Τ. Αράπογλου : «Εθνική υπόθεση» η στήριξη των μικρομεσαίων

«Εθνική υπόθεση» είναι για την ΕτΕ η στήριξη των μεγάλων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ο όμιλος θα «ρίξει» 12 δισ. ευρώ φέτος στην αγορά, δηλαδή 2 δισ. περισσότερα σε σχέση με πέρσι. Ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας κ. Τάκης Αράπογλου σε συνέντευξη που παραχώρησε στο «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ» εκτιμά ότι η φιλολογία περί κατάρρευσης ευρωπαϊκών οικονομιών κρύβει κερδοσκοπικά παιχνίδια με το ευρώ.

Με την συνέντευξή του, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας δεν αποκλείει ότι, εάν η κατάσταση δυσκολέψει στον τραπεζικό κλάδο, η Εθνική να αγοράσει κάποια μικρή ή μεγάλη τράπεζα. Σε καμία όμως περίπτωση σε βάρος της τράπεζας, των καταθετών, των εργαζομένων και των μετόχων. 

Ακόμη ο κ. Αράπογλου επισημαίνει ότι

-Οι χορηγήσεις στα στεγαστικά δάνεια θα αυξηθούν σημαντικά θα ανέλθουν στα 3 δισ. ευρώ.

-Οι επισφάλειες του ομίλου στη Νέα Ευρώπη ήταν και είναι μέχρι στιγμής περιορισμένες, κάτω του 3%, λιγότερες δηλαδή απ’ όσο στην Ελλάδα.

- Οι ακραίες συνθήκες στις αγορές χρήματος θα υποχωρήσουν. Όμως, ίσως χρειαστεί να περιμένουμε 1-2 τρίμηνα. 

Αναλυτικά το κείμενο της συνέντευξης : 

- Κύριε πρόεδρε, το χρέος και το έλλειμμα του ισοζυγίου αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς, ενώ και τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων διευρύνονται σε σχέση με τα αντίστοιχα γερμανικά. Πού μας οδηγούν όλα αυτά κατά τη γνώμη σας;

Το χρέος και το έλλειμμα υπήρχαν και προ κρίσεως. Το περιθώριο των ελληνικών ομολόγων, όπως και πολλών άλλων κρατών, έχει αυξηθεί μέσα στον πανικό των αγορών, κάτι που εκφράζει την έλλειψη ορατότητας για τα οικονομικά δεδομένα. Μην ξεχνάτε ότι η διεύρυνση του περιθωρίου που αναφέρατε οφείλεται σε έναν βαθμό στην πτώση των αποδόσεων των γερμανικών ομολόγων, καθώς προσελκύουν επενδυτές ως «ασφαλές καταφύγιο» ανεξαρτήτως αποδόσεων. Πιστεύω ότι οι ακραίες συνθήκες θα υποχωρήσουν, καθώς η ρευστότητα που προσφέρεται σε τεράστιες ποσότητες από τις κεντρικές κυβερνήσεις εξομαλύνει την αγορά χρήματος και τα προγράμματα σταθεροποίησης των κυβερνήσεων αρχίζουν να αποδίδουν στην πραγματική οικονομία. Ισως χρειαστεί να περιμένουμε 1-2 τρίμηνα. 

- Ταυτόχρονα όμως πολλά -βρετανικά κυρίως- έντυπα (όπως οι «Financial Times») προβλέπουν ότι η Ελλάδα και η Ιταλία είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης και έθεσαν θέμα παραμονής της χώρας μας στη ζώνη του ευρώ. Είναι υπερβολικές αυτές οι εκτιμήσεις;

Οι προβλέψεις αυτές δεν έχουν καμία πιθανότητα να επαληθευτούν. Δεν σας κρύβω την ανησυχία μου ότι πίσω από αυτή τη «συζήτηση» ίσως κρύβονται κερδοσκοπικές επιδιώξεις με στόχο το ευρώ ή την αγορά ομολόγων συγκεκριμένων χωρών. 

- Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στην Ελλάδα 5-6 μεγάλες τράπεζες με υψηλά μερίδια αγοράς. Υπό τις παρούσες συνθήκες θεωρείτε ότι είναι εφικτές συγχωνεύσεις και εξαγορές;

Εφικτές θα μπορούσαν να είναι. Δεν θεωρώ όμως ότι είναι πιθανές. Αφού καταλαγιάσει η σκόνη θα δούμε… 

- Βέβαια, προ έτους υπήρξαν φήμες περί συνεργασίας σας με την Πειραιώς ή με την Alpha Bank. Πιστεύετε ότι παρόμοια συζήτηση έχει νόημα αυτές τις ώρες;

Επιτρέψτε μου να μη σχολιάζω φήμες, ιδίως όταν έχουν διαψευστεί επίσημα - εάν δεν με απατά η μνήμη μου. Αυτά που έχει νόημα να συζητούμε αυτή τη στιγμή είναι η «θωράκιση» του τραπεζικού συστήματος, η υποστήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που δοκιμάζονται από τη στενότητα ρευστότητας και η άμβλυνση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης. Για τα υπόλοιπα υπάρχει χρόνος… 

- Εάν τεθεί ζήτημα διάσωσης κάποιας μικρής ή ακόμα μεγάλης τράπεζας, η Εθνική είναι διατεθειμένη να βοηθήσει την κατάσταση με τη ρευστότητα που έχει;

Η ερώτηση είναι εντελώς υποθετική. Δεν τίθεται τέτοιο θέμα - και δεν προβλέπω ότι θα τεθεί. Το γεγονός αυτό, ότι δηλαδή δεν αντιμετωπίσαμε κανένα περιστατικό διάσωσης τράπεζας, αποτελεί τίτλο τιμής για τη χώρα μας όταν δίπλα μας βλέπουμε να καταρρέουν τράπεζες-σύμβολα στις πιο αναπτυγμένες οικονομίες του κόσμου. Αν η κατάσταση δυσκολέψει απροσδόκητα και χρειαστεί να βοηθήσουμε, θα το κάνουμε κρίνοντας κατά περίπτωση. Σε καμία περίπτωση όμως σε βάρος της Εθνικής Τράπεζας, των καταθετών μας, των εργαζομένων μας και των μετόχων μας.

Τα δύσκολα είναι μπροστά…

- Οταν ξέσπασε η κρίση, κυβέρνηση, ΤτΕ αλλά και εσείς οι ίδιοι οι τραπεζίτες λέγατε ότι καμία τράπεζα δεν έχει πρόβλημα. Στη συνέχεια όλες ανακοίνωσαν ότι θέλουν να μπουν στο πακέτο στήριξης των 28 δισ. ευρώ. Πού βρίσκεται η αλήθεια;

Το πακέτο στήριξης της οικονομίας δεν είχε στόχο τη διάσωση τραπεζών, άρα δεν συνδέεται με την ύπαρξη προβλημάτων στις τράπεζες. Το πακέτο στήριξης έπρεπε να υπάρξει και πρέπει πλέον να αξιοποιηθεί για τον σκοπό που σχεδιάστηκε: τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας, την ενίσχυση της ρευστότητας, την ομαλή χρηματοδότηση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Η αντοχή του τραπεζικού συστήματος στη χώρα μας μέχρι στιγμής δεν πρέπει να μας οδηγήσει στην υπεραισιοδοξία και στην αποδοχή μιας εικονικής πραγματικότητας εύκολης διεξόδου. Τα δύσκολα είναι μπροστά μας.

Χωρίς αμφιβολία, το 2009 θα είναι έτος δοκιμασίας για τις τράπεζες. Πρέπει πρώτα-πρώτα να εξασφαλίσουμε ότι το τραπεζικό σύστημα θα παραμείνει αλώβητο, αποφεύγοντας τις οδυνηρές εμπειρίες άλλων χωρών. Πρέπει επίσης οι τράπεζες να συνεχίσουμε να παίζουμε τον ρόλο μας, χρηματοδοτώντας τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις θα ήταν τουλάχιστον απερισκεψία εάν δεν υποστηρίζαμε κάθε προσπάθεια τόνωσης της οικονομίας. 

- Εδώ τίθεται ένα άλλο ερώτημα. Εσείς γιατί μετέχετε στο σχέδιο; Ποια είναι η αλήθεια, με δεδομένο ότι η Εθνική δεν φαίνεται να έχει πρόβλημα ρευστότητας;

Το πακέτο έχει στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο. Η Εθνική συμμετέχει στο πακέτο επειδή πιστεύουμε ότι, ανεξαρτήτως ρευστότητας, κεφαλαίων κ.λπ., όλες οι τράπεζες, συντονισμένα, χωρίς εξαίρεση, πρέπει να βοηθήσουν σε αυτή την προσπάθεια. 

- Ομως, κάποιοι συνάδελφοί σας είπαν ότι το πακέτο των 28 δισ. ευρώ δημιουργήθηκε για να σωθούν συγκεκριμένες τράπεζες. Ισχύει αυτό;

Θεωρώ ότι τέτοιες δηλώσεις μόνο κακοπροαίρετες μπορεί να είναι. Οπως σας είπα, η αντοχή που επέδειξε το τραπεζικό μας σύστημα σε αυτή την κρίση είναι αξιοθαύμαστη. Σκεφτείτε τι θα είχε συμβεί 10-15 χρόνια πριν σε μια αντίστοιχη κρίση... 

- Από τα 28 δισ. ευρώ του πακέτου στήριξης πολλοί λένε ότι μόνο τα 5-10 δισ. θα πέσουν στην αγορά. Είναι έτσι;

Δεν καταλαβαίνω τι εννοούν. Από το σύνολο των 28 δισ. ευρώ, περίπου τα μισά υπολογίζεται ότι θα πάνε για να αναχρηματοδοτήσουν υφιστάμενες χορηγήσεις. Το άλλα μισά θα μπορούν να διατεθούν σε νέα δάνεια που μαζί με τα ποσά, που θα εισπράξουν οι τράπεζες από αποπληρωμές δανείων το 2009, θα κάνουν εφικτό τον στόχο της αύξησης των χορηγήσεων κατά 10% τουλάχιστον.

Θα πέσει σύντομα το κόστος των νέων δανείων

- Πιστεύετε ότι θα μειωθεί το κόστος του χρήματος το 2009; Και αν ναι, ποτέ θα γίνει αυτό;

Ηδη βλέπουμε μείωση πάνω από 2,5% του παρεμβατικού επιτοκίου (ΕΚΤ, Euribor) τους τελευταίους μήνες. Αυτό και μόνο ρίχνει δραστικά το κόστος των υφιστάμενων δανείων. Σύντομα με την αποκατάσταση της αγοράς χρήματος θα δούμε να μειώνεται και το «ασφάλιστρο κινδύνου», το πιστωτικό περιθώριο δηλαδή, με αποτέλεσμα να πέσει σημαντικά το κόστος και των νέων δανείων.

- Πολλοί λένε ότι αρκετά καταστήματα και επιχειρήσεις σύντομα θα βάλουν λουκέτο. Ποια είναι η εικόνα από την αγορά που έχετε εσείς; Κύριε Αράπογλου, θα κλείσουν πολλές επιχειρήσεις στην Ελλάδα;

Σε κάθε περίοδο υποχώρησης της ανάπτυξης υπάρχουν επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Σημειώστε ότι ακόμη δεν έχουμε δει δραματική επιδείνωση των προβλημάτων σε πελάτες μας. Σε κάθε περίπτωση είναι χρέος μας να τους στηρίξουμε όσο μπορούμε. Και θα το κάνουμε. Για την ΕτΕ αυτό είναι εθνική υπόθεση. 

- Ομως, πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται στα πρόθυρα της ασφυξίας. Η Εθνική είναι διατεθειμένη να αυξήσει περισσότερο τους ρυθμούς αύξησης των δανείων της σε σχέση με τον ανταγωνισμό, προκειμένου να στηρίξει τις ΜΜΕ;

Δεν γνωρίζω τι θα κάνει ο ανταγωνισμός. Δεν κρύβω τη φιλοδοξία μας το 2009 να ξεπεράσουμε τον ανταγωνισμό και να ανακτήσουμε το μερίδιο αγοράς που αναλογεί ιστορικά στην Εθνική στον κρίσιμο αυτό κλάδο. Εχουμε πει ότι στοχεύουμε σε αύξηση χορηγήσεων το 2009 προς μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις κατά 16-19%. Αυτό σημαίνει ότι επιπλέον 2 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2008 θα είναι στη διάθεση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στη χώρα μας. 

- Αυτό είναι είδηση πρώτου μεγέθους. Θα ισχύσει το ίδιο και στα στεγαστικά δάνεια;

Ως ο μεγαλύτερος δανειστής στεγαστικών δανείων στην Ελλάδα στοχεύουμε σε αύξηση στεγαστικών κατά 12% το 2009. Αυτό μεταφράζεται σε πάνω από 3 δισ. ευρώ νέα στεγαστικά δάνεια το 2009, λίγο κάτω από το 2008 κυρίως εξαιτίας της γενικότερης κάμψης της αγοράς ακινήτων. 

- Σήμερα σχεδόν όλες οι χώρες της Βαλκανικής, όπως και η Τουρκία, αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα. Ποια είναι η εικόνα των θυγατρικών σας σε Βουλγαρία και Ρουμανία; Η πορεία της Finansbank κρίνεται ικανοποιητική;

Παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, οι οικονομίες των χωρών αυτών και τα νομίσματά τους δείχνουν σταθερότητα και ευελιξία, που τους επιτρέπουν αποτελεσματικότερη διαχείριση της κρίσης, ιδίως στην Τουρκία. Χωρίς αμφιβολία το 2009 θα έχουμε επιβράδυνση στις οικονομίες της περιοχής. Εκτιμούμε ότι στη ΝΑ Ευρώπη η ανάπτυξη θα περιοριστεί στο 2% και στην Τουρκία θα έχουμε οριακή ανάπτυξη. Ακόμη και με αυτούς τους ρυθμούς οι προσδοκίες είναι συγκριτικά καλύτερες σε σχέση με το τι περιμένουμε για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όπου η ύφεση μπορεί να είναι της τάξης του -2%. Επομένως, σίγουρα οι ρυθμοί θα πέσουν, όμως η μηχανή των οικονομιών της περιοχής δεν θα σβήσει.

Οσον αφορά στην πορεία του Ομίλου στη ΝΑ Ευρώπη και την Τουρκία, είμαι αισιόδοξος. Αυτή προέρχεται από τρεις λόγους. Πρώτον, σε καμία χώρα δεν «ξεφύγαμε» στις χορηγητικές πρακτικές μας τα χρόνια της ευφορίας. Δεύτερον, αναγνωρίσαμε τον κίνδυνο νωρίς και ανακόψαμε ρυθμούς πολύ νωρίτερα από την πρόσφατη επιδείνωση. Τρίτον, ήμασταν πάντοτε συντηρητικοί στις προβλέψεις, δεν υποκύψαμε στον πειρασμό της εύκολης κερδοφορίας και δεν παρασυρθήκαμε από υπεραισιόδοξες προσδοκίες. Τα αποτελέσματα φαίνονται ήδη. Το τελευταίο τρίμηνο του 2008, όταν η κρίση ρευστότητας πήρε ίσως την πιο επικίνδυνη τροπή, τα χαρτοφυλάκιά μας στη ΝΑ Ευρώπη και στην Τουρκία πέρασαν με επιτυχία τη δοκιμασία. Οι επισφάλειες ήταν και είναι μέχρι στιγμής περιορισμένες, με αποτέλεσμα να ξεκινάμε το 2009 με τις καλύτερες προϋποθέσεις: με επισφάλειες της τάξης του 3%, λιγότερες δηλαδή σε σχέση με την Ελλάδα. Είναι μια καλή αρχή που μας επιτρέπει να προσδοκούμε ότι θα αντιπαρέλθουμε τη συγκυρία χωρίς σημαντικές απώλειες. 

- Ενα τελευταίο ερώτημα: η τιμή της μετοχής της Εθνικής βρίσκεται πέριξ των 12,6 ευρώ. Είναι σήμερα ευκαιρία η αγορά της;

Οπως ξέρετε, από τις καλές εποχές αποφεύγω με θρησκευτική ευλάβεια τις επενδυτικές συμβουλές, ιδίως για τη μετοχή μας. Δεν θα ήθελα να αλλάξω αρχές στις δύσκολες εποχές. Θα μου επιτρέψετε όμως μια παρατήρηση: σήμερα η Εθνική Τράπεζα έχει κεφαλαιοποίηση περίπου ίση με την κεφαλαιοποίηση των τριών επομένων τραπεζών μαζί. Πριν από την κρίση ήμασταν στο μισό. Αρα και στην κρίση συγκριτικά αντέχουμε.