Βιβλίο: Εισαγωγή στη Νομική Επιστήμη του Απόστολου Γεωργιάδη

Με το νέο του έργο ο καθηγητής Απόστολος Γεωργιάδης επιχείρησε να γράψει το σύγγραμμα που θα ήθελε να είχε διαβάσει όταν ήταν νέος και άρχιζε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή της Αθήνας. Πρόκειται για βιβλίο που επιδιώκει σκοπούς διαφορετικούς από τις γνωστές «Εισαγωγές στο Δίκαιο», οι οποίες αποβλέπουν κυρίως στην εξοικείωση των μη νομικών με τις βασικές έννοιες του δικαίου και των διάφορων κλάδων του

Με την τελευταία μελέτη του, ο Απόστολος Γεωργιάδης συνεχίζει την πολύτιμη προσφορά του στη νομική επιστήμη και γενικότερα στον δημόσιο βίο της χώρας.

Με γλώσσα απλή και κατανοητή, ο συγγραφέας απευθύνεται τόσο στους νέους που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στη νομική επιστήμη, όσο και στους ώριμους νομικούς που δεν περιορίζονται στην απλή άσκηση του επαγγέλματός τους.

Αναλύει με ευσύνοπτο τρόπο όλα τα κεντρικά ζητήματα της επιστήμης του δικαίου, όπως λ.χ. την έννοια του δικαίου, την οριοθέτησή του από άλλους κανόνες συμπεριφοράς, τις πηγές του δικαίου, την αντιπαράθεση ανάμεσα στο «φυσικό» και στο «θετικό» δίκαιο, την έννοια και τα χαρακτηριστικά της νομικής επιστήμης και τη σχέση της με την πολιτική και την οικονομία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση της σχέσης της νομικής επιστήμης με τη λογοτεχνία, ενδεικτικό στοιχείο της γενικότερης παιδείας και της πολύπλευρης προσωπικότητας του συγγραφέα.

Μας υπενθυμίζει ότι από «τον Αισχύλο και τον Σοφοκλή μέχρι τα έργα των Σαίξπηρ, Γκαίτε, Σίλερ, Κλάιστ, Κάφκα και Ντοστογιέφσκι, των «δικών» μας Παπαδιαμάντη, Θεοτοκά, Κουμανταρέα, Ελύτη και τα σύγχρονα αστυνομικά ή δικαστικά μυθιστορήματα, η λογοτεχνία βρίθει από συγκρούσεις που περιστρέφονται (και) γύρω από το δίκαιο».

Το βιβλίο του Απόστολου Γεωργιάδη είναι καλογραμμένο και απολαυστικό στην ανάγνωση. Με απλά παραδείγματα εισάγει τον αναγνώστη στα θεμέλια της νομικής επιστήμης. Δείτε λ.χ. με τι ωραία παραδείγματα ο συγγραφέας τονίζει την κοινωνική διάσταση της νομικής επιστήμης και εξηγεί ότι ναι μεν το δίκαιο αποσκοπεί στη ρύθμιση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, η ρυθμιστική όμως αυτή ανάγκη ανακύπτει μόνον από τη στιγμή που περισσότεροι του ενός άνθρωποι συμβιώνουν σε μια κοινωνία:

«1) Κατά την Παλαιά Διαθήκη, ο Θεός τότε μόνο έθεσε στους νεόπλαστους απαγορευτικούς κανόνες, όταν δίπλα στον Αδάμ έπλασε την Εύα.

2) Στο μυθιστόρημα … ‘Ροβινσώνας Κρούσος’, ο Ροβινσώνας τότε μόνο αισθάνθηκε την ανάγκη των κανόνων δικαίου, όταν κοντά του βρέθηκε ο Παρασκευάς».

Ο Απόστολος Γεωργιάδης δεν είναι μόνον ένας κορυφαίος θεωρητικός. Είναι και ένας πρακτικός άνθρωπος που τονίζει την χρηστική, ανθρωποκεντρική και «ειρηνοποιό» λειτουργία της νομικής επιστήμης: Ο «νομικός πρέπει να αντιλαμβάνεται τις νομικές έννοιες και τις θεωρητικές κατασκευές όχι ως αυτοσκοπό, αλλά ως μέσο για την επίλυση κοινωνικών προβλημάτων• και να μην ξεχνά ότι πάνω από τις θεωρίες και τις επιστημονικές διχογνωμίες βρίσκεται ο άνθρωπος με τα προβλήματά του και ότι παραμένει το πανανθρώπινο αίτημα για ουσιαστική επίλυση των συγκρούσεων που αναπόφευκτα γεννιούνται από την κοινωνική συμβίωση».

Ο συγγραφέας καταπιάνεται ακόμη και με το κλασικό ερώτημα εάν η Νομική είναι πράγματι επιστήμη ή όχι. Μας θυμίζει ότι ακόμη και ο «von Kirchmann, ο οποίος μάλιστα την εποχή εκείνη υπηρετούσε ως εισαγγελέας, εκφώνησε το 1847 ενώπιον της Νομικής Εταιρείας του Βερολίνου, έναν πύρινο λόγο με τον χαρακτηριστικό τίτλο ‘Η απαξία της Νομικής ως επιστήμης’». Τελικά όμως, είτε χαρακτηρίσει κανείς τη Νομική ως επιστήμη είτε όχι, παραμένει ένα «συναρπαστικό» αντικείμενο της ανθρώπινης διανόησης. Και τη γοητεία αυτή της Νομικής, την αναδεικνύει απλόχερα το βιβλίο του Απόστολου Γεωργιάδη.

Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ