rhapsodie zu Rap. Aspekte der griechischen Sprachgeschichte von Homer bis heute (Όψεις της Ιστορίας της ελληνικής γλώσσας. Από τον Όμηρο έως σήμερα, από τη ραψωδία στο ραπ), N. Chomsky, On the nature and language (Για τη φύση και τη γλώσσα). Έχει επιβλέψει έντεκα διδακτορικές διατριβές, οι οποίες έχουν ολοκληρωθεί και δημοσιευτεί και έχει λάβει μέρος σε περισσότερα από 220 ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Ανήκε ή ανήκει στην εκδοτική Επιτροπή 16 περιοδικών, όπως: «Γλωσσολογία», «Δελτίο Eκπαιδευτικής Aρθρογραφίας», «Dictio», «Ελλωτία», «Επιστήμες Αγωγής», «Εφαρμοσμένη Παιδαγωγική», «Journal of Greek Linguistics», «Κρητική Εστία», «Μαντατοφόρος», «Νέα Παιδεία», «Παρνασσός». Από το 2011 συγκαταλέγεται στο Scientifc Board Members του περιοδικού «Civitas Gentium». Από το 2015 είναι μέλος του Editorial Board του περιοδικού «Scandinavian Journal of Byzantine and Modern Greek Studies» (SJBMGS). Από το 2019 είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του νέου περιοδικού Κυπριακή Εστία και τακτικός συνεργάτης του νέου ηλεκτρονικού περιοδικού Χάρτης-Μηνιαίο περιοδικό Λόγου και Τέχνης, https://www.hartismag.gr/ Είναι μέλος 17 ξένων και ελληνικών επιστημονικών εταιρειών.
Το Χρηστικό Λεξικό της Νεολληνικής Γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών
Έργο ζωής για τον κύριο Χαραλαμπάκη είναι το “Χρηστικό Λεξικό της Νεολληνικής Γλώσσας” της Ακαδημίας Αθηνών. Το Λεξικό ξεκίνησε το 2003 και ολοκληρώθηκε, μετά από αρκετές δυσκολίες το 2014 οπότε και εκδόθηκε. Από το 2019 η πρώτη έκδοση του Λεξικού έχει εξαντληθεί. Αυτό τον καιρό ετοιμάζεται πυρετωδώς η νέα, βελτιωμένη και εμπλουτισμένη δεύτερη έκδοσή του, την οποία έχει επιμεληθεί αποκλειστικά ο ίδιος. Να σημειώσουμε ότι ο κύριος Χαραλαμπάκης εργάστηκε αφιλοκερδώς για τη νέα έκδοση του Λεξικού…
Δύο λόγια για τον κύριο Χαραλαμπάκη
Έχω την χαρά και την τιμή να γνωρίζω τον κύριο Χαραλαμπάκη από το 2009. Για την επιστημονική του αξία δεν θα γράψω κάτι ,άλλωστε έχουν μιλήσει γι’ αυτήν κορυφαίοι Έλληνες και ξένοι επιστήμονες. Ανάμεσά τους και ο μεγάλος Νόαμ Τσομσκι, φίλος του κύριου Χαραλαμπάκη. Ο νέος ακαδημαϊκος μου έκανε την ύψιστη τιμή να με συμπεριλάβει στους συνεργάτες του στην Α’ Έκδοση του Λεξικού (υπάρχει σχετική αναφορά του ονοματός μου στις “Ευχαριστίες της Ακαδημίας Αθηνών”) , ενώ έχω και μια μικρή συμβολή στην Β’ Έδοση, χωρίς βέβαια να ζητήσω και να λάβω καμιά αμοιβή. Να σημειώσω μόνο ότι πρόκειται για έναν απίστευτα απλό και προσιτό άνθρωπο. Κάτι που εκπλήσσει όσους τον γνωρίζουν για πρώτη φορά, και ότι μιλά περισσότερες από δέκα ξένες γλώσες!
Τι μας είπε ο κύριος Χαραλαμπάκης
Σε επικοινωνία που είχαμε με τον κύριο Χαραλαμπάκη για να τον συγχαρούμε, αφού μας ευχαρίστησε, μας είπε τα εξής: “Η εκλογή μου ως Τακτικού Μέλους της Ακαδημίας Αθηνών είναι πολύ μεγάλη τιμή για μένα. Ιδιαίτερα αν σκεφθούμε ότι η Έδρα της Γλωσσολογίας παρέμενε κενή μετά τον θάνατο του μεγάλου Γεώργιου ΧατζιδάκΙ το 1941. Η ευθύνη για μένα είναι πολύ μεγάλη. Ευχαριστώ πολύ τα Μέλη της Ακαδημίας Αθηνών για την ύψιστη τιμή που μου έκαναν”. Συγχαίρουμε και από εδώ τον νέο ακαδημαϊκό,διαπρεπή γλωσσολόγο κύριο Χριστόφορο Χαραλαμπάκη και ελπίζουμε όταν θα κυκλοφορήσει η νέα έκδοση του “Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας", να έχουμε μια εκτενέστερη συζήτηση μαζί του.
