Ο άνθρωπος που καθιέρωσε τον espresso στην Ελλάδα

Μερικά πράγματα τελικά είναι θέμα προδιαγεγραμμένης πορείας. Αυτό που οι Ανατολίτες αναφέρουν ως κισμέτ. Ο κ. Νίκος Παππάς, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της μεγάλης εισαγωγικής εταιρείας καφέ ESE Profilo, που αποτελεί αποκλειστικό συνεργάτη της περίφημης ιταλικής φίρμας Portioli, ήταν γραφτό να ασχοληθεί με αυτό που εξαρχής ξεκίνησε να κάνει οικογενειακά και όχι με αυτό που σπούδασε: τον καφέ. Μικρό παιδί ακόμα, στην πόλη όπου γεννήθηκε, τα Τρίκαλα, δουλεύει μαζί με τον πατέρα του στο μικρό παραδοσιακό καφενείο που διατηρεί η οικογένεια. Ο ίδιος, όπως και πολλά παιδιά της εποχής του, ονειρεύεται να γίνει αεροπόρος. Τα όνειρα εξάλλου των παιδιών ξεπερνούν τα επίγεια και φτάνουν μέχρι και τους ουρανούς. Καθώς όμως από πολύ μικρός είναι ανήσυχο πνεύμα, δεν μπορεί να συμβιβαστεί με τη στρατιωτική πειθαρχία. Θέλει να κερδίσει αμέσως τη ζωή του. Να γίνει ανεξάρτητος. Κάπως έτσι, ξεκινά τη δική του δουλειά, εξελίσσοντας εκείνη του πατέρα του. «Δημιούργησα το δικό μου καφέ, μια μοντέρνα για την ακρίβεια καφετέρια, η οποία ήρθε να συνεχίσει το παλιό καφενείο της οικογένειάς μας», θυμάται ο κ. Παππάς. Το καφέ κάνει καταπληκτική πορεία και είναι απόλυτα κερδοφόρο. Σύντομα όμως, και όντας πάντα ανήσυχος, κατανοεί πως πρέπει να σπουδάσει για να πάει τη ζωή του παραπέρα. «Εβλεπα όλους τους στενούς μου φίλους να πηγαίνουν για σπουδές. Να σπάζουν τα σύνορα των Τρικάλων και να επιδιώκουν ένα καλύτερο μέλλον. Εγώ, λόγω του καφέ, είχα οικονομική άνεση, όμως γρήγορα κατάλαβα πως έπρεπε να προχωρήσω. Να φύγω από τα στενά όρια της μικρής μας πόλης. Και έτσι έκανα», λέει. Ετσι, ενώ μπαίνει η δεκαετία του ’80 φεύγει για τη Γιουγκοσλαβία όπου θα σπουδάσει Παιδαγωγικά. Η εμπειρία του στο Βελιγράδι είναι σημαντική, καθώς για να βγάλει τα προς το ζην ασχολείται με το εμπόριο κάνοντας business ακόμα και με Αραβες. Από τα πιο αστεία μάλιστα περιστατικά της εκεί ζωής του ήταν η ίδρυση φοιτητικής φιλελεύθερης νεολαίας για πρώτη φορά στην κομμουνιστική χώρα του Τίτο, παρέα με Ελληνες φίλους του.

Δάσκαλε που δίδασκες...

Ο ίδιος ανδρώνεται και κατόπιν πηγαίνει στο Μαράσλειο. Μια καριέρα εκπαιδευτικού ανοίγεται μπροστά του, μακριά από την αγορά και κοντά στα παιδιά. Ο ίδιος αντέχει μόλις τρία χρόνια ως δάσκαλος. «Πραγματικά, έσκασα. Αυτό το επάγγελμα δεν μου πήγαινε. Γι’ αυτόν τον λόγο και επειδή δεν μπορούσα να γυρίζω στο σπίτι στις δύο το μεσημέρι όπως όλοι οι δάσκαλοι, ξεκίνησα να δουλεύω τα βράδια σε καφετέριες ως μπαρίστας. Για έναν περίεργο λόγο πάντοτε γυρνούσα στον καφέ. Σαν από ένστικτο», αναφέρει. Δουλεύει ως «καφετζής», όπως λέει περιπαικτικά, στο «Νέον» στην Ομόνοια, στο θρυλικό «Παεζάνο» στην Κυψέλη και μετά στο «Da Capo», το λίκνο του ελληνικού καφέ, με τις συχνά όμως ελιτίστικες συμπεριφορές. Στον ελεύθερο χρόνο του φροντίζει τα κτήματά του στα Τρίκαλα, ασχολία που του αρέσει ακόμα και σήμερα, καθώς διαθέτει 60 στρέμματα καλαμπόκι. Σύντομα παίρνει μια δύσκολη κατ’ άλλους, εύκολη όμως για τον ίδιο απόφαση. Αναλαμβάνει ρόλο στις πωλήσεις καφέ, και μάλιστα στην κορυφαία εταιρεία της τότε εποχής, την Illy του κ. Γιάννη Ιωσηφίδη. Του ανθρώπου που στη συνέχεια γίνεται ο σκληρότερος ανταγωνιστής του, σχέση που κρατάει μέχρι και σήμερα και η οποία έχει διαρκώς σε εγρήγορση τους δύο ομίλους. Ο κ. Παππάς οργώνει όλη την Ελλάδα «τινάζοντας την μπάνκα των πωλήσεων στον αέρα» και βοηθώντας καίρια τον τότε εργοδότη του. Το σαράκι όμως που δεν τον άφηνε ήσυχο συνεχίζει να τον τρώει. «Ξέρετε, βαριέμαι εύκολα. Ηθελα λοιπόν να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου στις επιχειρήσεις και να μη μείνω απλώς ένας πολύ καλός πωλητής», θυμάται. Και έτσι έγινε. Αφού το πρώην αφεντικό του δεν θέλει να συνεταιριστεί μαζί του, αποφασίζει να κάνει τη δική του προσπάθεια.

Η ώρα του εσπρέσο

«Ο καφές Portioli επιλέχθηκε και εισήχθη στην Ελλάδα το 1992 από τον κ. Στάθη Χριστοδουλόπουλο, ιδιοκτήτη του “Da Capo” στο Κολωνάκι, αποκλειστικά και μόνο για τη δική του επιχείρηση», αναφέρει ο κ. Παππάς. Η επιλογή αυτή αποδεικνύεται άριστη, καθώς το προϊόν αποδίδει σημαντικά. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, γεννιέται και η ιδέα της εισαγωγής του Portioli για μια πιο ευρεία γκάμα καταναλωτών. Ετσι, το 1996 ο Νίκος Παππάς, βλέποντας αυτή την τάση, ιδρύει την εταιρεία του ESE Profilo με αποκλειστικό αντικείμενο την εισαγωγή και εμπορία του εσπρέσο Portioli  και των λοιπών συναφών προϊόντων, καθώς και των μηχανών καφέ Gime που ανήκουν στον όμιλο. Με μεγάλο ρίσκο τότε παίρνει μια σημαντική απόφαση. Δεν τοποθετεί τον εσπρέσο όπου του τον ζητούν και ρίχνει πόρτα σε καφετέριες β’ κατηγορίας, φούρνους ή καταστήματα εστίασης, που αν και τον παρακαλούν να βάλουν τον νέο καφέ, εκείνος τους το αρνείται. «Δεν είμαι σνομπ. Ωστόσο κατανόησα πως ο εσπρέσο είναι ένας καφές ποιότητας και το μάρκετινγκ χρειαζόταν άλλη προσέγγιση. Δεν μας ενδιέφερε η μαζική πώληση και αυτή η στρατηγική απέδωσε», παραδέχεται ο κ. Παππάς. Σε μια πρωτότυπη προσπάθεια ο ίδιος, με ένα βαλιτσάκι στο χέρι, γίνεται από πωλητής και κουβαλητής κιβωτίων μέχρι γραμματέας του εαυτού του. «Κυκλοφορούσα με ένα παλιό Golf. Ακόμα θυμάμαι τον Βλάση Σταθοκωστόπουλο να με φωνάζει ‘‘μαύρη φτωχολογιά’’», λέει γελώντας. Από πωλήσεις 8 τόνων καφέ τα πρώτα χρόνια σύντομα η εταιρεία ξεπερνά τους 550, και από έναν υπάλληλο, μόνο τον κ. Παππά, οι εργαζόμενοι φτάνουν τους 50!

Το πιο σημαντικό όμως είναι πως ο καφές εσπρέσο, που ήταν άγνωστος στο ευρύ ελληνικό κοινό, ξαφνικά γίνεται γνωστός σε όλη τη χώρα. «Είναι αλήθεια πως η Portioli παγκοσμίως είναι η μαμά εταιρεία αυτού του είδους καφέ. Με τη συγκεκριμένα εταιρεία και την οικογένεια Πορτιόλι διατηρώ πλέον σχέση ζωής. Αισθάνομαι τυχερός που ο πρόεδρος κ. Μορένο Πορτιόλι με εμπιστεύτηκε από την αρχή της επαγγελματικής μου πορείας. Κρινόμενος εκ του μέχρι σήμερα αποτελέσματος, πιστεύω πως είχε δει σε μένα μια δυναμική που ταίριαζε με το δικό του όραμα. Και το λέω αυτό γιατί μοιραζόμαστε χρόνια τώρα ένα κοινό όραμα: την αναγνώριση της αξίας και της ποιότητας ενός τέλειου εσπρέσο. Υπάρχει συνέπεια και συνοχή σε αυτή τη συνεργασία, την οποία τιμούμε αμφότεροι. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος, και μπορώ να σας διαβεβαιώσω γι’ αυτό, πως θα συνεχίσουμε αυτή τη συνεργασία και με τις επόμενες γενιές του οίκου, τους διευθύνοντες συμβούλους του ομίλου, τον κ. Ματία Πορτιόλι και την κυρία Σάρα Πορτιόλι, οι οποίοι έχουν ήδη μπει στην παραγωγική διαδικασία», λέει ο Ελληνας επιχειρηματίας.

Κορυφαίος σε όλο τον πλανήτη

Αυτή η σχέση όμως είναι και η πρώτη στην επαγγελματική πορεία του κ. Παππά, στην οποία ο ίδιος βρίσκει επιτέλους ένα λιμάνι μετά από μια μακρά πορεία αναζητήσεων. Δεν είναι τυχαίο πως έχει βραβευτεί ως ο καλύτερος συνεργαζόμενος επιχειρηματίας της ιταλικής φίρμας σε όλο τον πλανήτη, ανάμεσα σε 132 αντιπροσώπους. Η εταιρεία του καταφέρνει να επεκταθεί με υποκατάστημα στη Θεσσαλονίκη, να αγοράσει στόλο φορτηγών, να διατηρεί επτά αποθήκες, ενώ σύντομα θα ολοκληρωθεί μετεγκατάσταση στα Γλυκά Νερά. Η ιταλική οικογένεια δίνει την ευθύνη και των αγορών των Βαλκανίων στον Ελληνα επιχειρηματία, καθώς και αυτές της Τουρκίας και της Κύπρου. «Ολα αυτά έχουν γίνει από τη μεριά μας δίχως δανεισμό, πουλώντας προϊόντα σε 700 μεγάλα καφέ της χώρας, με 44 αντιπροσώπους και σε ένα σύνολο σημείων πώλησης που αγγίζει τα 2.400. Και αυτά σε έναν κλάδο όπως είναι αυτός του καφέ όπου ο ανταγωνισμός είναι πολύ μεγάλος», αναφέρει ο κ. Παππάς. Τα τελευταία χρόνια η ESE Profilo αντιπροσωπεύει αποκλειστικά για την Ελλάδα και τον όμιλο Oasis με προϊόντα σοκολάτας, τσαγιού, μπισκότων, σιροπιών κ.λπ., η οποία έχει έδρα τη Βενετία. Το πιο ενδιαφέρον είναι πως η κρίση δεν άφησε κανένα σημάδι στην εταιρεία του κ. Παππά, καθώς οι Ελληνες φαίνεται να εξακολουθούν να θεωρούν τον καφέ μια καλή και φθηνή διασκέδαση από την οποία δεν έκοψαν τη δαπάνη. «Ο καφές εσπρέσο έχει γίνει μέρος της ελληνικής κουλτούρας εδώ και πολύ καιρό», λέει ο Ελληνας businessman. Και έτσι φαίνεται να είναι για μια εταιρεία που αυξάνει ετησίως τις πωλήσεις της κατά 8% και δείχνει να ανταγωνίζεται στα ίσια παραμένοντας στην πρώτη γραμμή ενός δύσκολου κλάδου.