Ο Μύθος της Carlsberg και του Ι. Καμβυσέλη

Ο διάσημος Αμερικανός καθηγητής λογοτεχνίας Joseph Campbell, προσδιορίζοντας την έννοια της λέξης «μύθος» συνήθιζε να λέει: «Οι μύθοι είναι τα δημόσια όνειρα και τα όνειρα είναι οι ιδιωτικοί μύθοι». Ένας από τους μοντέρνους μύθους για τη χώρα μας αφορά την μπίρα –και όχι μόνο τη γνωστή μάρκα της.

Παρά την παγκόσμια λατρεία που υπάρχει στο συγκεκριμένο ποτό και παρά τη δεδομένη συμπάθεια που της τρέφουν εκατομμύρια πολίτες στην Ευρώπη, την Ασία, την Αμερική ακόμα και στην Αλάσκα, η μπίρα δεν έχει καταφέρει να σαγηνεύσει στον ίδιο βαθμό τον ιδιότροπο και αναρχικό Έλληνα καταναλωτή.

Το «εθνικό» ουίσκι και οι Βαυαροί Φιξ

Κάτι τα ισχυρά στη συνείδησή μας τοπικά ποτά όπως είναι το κρασί, το ούζο, το τσίπουρο αλλά και το «εθνικό» μας ουίσκι, κάτι η παντοκρατορία της βαυαρικής οικογένειας των Φιξ που για πάνω από 150 χρόνια μετά την απελευθέρωση λειτούργησε αρνητικά προς τα εθνικά αντανακλαστικά μας, τελικά η ζημιά έγινε.

Όπως συμβαίνει με κάθε μύθο, κάποια στιγμή επιχειρείται η κατάρριψη. Είναι το κομβικό σημείο που λέγεται ανατροπή και στο οποίο αναδεικνύονται ήρωες –πραγματικοί ή επίδοξοι. Κι αν κάποιος σπεύσει να πει πως στη σύγχρονη Ελλάδα οι «Δον Κιχώτες» πέθαναν, ας μη βιαστεί.

Είναι γνωστό ότι κυρίαρχη δύναμη στην ελληνική αγορά ζύθου δεν είναι άλλη από τη γνωστή σε όλους Αθηναϊκή Ζυθοποιία -μια βιομηχανία που έσπασε την κυριαρχία της Φιξ, που κυριαρχεί εδώ και περίπου 20 χρόνια στην αγορά και που με την περίφημη «πράσινη» έφερε νέα ήθη στην κατανάλωση μπίρας.

Είναι αλήθεια πως όσα κι αν έχει κάποιος να της καταμαρτυρήσει, τα μερίδια αγοράς της (ξεπερνούν το 80%) δικαιωματικά της αποδίδουν τον κότινο του πρωταθλητή στον κλάδο. Όμως και για την Αθηναϊκή Ζυθοποιία, όπως για κάθε μεγάλη δύναμη από καταβολής κόσμου, υπήρξε μια μικρή αντίσταση. Κάτι δηλαδή σαν το γαλατικό χωριό του Asterix, που κόντρα στον καιρό και στη λογική, αρνιόταν να παρατήσει τα όπλα.

Επρόκειτο για τη βιομηχανία «Μύθος». Μια εταιρεία με ελληνικό άκουσμα, η οποία επιχείρησε να σπάσει την κυριαρχία της περίφημης Heineken και της διάσημης Amstel. Στόχος των δημιουργών του σήματος «Μύθος» ήταν με το άκουσμα και μόνο αυτού του brand name να σηματοδοτηθεί μια νέα πορεία: «Μύθος» το ότι ο πρώτος παίκτης της αγοράς είναι άτρωτος. «Μύθος» ότι η αγορά της χώρας μας δεν μπορεί να έχει ακόμα μία μεγάλη μπίρα.

Η πορεία προς τη δημιουργία ενός από τα πλέον αγαπημένα ελληνικά εμπορικά σήματα άρχισε σε μια περίοδο οξύτατου ανταγωνισμού στον κλάδο της ελληνικής ζυθοποιίας. Ήταν το 1980-1981, όταν η Henninger Γερμανίας ανέλαβε την κατασκευή του εργοστασίου στη χώρα μας με τότε υπεύθυνο για το έργο τον χημικό κ. Χανιώτη.

Εκείνη την περίοδο η γερμανική εταιρεία Η&Κ κατασκεύαζε ταυτόχρονα δύο εργοστάσια μπίρας στην Ελλάδα. Υπήρχε έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των εργοστασίων Henninger Θεσσαλονίκης και της Lowenbrau Πατρών για το ποιο θα ξεκινήσει πρώτο τη λειτουργία του. Παρά το γεγονός δηλαδή ότι η κατασκευάστρια εταιρεία ήταν ίδια, η πίστη στο εγχείρημα και ο εσωτερικός ανταγωνισμός ώθησαν σε ένα παιχνίδι εντυπώσεων.

Το εργοστάσιο στη Θεσσαλονίκη (Σίνδο) ολοκληρώθηκε σε μόλις 7 μήνες από την έναρξη των εργασιών, δηλαδή μέσα σε χρόνο-ρεκόρ για την τότε εποχή και τα μέσα που υπήρχαν. 

Τα εγκαίνια του εργοστασίου και ο Αλκης Στέας

Ο χειμώνας του ‘80 ήταν πολύ βαρύς και οι εργασίες γίνονταν με δυσκολία. Η ομάδα όμως ήθελε να κερδίσει το στοίχημα -και τα κατάφερε. Λειτούργησε μερικές μέρες νωρίτερα από το εργοστάσιο στην Πάτρα. Τα εγκαίνια έγιναν στις 17 Μαΐου 1981, δηλαδή λίγο πριν από την ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση. Πραγματοποιήθηκαν δηλαδή επί κυβερνήσεως Ράλλη, από τον τότε υπουργό Βιομηχανίας και τον τότε διευθυντή του εργοστασίου Μάριο Τόμπρο.  Είχε γίνει μεγάλη εκδήλωση με παρουσιαστή μάλιστα τη γνωστή τηλεοπτική περσόνα της τότε ΥΕΝΕΔ και γνωστό από τη θητεία του στη διαφημιστική αγορά Άλκη Στέα. Η επένδυση για τη ζυθοποιία ήταν 3,5 δισεκατομμύρια δραχμές (περίπου 10,3 εκατ. ευρώ) – από τις πιο μεγάλες επενδύσεις της εποχής. 

Για την εποχή που εγκαινιάστηκε, το εργοστάσιο θεωρείτο ένα από τα καλύτερα εργοστάσια των Βαλκανίων. Διέθετε βυνοποιό, ζυθοποιείο και εμφιαλωτήριο. Το καλοκαίρι λειτουργούσε 7 ημέρες την εβδομάδα, 24 ώρες το 24ωρο για να καλύψει τους πελάτες. Κάποιοι μάλιστα θυμούνται τους οδηγούς φορτηγών να δίνουν πουρμπουάρ στους οδηγούς κλαρκ για να εξασφαλίσουν το φορτίο τους.

Σημειωτέον, ότι τότε δεν υπήρχαν παλετοφόρα (που να μπορούν να φορτωθούν με παλέτες) και η φόρτωση γινόταν κιβώτιο - κιβώτιο με το χέρι. Η πορεία της εταιρείας ξεκίνησε, όμως δεν υπήρξε ανέφελη. Κι αυτό διότι η ομάδα της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας που αποτελούνταν από τους «κομάντος» του γνωστού μάνατζερ Μηνά Τάνε (μια ομάδα φιλόδοξων εικοσιπεντάρηδων τότε) πήρε τα ηνία της αγοράς.

Το εργοστάσιο ξεκίνησε επί ιδιοκτησίας Henninger Ελλάς Α.Ε. η οποία με τη σειρά της είχε ιδρυθεί το 1968, και παρήγε την μπίρα Henninger. Το 1976  ξεκίνησε η παραγωγή της πρώτης pilsner μπίρας, της Kaiser. Μετά πέρασε για λίγο στα χέρια της γαλλικής πολυεθνικής BSN, και το 1992, η εταιρεία Μπουτάρης του Κώστα Μπουτάρη εξαγοράζει τη Henninger Ελλάς Α.Ε. Επρόκειτο για μια μεγάλη φιλοδοξία του γνωστού οινοποιού, ο οποίος ένιωθε παντοδύναμος σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90, αντλώντας εύκολο τραπεζικό χρήμα κι επενδύοντας συνεχώς σε νέες μορφές ανάπτυξης.

Το 1997 λοιπόν, ο επιχειρηματίας λανσάρει την μπίρα Mythos και στη συνέχεια μετονομάζει την εταιρεία σε Μύθος Ζυθοποιία. Το λανσάρισμα του Mythos (επί  το αγγλικότερο και πιο διεθνές της) είναι καθοριστικό για τη πρόοδο του εργοστασίου.

Την Κυριακή 11 Μαΐου 1997, ο Mythos παρουσιάστηκε στους ανθρώπους της Μύθος Ζυθοποιίας.  Η πρώτη αυτή παρουσίαση έγινε στο παλιό ιστορικό εργοστάσιο του ΚΑΜΠΑ στην Κάντζα, στην Παλλήνη Αττικής.

Στη συνέχεια έγιναν επιμέρους παρουσιάσεις στο εμπόριο. Υπήρξε μεγάλος ενθουσιασμός και αποδοχή για το νέο αυτό προϊόν, ενώ γνωστά υπήρξαν και τα απολύτως εγκωμιαστικά σχόλια του Τύπου. Ήταν η πρώτη μεγάλη κίνηση στη κατηγορία της μπίρας που είχε να γίνει χρόνια.

Η νέα ευκαιρία όχι μόνο της εταιρείας, αλλά και της ελληνικής μπίρας.

Οι άνθρωποι αγκάλιασαν τις ευκαιρίες αυτές.

Το λανσάρισμα του Mythos αποτέλεσε προσωπικό στοίχημα για όλους, όχι μόνο για τη διοίκηση της εταιρείας. Και είχε μεγάλη ανταπόκριση από το εμπόριο και τους καταναλωτές. Εκτός από το ίδιο το προϊόν που αποτέλεσε ανατρεπτική κίνηση, η διαφήμιση του έγινε με ανατρεπτική, και άμεση επικοινωνία, όχι μόνο στην τηλεόραση, αλλά και στα άλλα μέσα.

Ο Mythos μιλούσε απ’ ευθείας στον καταναλωτή με τέσσερα διαφορετικά μηνύματα: για τη γεύση, για το ελληνικό όνομα, για το αρσενικό γένος του ονόματος της μπίρας και για τη σημειολογία του ονόματός του. Η αποδοχή ήταν τόσο μεγάλη ώστε ο στόχος ξεπεράστηκε!

 Ήταν η πρώτη φορά που μια μάρκα μπύρας μέσα από τον 1ο χρόνο λανσαρίσματος, κατάφερε να πάρει την 3η θέση στην αγορά.Όμως για τον Κώστα Μπουτάρη η πίεση και ο οξύς ανταγωνισμός ήταν καινούργιες έννοιες. Κάπως έτσι άρχισε να σκέφτεται τις επόμενες κινήσεις του.

Το 2002, και για να διεισδύσει στην ελληνική αγορά μπύρας, μία από τις μεγαλύτερες διεθνείς ζυθοποιίες, η Scottish & Newcastle, αποκτά το 47% της Mythos Ζυθοποιία. Το 2004 το 68%, το 2006 το 100%. Και φέτος, μετά την εξαγορά της Scottish & Newcastle από τη κοινοπραξία «Sunrise Acquisitions», η Mythos Ζυθοποιία πέρασε στην ιδιοκτησία της δεύτερης μεγαλύτερης ζυθοποιίας στην Ευρώπη, και μία από τις μεγαλύτερες στο κόσμο, στον όμιλο Carlsberg.

Επρόκειτο για μια εξαγορά που συζητήθηκε ευρέως σε διεθνές επίπεδο και που προκάλεσε σχόλια λόγω της διερεύνησής της από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Παρά ταύτα, ολοκληρώθηκε κανονικά και με επιτυχία, χωρίς σκιές και με όραμα ανάπτυξης για το μέλλον. Σήμερα το εργοστάσιο της εταιρείας στην Ελλάδα αποτελείται από ζυθοποιό και εμφιαλωτήριο. Παράγει τις μάρκες Mythos, Mythos Red, Kaiser, και Henninger σε συσκευασίες όπως φιάλες, βαρέλια, κουτάκια, κλπ. Τους καλοκαιρινούς μήνες λειτουργεί στη μέγιστη δυναμικότητα για να ικανοποιήσει τη ζήτηση.

Τα τελευταία τρία χρόνια στη ζυθοποιία έχουν γίνει επενδύσεις πάνω από 13 εκατ. ευρώ. Διαθέτει βιολογικό καθαρισμό και οργανωμένο σύστημα ανακύκλωσης. Στη ζυθοποιία (παραγωγή, κλπ) εργάζονται περίπου 110 άνθρωποι. Από το 2004, η εταιρεία έχει εγκαταστήσει και εφαρμόζει το Σύστημα Διαχείρισης και Ασφάλειας των τροφίμων HACCP και δίνει βαρύτητα στις επενδύσεις για τη συνεχή αναβάθμιση του εξοπλισμού μηχανημάτων για την παραγωγή της μπύρας.

Η Μύθος Ζυθοποιία συμβάλλει στην τοπική αγορά εργασίας της Θεσσαλονίκης σχεδόν 30 χρόνια. Από τους περίπου 110 εργαζόμενους σήμερα, οι περισσότεροι, μαζί με τις οικογένειές τους, προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης.  Επίσης, η Ζυθοποιία συνεργάζεται με τοπικούς προμηθευτές υλικών που αφορούν τη παραγωγή και τη συσκευασία, με μεταφορείς, με ανασκευαστές, και άλλες ειδικότητες.

ΜΙΑ ΜΠΙΡΑ ΜΕ ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΡΙΕΡΑ

 Σήμερα η «Mythos» εκτός της εγχώριας παρουσίας της πραγματοποιεί και διεθνή …καριέρα. Η κάθε φιάλη που φεύγει από τη ζυθοποιία, φέρει τη μεγάλη κληρονομιά που απορρέει από το όνομα «Mythos». Η κάθε φιάλη γράφει «Θεσσαλονίκη»,  και η κάθε φιάλη που εξάγεται γράφει επιπλέον «Wonderful Greece». 

Οι μπίρες που παράγονται στη Mythos Ζυθοποιία ακολουθούν έναν από τους αρχαιότερους διατροφικούς κανονισμούς: τον γερμανικό νόμο Reinheitsgebot «περί καθαρότητας» του 1516, του Βαυαρού δούκα Γουλιέλμου Δ’ σύμφωνα με τον οποίο στη ζυθοποιία δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί άλλη πρώτη ύλη, εκτός από κριθάρι, λυκίσκο, μαγιά (προστέθηκε σε μεταγενέστερη εποχή) και καθαρό νερό.

Ο χημικός μηχανικός από τις ΗΠΑ

Στο πηδάλιο της εταιρείας εδώ και καιρό βρίσκεται ένας Ελληνοαμερικανός μάνατζερ, ο κ. Ιωάννης Καμβυσέλης. Η πρώτη αντίδραση όταν τον αντικρίζει κανείς είναι πως πρόκειται μάλλον για έναν περισσότερο αγγλο-σαξονικής καταγωγής άνθρωπο των επιχειρήσεων, παρά για παραδοσιακό Έλληνα. Τα πολύ καλά ελληνικά του όμως και η αγάπη του για τη μητέρα πατρίδα, μας διαψεύδουν. Εξ άλλου, ο Ιωάννης Καμβυσέλης γεννήθηκε στην Ελλάδα και μεγάλωσε στις ΗΠΑ, στη Νέα Υόρκη. Σπούδασε Χημικός Μηχανικός στο Πανεπιστήμιο Columbia και πήρε MBA σε Χρηματοοικονομικά και International Business από το Πανεπιστήμιο του Michigan, στις ΗΠΑ.

Η επαγγελματική του σταδιοδρομία ξεκίνησε στην Hewlett Packard στην Αμερική και συνεχίστηκε στην Seagram Co Ltd, όπου από το 1994 και για δύο χρόνια διετέλεσε Γενικός Διευθυντής στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Όπως μας είπε και ο ίδιος, η συγκεκριμένη εμπειρία υπήρξε από τις πλέον σημαντικές στη διαδρομή του. Παράλληλα ανέλαβε τη στρατηγική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής της Ασίας ως Αντιπρόεδρος της Seagram Spirits & Wine Group. Το 1999 επέστρεψε στην Ελλάδα όπου και ανέλαβε ως διευθύνων σύμβουλος για την ίδια εταιρεία την Ελλάδα, την Τουρκία, το Ισραήλ και τις χώρες της Μέσης Ανατολής.

Από τον Σεπτέμβριο του 2004 είναι διευθύνων σύμβουλος στην εταιρεία Μύθος Ζυθοποιία ΑΕ . Αισιόδοξος ο ίδιος, θεωρεί ότι η Μύθος μπορεί να κάνει τη διαφορά και να κατακτήσει επιπλέον μερίδια αγοράς σε έναν κλάδο που έχει αποκτήσει τη δυναμική του. Παράλληλα η ενίσχυση που θα παράσχουν τα κεφάλαια της Carlsberg θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένη, επομένως θα πρέπει να ετοιμαστούμε για νέο σίριαλ στον ήδη πολύπαθο κλάδο.

Άνθρωπος με άνεση στην επικοινωνία και με σαφή γνώση της αγοράς, ο κ. Καμβυσέλης έχει μάθει – παρά τη μακροχρόνια απουσία του από τη χώρα μας – τις συνήθειες και τις ιδιαιτερότητες μας ως φυλής. Ο Έλληνας θέλει εναλλαγή, όμως είναι και πιστός στις φίρμες που επιλέγει. Εκτός κι αν η εταιρεία του μας αποδείξει πως κι αυτό είναι ένας ακόμη …μύθος.