Η επιστροφή της Λαίδης Τσάτερλι και η αληθινή ιστορία της

Το περιβόητο μυθιστόρημα του Ντ. Χ. Λόρενς «Ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλι» ξαναγίνεται επίκαιρο με τις ευλογίες του Netflix. Στη νέα κινηματογραφική εκδοχή της ιστορίας που προκάλεσε με τον άκρατο ερωτισμό της τα χρηστά ήθη στις αρχές του περασμένου αιώνα, την ηρωίδα υποδύεται η Εμα Κόριν, η οποία εκθειάστηκε στην προηγούμενη σεζόν του «The Crown» για την υποδειγματική ενσάρκωση της Πριγκίπισσας Νταϊάνα.

Θα έλεγε κανείς ότι η πολλοστή κινηματογραφική ή τηλεοπτική μεταφορά ενός βιβλίου δείχνει αν μη τι άλλο έλλειψη φαντασίας και εμμονή στα ίδια και τα ίδια. Από την άλλη μεριά, αυτό το μυθιστόρημα δεν υπήρξε ποτέ μία από τα ίδια. Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε λογοκριμένη εκδοχή το 1928 στη Γαλλία και την Ιταλία, ξεσηκώνοντας σάλο με την ιστορία της νεαρής λαίδης που, πλήττοντας στον γάμο της, αποφασίζει να εξερευνήσει τη σεξουαλικότητά της με τη βοήθεια ενός κυνηγού. Δεν ήταν μόνο το θέμα του βιβλίου που εξ ορισμού αποτελούσε ταμπού  για την εποχή, αλλά και οι ενδελεχείς λεπτομέρειες των ερωτικών συνευρέσεων που θεωρήθηκαν σκανδαλώδεις, υπερβολικά άσεμνες και αυστηρώς ακατάλληλες προς ανάγνωση.


Ο «Eραστής της Λαίδης Τσάτερλι» πολεμήθηκε με πάθος, η κυκλοφορία του απαγορεύτηκε σε πολλές χώρες και ακόμα κι όπου εκδόθηκε ήταν πάντα στην περικομμένη του εκδοχή, με την ετικέτα «απαγορευμένο» σε εμφανή θέση στο εξώφυλλό του. Το 1960 πλέον, και αφού είχε ήδη κυκλοφορήσει στις ΗΠΑ, επιτράπηκε η έκδοσή του και στη Μ. Βρετανία και επιτέλους στην αυθεντική του μορφή. Το κάποτε επαίσχυντο πόνημα του Ντ. Χ. Λόρενς, αυτό που χαρακτηρίστηκε ως το «πιο ακατάλληλο βιβλίο όλων των εποχών», σήμερα θεωρείται «αριστούργημα της ερωτικής λογοτεχνίας» και μετράει εκατομμύρια πωλήσεις αντιτύπων σε όλο τον κόσμο.

Δικαίωση με χρονοκαθυστέρηση για τον συγγραφέα που χλευάστηκε, εξυβρίστηκε, σύρθηκε στα δικαστήρια για να δικαιολογήσει το έργο του και τελικά πέθανε το 1930 από φυματίωση, καταφρονημένος και με τη ρετσινιά του «καταραμένου». Και παρότι αυτό δεν θα λειτουργούσε ως ελαφρυντικό για τη δυσχερέστατη θέση του Ντ. Χ. Λόρενς τότε, η αλήθεια που θα αποκάλυπτε χρόνια αργότερα ο «Guardian» είναι ότι η αριστοκράτισσα με τις ακόρεστες σεξουαλικές ορέξεις δεν ήταν αποκύημα συγγραφικής φαντασίας, αλλά μια πιο λογοτεχνική εκδοχή της απολύτως πραγματικής Λαίδης Οτολιν Μορέλ. Ο Ντ. Χ. Λόρενς τελικά είχε γράψει ένα είδος βιογραφίας.

Η άτακτη ευγενής

Η λαίδη Οτολιν Μορέλ, που γεννήθηκε το 1873 στο Ρόγιαλ Τάνμπριτζ Γουέλς, υπήρξε διαβόητη στην εποχή της. Πρωτοξαδέλφη της βασιλομήτωρος -μητέρας της προσφάτως εκλιπούσας βασίλισσας Ελισάβετ- ήταν μόνιμο αντικείμενο επίκρισης στα αριστοκρατικά σαλόνια για την έκλυτη ζωή της και την ερωτική ασυδοσία της. Φημιζόταν, όμως, επίσης για την αγάπη της στις τέχνες και τα γράμματα και φερόταν ως μεγάλη προστάτιδα νέων καλλιτεχνών που ενίσχυε οικονομικά και ενδεχομένως ερωτικά. Στο λογοτεχνικό σαλόνι της σταθεροί καλεσμένοι ήταν συγγραφείς και ποιητές, όπως ο Αλντους Χάξλεϊ, ο Σίγκφριντ Σασούν, ο Τ. Σ. Ελιοτ και φυσικά ο Ντ. Χ. Λόρενς, και ζωγράφοι όπως ο Μαρκ Γκέρτλερ, η Ντόρα Κάρινγκτον και ο Γκίλμπερτ Σπένσερ.

Η Οτολιν δεν υπήρξε ποτέ συνηθισμένη γυναίκα και ήταν μία από τις πρώτες που δεν περιορίστηκε στα κατ’ οίκον μαθήματα γαλλικών, πιάνου και οικοκυρικών, αλλά απαίτησε να περάσει και στην επόμενη πίστα και να σπουδάσει Πολιτική Οικονομία και Ρωμαϊκή Ιστορία στο Somerville College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Αυτό ήταν ούτως ή άλλως σκανδαλώδες για τα μέτρα και τα σταθμά της εποχής, αλλά ενδεχομένως οι αριστοκρατικοί κύκλοι θα έβλεπαν με μεγαλύτερη επιείκεια το καπρίτσιο της να μορφωθεί, αν δεν ήταν τόσο επαναστατική και στη σεξουαλική συμπεριφορά της. Σύμφωνα με τις φήμες, ο πρώτος της εραστής ήταν ο αρκετά μεγαλύτερός της Αξελ Μούντε, ψυχίατρος και συγγραφέας, ο οποίος προσφέρθηκε να την αποκαταστήσει, αλλά εκείνη απέρριψε τη γαμήλια πρόταση γιατί ήταν άθεος. Προτίμησε, αντ’ αυτού, να παντρευτεί τον βουλευτή Φίλιπ Μορέλ, με τον οποίο μοιράζονταν την ίδια αγάπη για την τέχνη και τον Φιλελευθερισμό. Εξίσου φιλελεύθεροι ήταν και στον γάμο τους, που ήταν κοινή συναινέσει ανοιχτός μέχρι το τέλος της ζωής τους. Ο Φίλιπ, μάλιστα, ήταν ο πρώτος που έσυρε τον χορό των εξωσυζυγικών σχέσεων, που υπολογίζονται ως αναρίθμητες, σπέρνοντας στον δρόμο του πολλά παιδιά, τα οποία φρόντιζε η ανοιχτόμυαλη Οτολιν -με την οποία, πάντως, φρόντισε να αποκτήσει και δύο νόμιμους απογόνους.

Η λαίδη ακολούθησε πρόθυμα το παράδειγμά του. Ανάμεσα στους επώνυμους εραστές που της έχουν χρεώσει συγκαταλέγονται ο φιλόσοφος Μπέρναρντ Ράσελ -με τον οποίο είχε ανταλλάξει περισσότερα από 3.500 γράμματα- ο ζωγράφος Ογκοστ Τζον, η προστατευόμενή της Ντόρα Κάριγκτον, ο ιστορικός τέχνης Ρότζερ Φράι και μια πλειάδα λιγότερο επωνύμων που δραστηριοποιούνταν στους λογοτεχνικούς και εικαστικούς κύκλους. Η Οτολιν τους προστάτευε όλους όπως τα νόθα παιδιά του συζύγου της και θεωρείται μία από τους στυλοβάτες της φιλανθρωπικής οργάνωσης Εταιρεία Σύγχρονης Τέχνης. Αυτό, φυσικά, δεν την εξύψωνε στα μάτια των επικριτών της που τη θεωρούσαν απολύτως ανήθικη.

Αν και ο βίος και η πολιτεία της λαίδης Οτολιν ήταν αρκετά εντυπωσιακά για να εμπνεύσουν τον φίλο της Ντ. Χ. Λόρενς, εκείνος φέρεται ότι μπόλιασε την ιστορία και με στοιχεία από το «Μορίς», ένα χειρόγραφο του μυθιστοριογράφου Εντουαρτ Μόργκαν Φόστερ - ο οποίος έχει γράψει, μεταξύ άλλων, τα περίφημα «Πέρασμα στην Ινδία», «Επιστροφή στο Χάουαρντς Εντ» και «Δωμάτιο με θέα», που μεταφέρθηκαν και στον κινηματογράφο. Για να επιστρέψουμε στο «Μορίς», ήταν η ημιαυτογραφική ιστορία αγάπης ενός γκέι ζευγαριού, θέμα τόσο απαγορευτικά προκλητικό για την εποχή, ώστε παρέμενε για χρόνια στο συρτάρι του συγγραφέα. Τελικά εκδόθηκε το 1971, μετά τον θάνατο του Φόστερ, και πήρε κι αυτό με τη σειρά του τον δρόμο προς την κινηματογραφική μεταφορά του το 1987. Η αναγνώριση -για το συγκεκριμένο μυθιστόρημα τουλάχιστον- ήρθε και για εκείνον αργά.

Η Εμα και οι άλλες

Το μυθιστόρημα του Χ. Ντ. Λόρενς μεταφέρθηκε περισσότερο από μια ντουζίνα φορές και στη μικρή και στη μεγάλη οθόνη ίσως για να βγάλει τα σπασμένα για το εμπάργκο δεκαετιών από τα ράφια των βιβλιοπωλείων. Η πρώτη κινηματογραφική Λαίδη Τσάτερλι ήταν η Ντανιέλ Νταριέ, Γαλλίδα ηθοποιός, σε γαλλική παραγωγή του 1955, που θεωρήθηκε αυστηρώς ακατάλληλη, απαγορεύτηκε στις ΗΠΑ, αλλά τελικά πήρε το πράσινο φως για επαναπροβολή το 1959. Πιο γνωστή Λαίδη Τσάτερλι στα κινηματογραφικά χρονικά, πάντως, θεωρείται η Σίλβια Κριστέλ στην ομώνυμη ταινία του 1981. Για την Κριστέλ, που είχε συνδέσει το όνομά της άρρηκτα με τη θρυλική «Εμμανουέλα», την ηρωίδα-ίνδαλμα των θαυμαστών των ερωτικών ταινιών, το να ενσαρκώσει τη σεξουαλικά αχαλίνωτη λαίδη ήταν σαν περίπατος στο πάρκο. Για την Εμα Κόριν, αντιθέτως, τη νέα ανανεωμένη εκδοχή της Λαίδης Τσάτερλι, ήταν βουτιά στα βαθιά.

«Ηταν τρομακτικό. Ηταν η πρώτη φορά που εμφανίστηκα γυμνή ή γύρισα ερωτικές σκηνές τέτοιας έκτασης. Και φυσικά αυτού του είδους οι σκηνές αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας. Δύο πράγματα με παρηγορούσαν: το ότι αγάπησα και εμπιστεύτηκα τη Λορ (τη σκηνοθέτη) και ήξερα ότι θα έκανε το καλύτερο δυνατό και το ότι στο ταξίδι της ηρωίδας στη σεξουαλικότητα, καμία από τις ερωτικές σκηνές δεν θα φαινόταν αδικαιολόγητη - αντιθέτως θα ήταν όλες πάντα δικαιολογημένες», δήλωσε η ίδια, αναφερόμενη στην αφθονία και την αληθοφάνεια των ερωτικών σκηνών. Τη σκηνοθεσία της ταινίας υπογράφει η Λορ ντε Κλερμόντ-Τορέλ, ενώ τον ρόλο του εραστή θα φέρει στα μέτρα του ο σχετικά φρέσκος Τζακ Ο’ Κόνελ. Το καστ συμπληρώνεται από τον Μάθιου Ντάκετ στον ρόλο του συζύγου και την Τζόελι Ρίτσαρντσον ως η πιο έμπιστη φίλη του.


Ολως τυχαίως, η Ρίτσαρντσον είχε υποδυθεί την περιβόητη λαίδη στην ομώνυμη σειρά του BBC, το 1993. Ναι, η ζωή κύκλους κάνει. Οσους κύκλους κάνει και η Λαίδη Τσάτερλι που προφανώς δεν θα σταματήσει να εξερευνά τηλεοπτικώς και κινηματογραφικώς τη σεξουαλικότητά της όσο οι θεατές είναι πρόθυμοι να παρακολουθούν τις ερωτικές περιπέτειές της ξανά και ξανά.


Photo Credits: AFP / VISUALHELLAS.GR, SPLASHNEWS / GETTY IMAGES / IDEAL IMAGE